Tagged definitions (162)
Showing 1-10 from 162

Το έχουμε ζήσει όλοι. Η μοίρα το φέρνει και τύπος που υπό Κ.Σ. μας κάνει να αλλάζουμε πεζοδρόμιο για να τον αποφύγουμε, έρχεται και μας ζητάει να τον φιλοξενήσουμε για ένα βράδυ. Φυσικά, μένει το λιγότερο ένα Παρακευοσαββατοκύριακο και συνήθως έναν μήνα. Παρά τις τακτικές νύξεις μας ότι το σπίτι είναι μικρό και να μη σε κρατάμε άλλο, γενικώς βολεύεται μια χαρά στον καναπέ, εξοικειώνεται άριστα με το κομπιούτερ μας, γίνεται πάρα πολύ φίλος με το ουίσκι μας και, το χειρότερο, θέλει να κάνουμε ΠΑΡΕΑ. Α, ναι, και φέρνει δυο φορές και από μισό κιλό σοροπιαστά γιατί δε θέλει να κάνει κατάχρηση της φιλοξενίας - λέει. Τεσπά, επειδή όλα τα ωραία σ' αυτή τη ζωή κάποτε τελειώνουν, έρχεται η στιγμή που μας ανακοινώνει ότι δυστυχώς πρέπει να φύγει. Οπότε και εμείς, ως οι τέλειοι οικοδεσπότες ετοιμάζουμε ένα δείπνο μπιζού - και αυτό το τελευταίο φαγητό που σηματοδοτεί τη λήξη του μαρτυρίου είναι ακριβώς το σιχτίρ πιλάφι. Και ελπίζουμε ότι όποιος το τρώει δεν ξαναπερνάει ποτέ το κατώφλι του σπιτιού μας.

Πέραν των ανεπιθύμητων φιλοξενούμενων, η έκφραση ευρύτερα σημαίνει το ξεπροβόδισμα οποιουδήποτε ανεπιθύμητου/-ης, είτε γκόμενας/-ου, είτε του μαλάκα που μας έχει γίνει στενός κορσές.

Συγγενείς έννοιες: αι σιχτίρ, σιχτίρι, χυλόπιτα, πόρτα

Έκφραση με πολλές νοηματικές αποχρώσεις της ίδιας κεντρικής ιδέας:

1. Ηθικώς ανέξοδα, ανεύθυνα.
2. Αέρας κοπανιστός, αρχίδια - μάντολες.
3. Μια τρύπα στο νερό.
4. Χύμα στο κύμα.
5. Μην την ψάχνεις.
6. Αεριτζίδικα και, συνεκδ., τζάμπα και βερεσέ, αδικοχαμένα λεφτά.

Ετυμολογία αδιευκρίνιστη στον γράφοντα. Bana στα τουρκικά σημαίνει σε εμένα.

Βλ. και αέρα πατέρα.

Άνευ ουσίας ή σημασίας. «Τρέχα γύρευε». «Καλά, χαιρετίσματα». Χρησιμοποιείται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα.

Δωροδοκώ κάποιον για να κερδίσω κάτι μη αξιοκρατικά. Στην Ελλάδα ειδικά αυτό γίνεται κατά κόρον από πολιτικούς και business μέχρι και εξετάσεις οδήγησης (και μη). Εξ ου και λάδι, το ουσιαστικό.

Σκωπτική ρητορική ερώτηση κυρίως μαγαζάτορα / επιχειρηματία / περιπτερά τον οποίο επιχειρούμε να πληρώσουμε σε κέρματα, αδειάζοντάς τα μπροστά του με τις χούφτες, διότι, ακόμα κι αν έχει ανάγκη από τα ψιλά, είναι ένα άλφα ζόρι γι' αυτόν να καθίσει να μετρήσει τα φραγκοδίφραγκα ενώ έχει να εξυπηρετήσει και άλλους πελάτες.

Διευκρίνιση για επιστημονικούς λόγους: oι εκκλησίες και δη τα παγκάρια αυτών είναι πλούσιες σε ψιλά που αφήνουν οι πιστοί για να αγοράσουν κεριά και βιβλιαράκια ή να συνεισφέρουν στους σκοπούς της ενορίας.

Φράση-κλισέ που κάθε άνθρωπος που έχει πατήσει σε σουβλατζίδικο έχει πει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του! (για σκεφτείτε το λίγο...)
Ειπώνεται συνήθως ως εξής:
1) Περιμένεις όρθιος στην ουρά να έρθει η σειρά σου να παραγγείλεις.
2) Η σειρά σου έρχεται και δεν έχεις αποφασίσει αν θα πάρεις σουβλάκι (καλαμάκι) ή πιτόγυρο.
3) Όταν έρχεται η σειρά σου αποφασίζεις να χτυπήσεις πιτόγυρο αλλά διατηρείς κάποιους ενδοιασμούς ακόμα.
4) Υπ' αυτό το καθεστώς δίνεις την παραγγελία περιγράφοντας τι υλικά θες να περιέχει το έδεσμα, με γραμματική και συντακτικό να έχουν πάει στο διάολο (είναι και η πείνα που θολώνει τον νου...)

Σημείωση: Συνήθως χρησιμοποιείται μαζί με τη φράση «απ' όλα», που βάζει και την ταφόπλακα αφαιρώντας κάθε λογική.

Ας υποθέσουμε οτι δυο άνθρωποι τσακώνονται και λογοφέρνουν. Και πως κάπου εκεί κοντά βρίσκεται κι ένας τρίτος. Μπορεί να είναι φίλος ή γνωστός των δύο προηγούμενων, μπορεί να είναι κι άσχετος με την όλη φάση. Και σε κάποια δόση, ο ένας απ' τους δύο λογομαχούντες ζητά απ' αυτόν τον τρίτο να παρέμβει, να πει κι αυτός την άποψή του, να πει ποιος πιστεύει πως έχει δίκιο και τι θα έπρεπε κτγτ να γίνει. Να γίνει δλδ κάτι σαν διαιτητής ένα πράμα.

Όμως αυτός ο τρίτος δεν έχει καμιά όρεξη να ασχοληθεί. Είτε γιατί είναι γενικά ευθυνόφοβος, είτε γιατί πολύ απλά βαριέται και θεωρεί το όλο ζήτημα τρίχες. Συνήθως συμβαίνει το πρώτο. Σκέπτεται δλδ πως όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρώνε οι κότες. Προτίθεται να τηρήσει απαρέγκλιτα την ενδεκάτη εντολή, το γνωστό «Ού Μπλέξεις». Ή όπως λέει και μια κυπριακή παροιμία, «λείψε που τον ππελά να μη σε βρει το κρίμα» (=απόφυγε τον μπελά για να μη βρεθείς και χρεωμένος). Ή επίσης «από πίτα που δεν τρως, τι σε νοιάζει κι αν καεί». Άσε τους να κουρεύονται λοιπόν κι ας βρουν την άκρη μόνοι τους.

Όλη λοιπόν αυτή η στάση επιφύλαξης, συνοψίζεται στην κορυφαία κττμγ ατάκα «εγώ για τα χαλιά ήρθα!». Με μια κουβέντα: «μη με ανακατεύετε με τα δικά σας, εγώ περαστικός είμαι». Ακριβώς όπως ο τύπος που σκάει σπίτι μας κάθε που σφίγγουν οι πρώτες ζέστες, για να πάρει τα χαλιά μας για φύλαξη και καθαρισμό και να μας τα ξαναφέρει με τα πρώτα κρύα, τον επόμενο χειμώνα. Έρχεται, πακετάρει και τιγκανάουα χωρίς πολλά λόγια.

Ανακεφαλαιώνοντας: «εγώ για τα χαλιά ήρθα!» είναι ένας εύσχημος και δροσερός τρόπος να πάρεις τις αποστάσεις σου από μια δυσάρεστη κατάσταση που παν να σε μπλέξουν. Να βγάλεις την ουρά σου απόξω. Να κάνεις την πάπια / τον κινέζο / τον γερμανό / τον αλέκο.

Απαντάται συνήθως υπό μια πληρέστερη μορφή, του τύπου: «παιδιά εγώ δεν ξέρω τίποτα, για τα χαλιά έχω έρθει..»

Έκφραση συνώνυμη με το μπερδεύω την Πούτση με την Βούρτση.

Καντηλανάφτης: ο νεωκόρος του Ιερού Ναού, επιφορτισμένος με την έναυση (άναμμα) των κανδηλιών κλπ.

Προσοχή, πρόκειται για εξαιρετικά επικίνδυνο σλανγκισμό νέας κοπής, με τάσεις ηγεμονίας και μονοκαλλιέργειας. Μιλάμε για την πληθωριστική χρήση του αρνητικού επιτατικού μορίου «καν» στη δοκιμασμένη του μορφή, πακέτο με το συμπλεκτικό σύνδεσμο «ούτε», ως «ούτε καν».

Από τον Τριανταφυλλίδη αντιγράφω τις σωστές χρήσεις και τις διανθίζω με παραδείγματα οικείου ήθους και ύφους:

καν [kán] : I. μόριο αρνητικό, επιτατικό, σε αποφατικές προτάσεις, συχνά ούτε ~, χωρίς ~, χωρίς ούτε ~: α. επιτείνει την αποφατική σημασία της πρότασης· καθόλου, διόλου: Υπάρχουν φίλε μου παράλληλα σύμπαντα στα οποία αναπνέουν μουνιά που ούτε καν τα φανταζόμαστε. β. δηλώνει ότι δεν ισχύει η πρόταση ή ο όρος της πρότασης που το υποκείμενο της πρότασης θεωρεί αυτονόητα, στοιχειώδη ή ελάχιστα δυνατά: Ούτε καν στο τραπέζι δεν προλάβαμε να κάτσουμε, πήγα εγώ να φέρω το κρασί, πήγε αυτή για χαρτοπετσέπετες, ε, είναι και στενή η κουζίνα, με τα σουρταφέρτα το ξυπνήσαμε το τέρας με τα τέσσερα πόδια και τις δύο πλάτες.

Όπως φαίνεται από τα παραδείγματα, το «ούτε καν» γραμματικώς πρέπει να εισάγει πρόταση ή κάτι τέλος πάντων «αυτονόητο, στοιχειώδες κλπ». Από μόνο του πάντως δεν παίζει. Η σλανγκ σημασία του, καταλήγω να πιστεύω ότι δεν είναι άλλη παρά μια εμφατική άρνηση, σε περιπτώσεις που άλλες αρνήσεις δεν ψιλοκολλάνε: π.χ. όταν η άρνηση αφορά κάτι ποιοτικό και όχι ποσοτικό, οπότε δεν κολλάει το «καθόλου». Ή, όταν η ολοκληρωτική άρνηση δεν σημαίνει κάτι κακό, οπότε δεν κολλάνε τα αρχιδιά καπαμά, παπάρια μάντολες κτο (το ούτε καν βέβαια, μπορεί να τα αντικαταστήσει σχεδόν όλ' αυτά). Βλ. και παραδείγματα.

Χαρακτηριστικός τρόπος εκφοράς του «συγγνώμη» με τονισμένο το ΓΓ, ή το ΓΚΝ τέλος πάντων. Λόγω των παραπάνω, το συΓΚ-ΚΝώμη προφέρεται εν τέλει ως δύο λέξεις, με μια στιγμιαία παύση μεταξύ «συγκ» και «κνώμη». Πιο εύκολα περιγράφεται ως το συγγνώμη και καλά λεχθέν από διανοητικά «καθυστερημένο» άτομο.

Χρησιμοποιείται:

α. όταν όντως έχουμε κάνει κάποια αγαρμποσύνη, ή όταν έχουμε πει πατάτα, και θέλουμε να ελαφρύνουμε την κατάσταση (αν ελαφρύνεται).

και πιο συχνά

β. όταν ο συνομιλητής μας θεωρεί ότι έχουμε κάνει τα παραπάνω, εμείς όμως όχι, και θέλουμε να γελοιοποιήσουμε το ζόρι που τραβάει με την κατάσταση. Δεν τρέχει και τίποτα δηλαδή. Αν αυτός επιμένει, είναι πιθανό να μας ενημερώσει ότι, όπως κι αν το προφέρεις, το συγγνώμη ισούται με μισό χέσιμο.

Φανερώνει σε κάθε περίπτωση κάποια δόση καφρίλας και - φευ! - ανωριμότητας....

[ευπρόσδεκτα media με εκφορά]