Tagged definitions (3)
Showing 1-3 from 3

Από τις ατάκες που καθιέρωσε ο αθλητικογράφος Γιώργος Γεωργίου.

Χρησιμοποιείται ως απάντηση σε ατάκα προλαλήσαντος συνομιλητή. Μερικές περιπτώσεις που την χρησιμοποιούμε:

- Όταν ο συνομιλητής ξεστομίζει παπαριά καμαρωτή, δηλαδή μια άνευ νοήματος φράση, η οποία όμως ακούγεται ως ψαγμενιά, οπότε τον καυτηριάζουμε ως δοκησίσοφο. Με αυτήν την σημασία την χρησιμοποιεί και ο Γεωργίου.

- Όταν ο συνομιλητής λέει κάτι που θεωρούμε ότι είναι βασικά λάθος, όμως στην πορεία της έκθεσης της σκέψης του κάνει ένα πόιντ. Δηλαδή σε περιπτώσεις που θέλουμε να πούμε «διαφωνώ, αλλά μου αρέσει ο τρόπος που σκέφτεσαι» (που λέει και το ανέκδοτο). Ή πιο απλά που αναγνωρίζουμε στον συνομιλητή ότι έχει πει κάτι witty στην προσπάθειά του για να αποδείξει μια μαλακία. Έχω την εντύπωση ότι και με αυτήν την σημασία το χρησιμοποιεί ο Γεωργίου.

Γενικότερα, η έμφαση είναι άλλοτε στο μαλακία (συνηθέστερα), και άλλοτε στο σοφή (πιο σπάνια). Στην πρώτη περίπτωση ασκούμε κριτική στο ότι κάποιος λέει μια μαλακία με περιτύλιγμα σοφίας. Στην δεύτερη αναγνωρίζουμε ότι ό,τι και να πει κανείς για ένα θέμα, ή έστω η πλειοψηφία αυτών που λέγονται, είναι μαλακίες, αλλά as far as μαλακίες go , η συγκεκριμένη έχει ψήγματα σοφίας.

Ως προς την τελευταία αυτή σημασία, μπορούμε να κάνουμε μια προέκταση. Στον προγραμματικό πλουραλισμό του μηντιακού πολιτισμού μας, συχνά πανηγυρίζουμε εκ των προτέρων ότι τίποτα από όσα θα ειπωθούν δεν θα είναι η αλήθεια, αλλά θέλουμε να τα πούμε για να νιώσουμε ότι έχουμε δημοκρατία των πολλών απόψεων. Οπότε αποφασίζουμε α πριόρι ότι θα πούμε μαλακίες, ή και ότι όλα θα είναι μαλακίες, ως άσχετα με την αλήθεια, αλλά επιβραβεύουμε αν ορισμένες από αυτές τις μαλακίες έχουν ένα πόιντ. Όλοι έχουν από μια κωλοτρυπίδα, αλλά κάποιων είναι καλύτερη.

Συναφώς, σε ερμηνευτικές «επιστήμες», όπως λ.χ. η ψυχανάλυση ή και η ιστοριογραφία (με την πιο αφηρημένη έννοια του όρου), όπου δεν ισχύει αυστηρά η αρχή της διαψευσιμότητας, ο κάθε επίδοξος ερμηνευτής μπορεί να καταθέσει την δική του πρόταση, και εντέλει δεν έχει πάντα σημασία ποιος είναι πιο κοντά στην ούτως ή άλλως δυσθήρατη αλήθεια, αλλά ποιανού η μαλακία δείχνει πιο σοφή, ήτοι ποιανού το ερμηνευτικό σχήμα φαίνεται πιο ψαγμένο και μας ικανοποιεί περισσότερο.

Για να το γειώσουμε κάπως, η φράση μπορεί να ειπωθεί και σε μια παρέα, που συζητούν με γιαλομική διάθεση λ.χ. τις αντιδράσεις γυναικών ή αντρών σε ερωτικά παιχνίδια. Ο καθένας θα πει και μια μαλακία, καθώς σε αυτά τα θέματα είναι αδύνατο να κατέχεις την αλήθεια, λ.χ. να καταλάβεις τι έχουν στο μυαλό τους οι γυναίκες, αλλά ορισμένων οι μαλακίες θα είναι πιο εμπειρικά φορτισμένες, πραγματιστικά επιτυχείς, αισθηματικά συντονίσιμες, εν ολίγοις πιο σοφές.

Τέλος, να επισημάνουμε ότι η έκφραση είναι πρόσφορη ως διαδικτυακό σχόλιο, λ.χ. στο Facebook ή σε blogs, ή σε φόρα, κυρίως αθλητικά, για να καυτηριάσει καμαρωτές παπαριές πολιτικών, δημοσιογράφων ή απλά αντίπαλων συνομιλητών (λ.χ. από άλλες αθλητικές ομάδες).

Ανακεφαλαιώνοντας και συμπληρώνοντας:

Προέρχεται απ’ το βλάχικο čiona που σημαίνει σπουργίτι. (άσχετο: στ’ Αρβανίτικα τσόνι= βρίσκω -παθητική φωνή, τσόνεμ= βρίσκομαι)

Είναι το στρουθιόμορφο πουλί σπίνος - σπίζα η άγαμος - (επίσης πίπιζα και τσουνάς). Ακριβώς επειδή είναι στρουθιόμορφο και λόγω ετυμολογίας, πολλές φορές σημαίνει και το σπουργίτι και γενικότερα ένα οποιοδήποτε πουλάκι.

Καθότι μικρό, χαϊδευτικά «τσόνι μου»: μικρό μου / πουλάκι μου / παιδάκι μου.

Σημαίνει:

1. Τον έξυπνο και συνετό άνθρωπο, που αποφεύγει τις παγίδες και ξέρει να επιβιώνει. Ειρωνικά, το ντεμέκ τζένιο που σ’ ό,τι μπλέκεται «τα χέζει» / «τα γαμάει τη μάνα» (βλ & 6).

2. Σε κυνηγετικά σινάφια: μικρό θήραμα χωρίς αξία, που δεν γεμίζει το μάτι, ένα τίποτα.

3. Η τσουτσούνα (της παιδικής slang) οπότε και το πέος.

4. Στην Λαρισαίϊκη έκφραση – γείωση «Τρία π’λιά (πουλιά) κι ένα τσόν» σημαίνει ό,τι και τα: «Άσχετο», «άλλ’ αντί άλλων», «από την πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλα», «Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω» στην καλύτερη εκδοχή - και στη χειρότερη: «μιλούνε όλοι, μιλούν κι οι κώλοι» για κάποιον που πετάγεται σαν πούτσα / πορδή εκεί που δεν τον σπέρνουν.

5. Στην έκφραση: «Μυαλό από τσόνι» σημαίνει ό,τι και το «μυαλό κουκούτσι» κι αναφέρεται σε βλάκες, ουγκ, στόκους δηλώνοντας κάτι που δεν υπάρχει και μοιάζει πολύ με το «Μαλλιά από τσόνια, και γάλα από χελώνες» (βλ σχόλιο του krepsinis στον έτερο ορισμό)

6. Σε πιο slang χρήσεις μπορεί να σημαίνει (συνήθως υποτιμητικά):
   α) τον σφίχτερμαν / μπρατσαρά (απ’ το μπρατσόνι),
   β) τον μπάτσο (απ’ το μπατσόνι) των ΜΑΤ.

Σε τηλεοπτικό καβγά στην εκπομπή «Ζούγκλα» του Μάκη, διαπληκτίστηκαν σε μάλλον ανοίκειο ύφος ο δημοσιοκάφρος Μάνος Αντώναρος και ο βετεράνος πολιτικός Κίμων Κουλούρης. Όταν οι τόνοι της αντιπαράθεσης ανέβηκαν, ο πρώτος χρησιμοποιούσε τη φράση-λήμμα μας κατ' επανάληψη, με κοφτή, σιγανή φωνή (sotto voce), κάθε φορά που ο δεύτερος πήγαινε να μιλήσει, παράγοντας ένα εξαιρετικό σλανγκικό αποτέλεσμα, που αποτυπώνεται και στον γέλωτα των παρισταμένων.

Χρειάζεται προσοχή στη χρήση του λήμματος, καθότι αυτό είναι τα μάλα εκνευριστικό γι' αυτόν που το δέχεται και υπάρχει κίνδυνος η αντιπαράθεση να περάσει από τα λόγια στα χέρια. Στον εν λόγω καβγά, ο Αντώναρος βρίσκεται στο στούντιο ενώ ο Κουλούρης παρεμβαίνει τηλεφωνικά.

Στο μήδι με τον σκυλοκαβγά που ακολουθεί, το λήμμα ακούγεται στα εξής δευτερόλεπτα: 1:58, 2:14, 3:26, 5:02 και ίσως και αλλαχού.