Tagged definitions (49)
Showing 1-10 from 49

Προστακτική β' ενικού του ρήματος τρελαίνομαι. Έχει κυρίως χαρακτήρα παρότρυνσης.

Στάκα = Προστακτική του στέκομαι, περίμενε.

Η μονολεκτική εκδοχή της φράσης «ψήσου για τίτσου». Γιατί όταν σε έχει πιάσει η γκάβλα να παίξεις, δε μπορείς να λες πολλές κουβέντες. Απαντάται και ως ψήτσου. Φυσικά δεν υπάρχει β' πληθυντικό στην έκφραση, γιατί πάντα ένας είναι ο ξενέρωτος που δεν ψήνεται να παίξει.

Επιφώνημα που χρησιμοποιείται για να επιτείνει την έννοια της προσοχής, να δηλώσει ικανοποίηση, συγκατάνευση, αγανάκτηση, απορία, καθώς και για να παρακινηθεί ένα ζώο να προχωρήσει. (Από δώ)

"Να μάσω", αντί για την προστακτική "να μαζέψω".
"Μάστα", "μάστε" αντί "μάζευ' τα", "μαζέψτε", κλπ.

Νεότερη και πιο γιολαριστή εκδοχή του άραξε την πέτσα σου, σλανγκοτουμπανιζέ δια του προσφιλούς γαμοσλανγκοτέτοιου - όνι. Και για όποιον δεν κατάλαβε: τσίλαρε, κούλαρε, ηρέμησε.

Φοριέται πολύ από την σημερινή πιτσιρικαρία. Στο ιντερνέτι καταγράφεται κυρίως σε εφηβικά κοινωνικόμηδα τ. σνάπτσατ και ασκεφέμ.

Σλανγκιστικό κίνημα που δημιουργήθηκε εσχάτως* και πρεσβεύει την επιστροφή στην παλιά καλή χρήση του αορίστου ως προστακτική.

(* δηλαδή από τότε που άρχισε να μαζικοποιείται η επαναφορά της ορθής προστακτικής εκτοπίζοντας τον κλασσικό αόριστο και να εμφανίζονται στην τηλεόραση ατάκες του στυλ «Επίλεξε το δικό σου κινητό»)

Η ιστορία ξεκινάει τη χρυσή εποχή της Καθαρεύουσας.
Επειδή ο απλός λαός είχε αντιληφθεί διαισθητικά το μυστικό, ότι όσο πιο ξύλινο ακούγεται κάτι τόσο πιο σωστό θα πρέπει είναι, άρχισαν όλοι να υπερβάλλουν εαυτούς και να συναγωνίζονται ποιος θα μιλήσει πιο καθαρευουσιάνικα. Σύντομα το «οψάριον» του Κοραή ήταν απλώς οδοντόκρεμα. Και εκεί είναι που τρυγήθηκαν οι πρώτοι πραγματικοί καρποί της Καθαρεύουσας. Σίγουρα δεν θα μπορούσαμε να τα χαρακτηρίσουμε μαργαριτάρια γιατί τότε ολόκληρη η Καθαρεύουσα θα έπρεπε να χαρακτηριστεί ένα γιγαντιαίο υπερμαργαριτάρι.
Ένας από τους καρπούς αυτής της διαδικασίας ήταν και η δημιουργία μιας νέας προστακτικής, που προέκυψε από την αντικατάστασή της με τον αόριστο τρίτου προσώπου (όπως π.χ. «υπέγραψε!»), απλά γιατί έτσι ακουγόταν πιο κυριλέ!

Τελικά η Καθαρεύουσα κάποια στιγμή αραίωσε όμως τα κατάλοιπά της άργησαν να εξαλειφθούν. Χρειάστηκε να μπούμε με τα μπούνια στον 21ο αιώνα για να ξαναγίνει ο αόριστος προστακτική.

Σήμερα λοιπόν, ως αντίδραση στην ολοένα αυξανόμενη υιοθέτηση της ορθής προστακτικής από τη μπασκλασαρία, το νέο αυτό σλανγκικό κίνημα πρεσβεύει ότι:

1. Η σλανγκ πρέπει να διαφέρει από την καθομιλουμένη, άρα «αν όλοι το κάνουν πλέον έτσι, εμείς θα το κάνουμε πάλι αλλιώς».

2. Η σλανγκ αγαπάει την εξέλιξη αλλά αγαπάει και την παράδοση. Με την επιστροφή στον αόριστο γίνεται ταυτόχρονα ένα βήμα πίσω αλλά κι ένα βήμα μπροστά! Ποιο είναι αυτό; Ότι:

3. Αντικαθίστανται πλέον όλες οι προστακτικές με αόριστο τρίτου προσώπου. Έτσι:

Όχι μόνο το ακούστε ξαναγίνεται ακούσατε αλλά και το δείτε γίνεται είδατε!

Όχι μόνο το επίλεξε ξαναγίνεται επέλεξε αλλά και το έλα γίνεται ήρθες!

Γιατί το θέμα δεν είναι να μιλάμε σωστά Ελληνικά.
Το θέμα είναι να μιλάμε και να κεντάμε!

Διαδώσατε κι εσείς το νέο αυτό κίνημα! Μπήκατε κι εσείς στην ολοένα αυξανόμενη παρέα μας!

Στάσου, περίμενε.

Λέξη-κλειδί που χρησιμοποιείται αντί της λέξης ξύπνα. Προέρχεται από το video του youtube στο οποίο ο μέγας γκουρού της στρογγυλής Θεάς, Αλέφαντος, καλεί τον προπονητή της Ρεάλ Μαδρίτης να ξυπνήσει και να βάλει τον Γκάρεθ Μπέιλι στην επίθεση, μαζί με τους συναδέλφους του, Ρονάτο, Ντε Μαρία Ίσκιο και Μπεζεμά.

Γενικευμένος αργκοτικός σχηματισμός της ενεργητικής στιγμιαίας προστακτικής.

Αναλυσούλα

Καταρχήν, τα ρήματα βήτα συζυγίας, σε -άω/-ώ δηλαδή, σχηματίζουν τυπικά τη στιγμιαία τους προστακτική σε καταλήξεις που έχουν κλασικά κάτι απο σίγμα: γαμάω > γάμησέ τον, βαράω > βάρεσέ τον, ρουφάω > ρούφηξέ τον και λοιπά. Όπως είπαμε κι' εκεί όμως, στην αργκό και καθομιλουμένη είναι η συνεχής προστακτική τους που χρησιμοποιείται κατακόρον με στιγμιαία σημασία: γάμα τον, βάρα τον, ρούφα τον και λοιπά.

Στην άλφα συζυγία τώρα, κάποιες φορές η προστακτική αυτή δικαιολογείται από παράλληλο αργκοτικό, λαϊκό ή και διαλεκτικό τύπο του ρήματος, που το μετατρέπει από άλφα σε βήτα συζυγία (που είναι κι' αυτό αξιόλογο φαινόμενο, αλλά άλλη φορά): σφυρίζω > σφυράω > σφύρα τον (αντί σφύριξέ τον), διαλύω > διαλάω > διάλα τον (αντί διάλυσέ τον). Μεγάλο ατού του σχηματισμού, όπως φαίνεται καθαρά εδώ, είναι ότι προκύπτουν λιγοσύλλαβες λέξεις, που θα 'λεγα ότι τείνουν να προτιμιούνται σε γρήγορη ομιλία.

Υπάρχουν πάντως πάμπολλα παραδείγματα τέτοιων προστακτικών που δε βασίζονται σε παράλληλο τύπο βήτα συζυγίας, μεταξύ των οποίων και τα πασίγνωστα φεύγα (αντί φύγε), έμπα/έβγα (αντί μπες/βγες) και άλλα (δες και παραδείγματα). Εδώ είναι που βλέπει κανείς ότι μάλλον πρόκειται για περιπτώσεις συμμόρφωσης στον πολύ εδραιωμένο σχηματισμό της βήτα συζυγίας, που παίρνει αμπάριζα ό,τι βρίσκει στο διάβα του.

Και δυο παρατηρήσεις

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο σχηματισμός κάποιες φορές υποστηρίζεται απ' τ' ότι τα ηχητικά ινδάλματα που προκύπτουν είναι ήδη γνωστά ως θηλυκά ουσιαστικά (που μπορεί να προκύπτουν και απ' τη χρήση της αργκοτικής κατάληξης ουσιαστικού -α): απλώνω > η άπλα > άπλα τον (αντί άπλωσέ τον), γιουχάρω > η γιούχα > γιούχα τον (αντί γιούχαρέ τον), προσβάλλω > η προσβόλα (αντί η προσβολή) > προσβόλα τον (αντί πρόσβαλέ τον), και λοιπά.

Απ' την άλλη όμως υπάρχει και η αντίστροφη επίδραση, η προστακτική σε -α να σχηματίζει ουσιαστικά (πάλι σε -α), είτε ως απαρεμφατική προστακτική: μπαίνω > έμπα > το έμπα, ή αλλιώς: φεύγω > φεύγα > ο φεύγα, σαλτάρω > σάλτα > η σάλτα.

Ακόμη, να θυμίσουμε και συγκεκριμένα παραινετικά και προτρεπτικά επιφωνήματα των ελληνικών, όπως άιντα, γιάλα, γιούργια, τα οποία σε κατάλληλα συμφραζόμενα κάλλιστα μπορούν να υποστηρίξουν το σχηματισμό, με βάση το λεγόμενο νόμο της αναλογίας.