Tagged definitions (177)
Showing 101-110 from 177

Αντιφώνηση σε αγενές ρέψιμο ή κλανιά κρότου-λάμψης. Λέγεται με ευγενική διάθεση και υποφώσκουσα ειρωνεία, με στόχο να κάνουμε τον «δράστη» να νιώσει άνετα. Υπάρχει και το εναλλακτικό «σαν στο σπίτι σου, ρε βόδι», που όμως δεν είναι τόσο ευγενικό και δείχνει επικριτική διάθεση ή ακόμη και μοχθηρία.

Λέγεται ως απάντηση στην επιφώνηση «σκατά!» η οποία χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει σκατοκατάσταση.

Η ατάκα πρέπει να είναι άμεση και ευγενική· αν δεν προλάβετε να απαντήσετε άμεσα, μην το επιχειρείτε καθόλου, θα γελάσουν όλοι μαζί σας. Αφήστε το να περάσει και την επόμενη φορά να έχετε το νου σας!

Αποστομωτική όσο και τζούφια απάντηση γονιού (μάνας κυρίως) προς το παιδί το οποίο αναρωτιέται γιατί, πχ, δεν πρέπει να τρώει τις μύξες του ή να τρώει με τα χέρια, ή να ουρλιάζει αντί να μιλάει, ή να ξύνει το τέτοιο του μπροστά στους καλεσμένους κλπκλπκλπ, όταν δηλαδή το παιδί θέτει ερωτήματα τα οποία εκνευρίζουν τον γονιό, καθότι αυτός δεν προλαβαίνει ή δεν γνωρίζει ή δεν έχει την υπομονή να αναλύσει τους λόγους εκπολιτισμού για τους οποίους ισχύουν αυτές οι απαγορεύσεις των έμφυτων ανθρώπινων τάσεων.

Έτσι λοιπόν, και μεις μεγαλώνοντας χρησιμοποιούμε αυτή την έκφραση όταν δεν θέλουμε να δώσουμε εξηγήσεις για κάτι το οποίο θεωρούμε αυτονόητο ή το επιβάλλουμε στους άλλους.

Παρομοίως απαντάμε: γιατί κλάνει το γατί, «γιατί έτσι γουστάρω», «για να ρωτάς», «επειδή.», «γιατί δεν σου πέφτει λόγος» κλπ.

Είναι πολλές οι λέξεις και οι εκφράσεις που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι έλληνες σε συνομιλίες, όταν θεωρούν τα λεγόμενα των συζητητών γελοία, εσφαλμένα, βαρετά, ανεπίκαιρα, ή ακόμη εριστικά και προσβλητικά, και τελοσπάντων, άξια γείωσης εδώ και τώρα. Αυτή η γείωση μπορεί να γίνει με δύο βασικούς τρόπους: (α) αντρίκεια και στα ίσια, σε φάση «σόρι κιόλας, αλλα δέν έχω όρεξη ν' ακούω τις παπαριές σου και θα το εκτιμούσα αν το βούλωνες», ή (β) μάγκικα και έμμεσα (σ.ς. τώρα καταλαβαίνω γιατί θα μπορούσε, όπως έχει ειπωθεί, ο Πετρόπουλος να αποκάλεσε την αργκό «γλώσσα των φλώρων»). Εδώ θα πιάσουμε τη δεύτερη κατηγορία, μιά και η πρώτη δέν χρειάζεται ανάλυση, είναι αυτό που είναι.

Τις μάγκικες αυτές ατάκες, που μπορούμε να τις πούμε ακυρωτικές, απαξιωτικές, αποστομωτικές, αφοπλιστικές, καπελωτικές, ξενερωτικές και αλλιώς ίσως, εδωπέρα θα τις λέω για συντομία γειώσεις.

Οι γειώσεις μπορούν να είναι απλές δηλώσεις, εμβόλιμες στη συζήτηση με μορφή σχολίου, ή συνηθέστερα ευθείες απαντήσεις σε ερώτημα που έχει τεθεί –πράγμα φυσιολογικό, μια και σε τέτοιες περιπτώσεις συνήθως βαριέται κανείς να γειώνει τον κάθε πρήχτη, εκτός κι' αν ο άλλος του απευθύνει σαφώς το λόγο. Απώτερος στόχος κάθε γείωσης είναι η άμεση λήξη της συζήτησης ή απλά η γελοιοποίηση του συζητητή, ενώ πολλές φορές μπορεί να λέγεται και πειραχτικά, για αστείο.

Στοιχειώδης γραμματική ανάλυση

Μία γείωση αναιρεί τα συμφραζόμενα αυτού που έχει ειπωθεί με τρόπο που να το αφήνει μετέωρο και έτσι να το απαξιώνει, να το γελοιοποιεί και τελικά να το ακυρώνει, και αυτό μπορεί να γίνει τουλάχιστον σε δύο επίπεδα, το συντακτικό και το σημασιολογικό.

Στο πρώτο, το συντακτικό, και μάλλον το πιο συνηθισμένο, η ατάκα μπορεί να είναι παρήχηση των προλεγόμενων ή και να ομοιοκαταληκτεί:

Τα συντακτικά αυτά λογοπαίγνια μπορούν να είναι πολύ αποτελεσματικές γειώσεις, μια και η σημασία που δευτερεύοντα προκύπτει είναι συνήθως χτυπητά διαφορετική από τη σημασία των προλεγόμενων.

Άλλο πολύ συχνό είδος συντακτικής γείωσης είναι μία ερώτηση να απαντιέται πάλι με ερώτηση:

Από την άλλη, σε σημασιολογικό επίπεδο, η ατάκα ερμηνεύει τα προλεγόμενα σε διαφορετικά συμφραζόμενα από τα αρχικά, πιχί, από μεταφορά στην κυριολεξία ή αντίστροφα:

Η επανερμηνεία μπορεί να γίνει και σε εντελώς ασυνάρτητα συμφραζόμενα (πολύ χρήσιμος εδώ ο τιραμισουρεαλισμός), και χωρίς αυτό να είναι αποτέλεσμα συντακτικού λογοπαίγνιου:

Ακόμη, ατάκες που διαβρώνουν καί το συντακτικό καί το σημασιολογικό επίπεδο της κουβέντας, και μπορούν κάλλιστα να χρησιμοποιηθούν γειωτικά, είναι οι λετριστικές:

Παγιωμένες γειώσεις

Οι γειώσεις είναι φαινόμενο γενικό στον καθημερινό λόγο και ειδικά στην αργκό, το οποίο παίρνει διαφορετικές μορφές ανάλογα με την περίσταση κάθε φορά. Πολλές απ' αυτές πάντως έχουν παγιωθεί και ακούγονται αρκετά συχνά ώστε η καταγραφή τους να 'χει νόημα –κάποιες τέτοιες ακολουθούν στα παραδείγματα (που με τη βοήθεια του κοινού, μπορούν να συμπληρώνονται με τον καιρό):

• — Ακούω τα πάντα. — Μήπως ακούς και τα κοάλα;
• Αλ σικιμέ βουρ ντουβαρά. (παλαιάς κοπής σχόλιο-πασπαρτού)
• — Αργότερα... — Αργότερα, αργότερα, ήρθαν και δυο κότερα.
• Αυτά μας τά 'πανε πολλοί, μας τά 'πε κι ένας Γάλλος, κι' αν δεν γαμήθηκες μικρός, θα γαμηθείς μεγάλος. (σχόλιο-πασπαρτού)
• — Γειά σας. — Της γιαγιάς σας.
• — Γιατί; — Για να ρωτάς εσύ.
• — Γιατί; — Γιατ' η γάτα εχι' έν' αφτί. (παιδική γείωση)
• — Γιατί; — Γιατί έτσι.
• — Γιατί; — Γιατι κλάνει το γατί.
• Γουρδώνω το περπούτσι παράμοιρα.
• — Έ; — Εθνικός!
• — Έ; — Έξινος!
• — Έ; — Έξ και ξερός!
• — Έ; — «Ορίστε» λένε!
• Έκλασες; (γείωση-πασπαρτού)
• Ελά! (απειλή-πασπαρτού)
• — Eν πάση περιπτώσει– — Έχω μια πούτσα τόση.
• Ενδιαφέρον... (σχόλιο-πασπαρτού)
• — Ευχαριστώ. — Το θεό (που σ' έκανε άνθρωπο και όχι γουρούνι).
• — Έχεις ... ; — Πά' να δω αν έχει μείνει τίποτ' από χτες στο ψυγείο.
• — Θα... — Από «θα» αρχίζει και η θάλασσα.
• — Θείε; / Θεία; — Θειάφι!
• Καλά, τραγούδα. (σχόλιο-πασπαρτού)
• — Καλά. — Καλάθια (και κούπες).
• — Καλά. — Καλάμια και παλούκια.
• Καλιμπιστήρι! (απάντηση-πασπαρτού)
• — Κατάλαβες; — Εγώ κατάλαβα· εσύ κατάλαβες;
• Κι' εγώ σ' αγαπάω. (απάντηση-πασπαρτού σε υβρεολόγιο και κάθε επιθετικό χαρακτηρισμό)
• Κλείσε, θα σε πάρω εγώ.
• — Κυρία; / Κύριε; — Κεριά και λιβάνια.
• Μπλέ. (απάντηση-πασπαρτού)
• — Μ' αγαπάς; — Σε γαμώ.
• — Μα– — Μαμούνια.
• — Mάλιστα. — Μαλλιά (και κουβάρια)!
• — Mάλιστα. — Πιάσ' τα μας και γυάλισ'τα!
• — Μαμά; — Μαμούνια.
• Μιά φορά εσένα σε γαμάει όμως.
• — Με πονάει το κεφάλι / το πόδι / η κοιλιά / ... — Ε πόνα το κι εσύ. (κομμέ και ραμμέ για κακούληδες γονείς)
• Μίλα μου πρόστυχα. (γείωση σε βρισίδι)
• — Μιλάς σοβαρά; — Ναι. — Άντε καλά, γιατί δεν σηκώνω αστεία...
• — Μου φαίνεται ότι... — Αν σου φαίνεται, κρύφ' το.
• — Μπά; — Μπάκα και κασίδα.
• — Μπαμπά; — Μπαμπάκια.
• — Μπάρμπα; — Μπαρμπαριά και Τούνεζι!
• Να μαζευτούμε να πάτε.
• — Να ολοκληρώσω; — Ναί, αλλα όχι πάνω μας.
• Ναί ναί ναί ναί... (σχόλιο-πασπαρτού)
• — Ναί. — Νέκρα (και κασίδα).
• — Ναί. — Νενέκια.
• — Νομίζω... — Τα νομίσματα στην τράπεζα.
• — Ξέρω. — Ξεράδια μαζεύεις.
• — Ξές ποια είν' η μαλακία; — Εκείνο το άσπρο που κολλάει.
• — Ορίστε; — Κατουρήστε.
• — Ορίστε; — Όρθιος είναι, καθίστε.
• Ότι νά 'ναι ασυναρτησίες.
• Ό,τι πείς. (σχόλιο- και απάντηση-πασπαρτού)
• — Όχι. — Οχιά (διμούτσουνη).
• — Όχι. — Οχιά κι' απόχη.
• — Πεινάω... — Πήδα.
• Πίνε πολύ νερό, μη κάψεις κάν' αρχίδι (γείωση προς ψωλοπερήφανους)
• — Ποιά Ελένη; — Η πούτσα μου η καυλωμένη.
• — Ποιός; — Αυτός! Ένα-μηδέν.
• — Ποιός; — Ο παπιός. (παιδική γείωση)
• — Ποιός; — Ο φούφουτος.
• — Πού; — Εκεί που κλάν' η αλεπού.
• — Πού; — Στο Πούρβιτς.
• — Πού; — Τσά.
• — Πού είναι ο...; —Στο Ταμτούμ γι' αλεπουτόμαρα.
• — Πού είναι ο...; — Τον πήρανε φαντάρο.
• Ρούφα κι' έρχεται. (σχόλιο-πασπαρτού σε έκκληση)
• — Σκατά. — Φατά.
• Στ' αρχίδια μας. (σχόλιο-πασπαρτού)
• Στ' αρχίδια σου.
• Στη Γερμανία βρέχει.
• Τί να λέει... (σχόλιο-πασπαρτού)
• — Τί; — Τί και τίκφινικ.
• — Τί; — Τυρί (και ψωμί)! (παιδική γείωση)
• — Τί γίνεται; — Βράζει και χύνεται. (παιδική γείωση)
• — Τί γυρεύεις εδώ; — Με κάλεσε η μάνα σου.
• — Τί είναι αυτό; — Μανιτάρι μαγικό. (παιδική γείωση)
• — Τί είπες; — Πίπες.
• — Τί είπες; — Τρύπες. (παιδική γείωση)
• — Τί θα φάμε; — Αρχιδοσακούλες γεμιστές.
• — Τί θα φάμε; — Σκατά με φράουλες (αντιγείωση: «Πάλι φράουλες;», ακούγεται και με «βούτυρο» ή «ρύζι»)
• — Τί θα φάμε; — Ξύλο.
• — Τί κάνεις; — Βγάζω τους γκαβούς για χέσιμο.
• — Τί κάνεις; — Γαμάω περίεργους.
• — Τί κάνεις; — Εδώ.
• — Τί κάνεις; — Τον βγάζω και τον πιάνεις.
• — Τί να φορέσω; — Το βρακί σου ανάποδα.
• — Τί να φορέσω; — Tο πετσί σου ανάποδα.
• — Τί ώρα είναι; — Έ, δε θά 'ναι;
• — Τί ώρα είναι; — Η ώρα που γαμάν οι γύφτοι.
• — Τί ώρα είναι; — Η ώρα που γαμάν περίεργους.
• — Τί ώρα είναι; — Η ώρα που γαμούν οι σκύλοι.
• — Τί ώρα είναι; — Πετσί και κόκαλο, παρά μία φλέβα.
• — Τί ώρα είναι; — Ώρα να πάρεις ρολόι.
• Το «σάν» τί το θέλεις; (ερώτηση-πασπαρτού σε παραλληλισμούς)
• Τσίμπα 'ν' αρχίδι. (απάντηση-πασπαρτού, συνήθως σε έκκληση)
• — Υποθέτω... — Τα υπόθετα στον κώλο σου.
• — Χαίρετε! — Ποιός χαίρεται;...

Το λέμε ειρωνικά (και ρυθμικά) διακόπτοντας και εκνευρίζοντας αυτόν που μιλάει όταν

(α) αυτά που λέει δεν μας βρίσκουν σύμφωνους:

(β) αυτός που μιλάει είναι παραμυθάς και λέει τα δικά του:

(γ) λέει απειλές:

(Και μην ξεχνάτε, ρυθμικά είναι πιο σπαστικό.)

Χρησιμοποιείται ειρωνικά ως απάντησε σε ερώτημα:

• Κάποιου με αργή αντίληψη (βλ. παράδειγμα 1),
• Του οποίου η απάντηση είναι αυτονόητη.

Φράση ποικίλων σημασιών που κατά περίπτωση αποτελεί απαιτητική προστακτική ή γλυκειά παραίνεση. Συνήθεις χρήσεις:

1. Κυριολεκτικά. Πρόκειται για ειδική κατηγορία σλανγκιάς όπου, αφενός αφορά σλανγκ πρακτική, με την έννοια του αδόκιμου και «απαγορευμένου» σκηνικού, αφετέρου είναι έναυσμα για εξάσκηση στο λεξιλόγιο του παρόντος λεξικού. Ο ένας εκ των δύο συντρόφων ερεθίζεται σεξουαλικά με το άκουσμα προχώ εκφράσεων και τις αποζητάει. Ακόμα μεγαλύτερη επιτυχία όταν γουστάρουν και οι δύο. Απάντηση στην φράση είναι βεβαίως κάποια προστυχιά:

• Πρόστυχα μπορεί να είναι τα μπινελίκια, μια έκφραση του προσώπου ή μια κίνηση του κορμιού ή ένα υπονοούμενο κ.λπ. Παρ. 1α.
• Ρίσκο για μετατροπή ενός σκηνικού στο απόλυτο ξενέρωμα. Απαιτεί σταδιακή εξοικείωση με το αντικείμενο και διακριτική μεθόδευση σε φάση «δοκιμή / σφάλμα». Η εσφαλμένη επιλογή λέξεων μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή. Άμα δεν το ‘χεις γάματο, άλλαξε κουβέντα. Παρ. 1β. Υπάρχουν κοπέλες και κύριοι που θέλουν, αλλά δεν μπορούν να το πιάσουν, ευτυχώς που υπάρχει εκτενής βιβλιογραφία επί του θέματος, στην οποία δεν θα επεκταθώ, γιατί τα χει όλα στο νετ (π.χ..εδώ, ή εδώ, ή τεσπά κάνε γούγλε με λήμμα «how to talk dirty» και να δεις τί έχει να γίνει). Βλ. και μήδι 2.

1. Ειρωνικά, απαξιωτικά, ως απάντηση σε μπινελίκι με την έννοια «σε έχω γραμμένο στα παπάρια μου, δεν πα να κοπανάς τον κώλο σου κάτω». Ιδιαιτέρως εκνευριστικό, όπως και κάθε ειρωνία. Έξτρα μπόνους όταν, παρόλο που ο άλλος ξεπερνάει τον εαυτό του, το βρισίδι είναι ιδιαιτέρως χαμηλών τόνων. Παρ. 2.

2. Με την έννοια «δεν καταλαβαίνω γρυ από όσα μου λες, μου φαίνονται κινέζικα». Σαν να λέμε εφόσον δεν κατανοώ Χριστό, γιατί να μην υποθέσω ότι με βρίζεις κιόλας στην τελική και να γουστάρουμε και καλά. Παρ. 3

3. Με την έννοια «μου αρέσει απίστευτα αυτό που ακούω», αντίστοιχη φράσεων όπως «πω ρε καύλα», «σταμάτα να μιλάς και φίλα με» κ.λπ. Παρ. 4α. Εδώ θα μπορούσε να καταταχθεί και η περίπτωση έκφρασης μαζοχιστικών τάσεων κάθε μορφής: σεξουαλικά, επαγγελματικά, κοινωνικά και πάει λέγοντα (sic), όπως αναφέρονταν και στην περιγραφή του λήμματος στο ΔΠ. Άμα ο άλλος θέλει το ξεφτιλίκι του σε οποιοδήποτε τομέα, το «μίλα μου πρόστυχα» εκδηλώνει την ικανοποίησή του όταν το λαμβάνει. Παρ. 4β

*Πάσα: Khan από ΔΠ*

Ευγενέστατη απάντηση σε κάποιον που μας πρήζει σχετικά με κάποια μειονεκτήματα του χαρακτήρα μας. Δλδ, αποτελεί τον ευγενικό τρόπο να πούμε σε κάποιον κολλητό ή πολύ δικό μας, ότι αρχίζει να μας πρήζει τα αρχίδια. Αλλά επειδή τον εκτιμάμε και μάλλον αντικειμενικά έχει δίκιο, ή έχει καλές προθέσεις, τον αφοπλίζουμε με αυτή την δήλωσή μας. Η οποία παρεμπιπτόντως είναι αληθής -και θα ήταν και συγκινητική, αν δεν χρησιμοποιόταν για να σκαπουλάρουμε από το ζάλισμα των γεννητικών οργάνων μας!

Το βρακί σου ανάποδα: Συνήθης απάντηση στο ερώτημα «(χμμ) τί να φορέσω (άραγε)». Η σημασία της είναι αντίστοιχη των: φόρεσε ό,τι θες, δεν θα μπορούσα να ενδιαφέρομαι λιγότερο, μη μου ζαλίζεις τον έρωτα, ξεσκότα μου τομπούτσο, δεν με αφορά το θέμα, κόψε τον σβέρκο σου.

Στην μορφή το βρακί μου ανάποδα εκφράζει ίδιου βαθμού αδιαφορία ως απάντηση στο «τί θα φορέσεις», ενώ επιπλέον εκδηλώνει έμμεσα την περιφρόνηση για το κοινωνικό γεγονός (χάπενινγκ) στο οποίο αναφέρεται.

Επεξήγηση: Είναι αδιευκρίνιστη η ακριβής σημασία του «ανάποδα», αλλά συνήθως υπονοείται «το μέσα-έξω» (βλ. επεξηγ. μήδι 1). «Το μπρος-πίσω» είναι δυσχερής πρακτική, ειδικά σε περιπτώσεις στρινγκ, ενώ δημιουργεί θέματα υγιεινής εφόσον πρόκειται για φορεμένο εσώρουχο. «Το πάνω-κάτω» (βλ. επεξηγ. μήδι 2) σκαλώνει στο κεφάλι και ισοδυναμεί με το να μην φοράς βρακί, συνεπώς ξεφεύγει από τον παρόντα ορισμό.

Προέλευση: Η έκφραση προέρχεται από την λαϊκή δοξασία ότι, το να φορέσεις το βρακί σου ανάποδα φέρνει γούρι και προστατεύει από τη γλωσσοφαγιά.

Λοιπές σημασίες: Στο πιο κυριολεκτικό του, να αναφέρω ότι μια Μαρία (υπαρκτό πρόσωπο, Μυτιληνιά, καλή της ώρα της κοπέλας) με είχε πληροφορήσει ότι, όταν ξέμενε από καθαρά βρακιά, φορούσε τα φορεμένα της ανάποδα – σε εξτρίμ περιπτώσεις που εξαντλούνταν και διπλοφορεμένα, σταματούσε να φοράει και καθόταν κατάμουνα. Ισχυριζόταν ότι αυτό ήταν οικονομικό και της έφερνε τύχη. Το να βάλεις το βρακί σου ανάποδα λοιπόν μπορεί να έχει και τέτοια έννοια, το οποίον δεν είναι σλανγκ ως φράση, αλλά είναι σαφώς σλανγκ ως πρακτική, επομένως σπεκ.

Λακωνική αλλά αόριστη απάντηση στην ερώτηση «τί κάνεις-καλά είσαι;», η οποία θα ήταν τουλάχιστον συντακτικά ορθότερη αν η ερώτηση είχε ως: «Πού' σαι ρε;» με την αυτή έννοια.

Δηλώνει, είτε μεμψιμοιρία που οφείλεται σε ακινησία και τέλμα (τα δίφλαγκα) στην ζωή του απαντώντος (ή το αντίστροφο), είτε βαρεμάρα, ή αποφυγή του τελευταίου να επεκταθεί σε σχόλια περί της τρέχουσας (προσωπικής, επαγγελματικής κλπ) καταστάσής του.

Ο δε απαντών χαριτολογώντας «και εδώ» (κατά τα: Και θα δούμε / και μάλλον / και μπορεί / και μπορέλι κ.λπ.), μάλλον παρουσιάζει χωρο-χρονική σύγχυση και παράκρουση θέωσης ως πανταχού παρών...

Παρόμοια: Τα ίδια / όπως τα 'ξερες / δε βαριέσαι / πώς να 'μαι / τί να κάνουμε κ.λπ.

Υφίσταται πανομοιότυπη έκφραση στην ισπανική:
-Que tal; (Τί κάνεις;)
-Aqui estoy / por aqui (Εδώ)...