Tagged definitions (376)
Showing 11-20 from 376

Η μονολεκτική εκδοχή της φράσης «ψήσου για τίτσου». Γιατί όταν σε έχει πιάσει η γκάβλα να παίξεις, δε μπορείς να λες πολλές κουβέντες. Απαντάται και ως ψήτσου. Φυσικά δεν υπάρχει β' πληθυντικό στην έκφραση, γιατί πάντα ένας είναι ο ξενέρωτος που δεν ψήνεται να παίξει.

Φράση που προσκαλεί - προκαλεί συμπαίκτη χαρτοπαιγνίων και ταβλαδοπαιγνίων να χάσει πανηγυρικά. Προμηνύει και διαφημίζει ρέντα, πράγμα που συνιστά απροκάλυπτη ύβρη καθώς την τύχη κανείς δεν μπορεί να την πάρει εργολαβία. Η ήττα είναι επώδυνη, ιδίως όταν είναι συνεχόμενη, σαν να τις έχεις φάει. Γι' αυτό και ο ηττημένος εκτός από την πεπληγμένη αξιοπρέπειά του, περιφέρει βαρέως και το εξαντλημένο σαρκίο του που η μοίρα του φέρθηκε τόσο σκληρά, χωρίς να αποκλείονται κι ένα τσουβάλι νεύρα από μέρους του.
Χαρακτηριστικό πάντως είναι ότι στο μπριτζ τα ακριβά συμβόλαια που συνάπτουν και ανακοινώνουν τις μπάζες που θα κάνει ο υποψήφιος εκτελεστικός άξονας εκ των προτέρων κατά τη φάση της αγοράς όπου και ορίζεται ποια φυλή θα είναι ατού ή αν δε θα υπάρξει ατού, τα συμβόλαια λοιπόν που κλείνονται και ορίζουν 12 ή 13 μπάζες λέγονται μικρό (small) ή μεγάλο (grand) χαστούκι (slam)! Είναι μια δήλωση τρομοκρατική από άποψη ψυχολογίας γιατί ρίχνει το ηθικό του αντιπάλου άξονα, λόγω του ότι περιορίζει τις πιθανότητες να τους βάλει μέσα στο συμβόλαιο (μα καλά, τί φύλλα έχουν;), άρα και να οργανώσουν αποτελεσματική άμυνα, ειδικά άμα δεν τα έχουν πάει και πολύ καλά σε προηγούμενα παιχνίδια, τους έχουν ψιλοδείρει δηλαδή κι έτσι τριτώνει το κακό.

Στα μπαζοπαίχνιδα, λόγω της διάταξης των παιγμένων φύλλων πάνω στην τσόχα ανά μπάζα, προκύπτει αυτή η φράση. Τα φύλλα τοποθετούνται κάθετα, και μπροστά από τον κάθε παίκτη με αποτέλεσμα ανά άξονα, όταν τραβήξουμε δύο νοερές γραμμές ανάμεσα στα απέναντι φύλλα, μία για το καθένα, προκύπτει απ'το σημείο του σταυρού.
Η λέξη "κόλπο" είναι μια από τις πολλές που έχουν υιοθετηθεί στα ελληνικά για να περιγράψει την μπάζα, που στα αγγλικά λέγεται "trick", δηλαδή κόλπο.
Η φράση "σταυρώνω κόλπο" σημαίνει πως στη συγκεκριμένη διάταξη 4 φύλλων με το σημείο του σταυρού που αποτελείται από τους δύο νοερούς άξονες, κάθετα ο ένας με τον άλλον, το δικό μου φύλλο ήταν το ισχυρότερο και κέρδισε την μπάζα (λέγεται και "λεβέ" από τα γαλλικά). Όταν "σταυρώνεις κόλπο" κάνεις τις μπάζες σου, δεν είσαι για τα μπάζα! Όχι παίζουμε!

Στα μπαζοπαίχνιδα (χαρτοπαίγνια μπαζών - αναφέρονται ενδεικτικά τα εξής: κούπες, μπαστούνια, μπριτζ, πρέφα, μπελότα κ.λπ) που παίζονται είτε με άξονες (δύο ομάδες με δύο συμπαίκτες η καθεμιά, όπου ο ένας συμπαίκτης κάθεται απέναντι απ τον άλλο - εξαίρεση αποτελεί η πρέφα που παίζεται με τρία άτομα, δύο στη μια ομάδα και ένας μόνος του), είτε ο κάθε παίκτης μόνος του με τους υπόλοιπους τρεις ως αντιπάλους, αναλόγως το παιχνίδι, με κάποιον τρόπο έχει οριστεί μια φυλή από τις τέσσερις της τράπουλας (σπαθιά, καρά, κούπες, πίκες, αλλιώς λέγονται και χρώματα) ως ατού, δηλαδή ως φύλλα που άμα εμφανιστούνε σε κάποια μπάζα, κερδίζουν όλα τα υπόλοιπα ως τα ισχυρότερα (ένα ατού χάνει μόνο από ένα ισχυρότερό του).

Προϋπόθεση σε αυτά τα παιχνίδια είναι πως όλοι ακολουθούν στο χρώμα του παίκτη που ξεκίνησε πρώτος την εκάστοτε μπάζα (δημιουργία σωρού με τέσσερα φύλλα τη φορά) κάτι που είναι νόμος και ο βασικός κανόνας παιχνιδιού. Αν όμως το χέρι κάποιου παίκτη είναι σικάν σε κάποιο χρώμα (έχει παντελή έλλειψη σ 'αυτό) και δεν μπορεί να ακολουθήσει, μπορεί να ρίξει ένα ατού και να κερδίσει την μπάζα. Αυτή η παρεμβολή, που γίνεται αναγκαστικά με διαφορετικό χρώμα από αυτό που ξεκίνησε η μπάζα (και επιλέγει ο παίκτης να παρεμβληθεί με ατού) λέγεται 'κόψιμο με ατού' ή 'τσάκισμα' και ο παίκτης που το κάνει λέμε ότι 'κόβει' ή 'τσακάει'.

λοιμά

Είναι το ίδιο λιμά των δύο παλιότερων ορισμών, αλλά το βρίσκω να γράφεται επίμονα με όμικρον γιώτα, δεν ξέρω γιατί, μπορεί πχ να είναι ακούσιος ανορθογραφισμός.
Είπα να μην το βάλω ως καινούργιο λήμμα, γιατί κατά τα άλλα σημαίνει ότι και το λιμά, δηλ. τα υπόλοιπα, τα ρετάλια, τα αδύναμα, τα τριτοτέταρτα. Χρησιμοποιείται αρκετά στα οπαδικά.

λιμά - Τα άχρηστα και μη πειστικά λόγια, οι άχρηστες και χωρίς αξία πράξεις και χειρονομίες. Κυριολεκτικά είναι τα άχρηστα χαρτιά στο παιχνίδι της πρέφας {και του πόκερ} {προφορική λαϊκή παράδοση}. Δεν έχω κόζια για να σε χτυπήσω, μου πέσαν τα λιμά = Δεν έχω επιχειρήματα για να σε αντιμετωπίσω λόγω της αντικειμενικής τωρινής συγκυρίας. Μας έπιασε με τα λιμά = Τα επιχειρήματά του δεν είναι πειστικά. (αντίθετο: κόζια) rebetiko.sealabs.net

Παίζω μπαρμπούτι, παίζω ζάρια στα καλιαρντά.

Τσίκεν ή τσίκεν γκέιμ είναι ένα παιχνίδι όπου δύο οδηγοί κατευθύνουν τα οχήματά τους ο ένας πάνω στον άλλο προς μία σύγκρουση. Ο ένας από τους δύο θα πρέπει να στρίψει, αλλιώς θα συγκρουστούν και θα σκοτωθούν ή έστω χτυπήσουν άσχημα και οι δύο. Όμως αν τελικά ο ένας κ(ι)οτέψει και στρίψει, σώζοντας τη ζωή και των δύο θα στιγματιστεί ως τσίκεν (=κοτόπουλο στα αγγλικά), δηλαδή ως κότα, ως κλασομέντας, ως δειλός και θα θεωρηθεί ότι έχασε το παιχνίδι και την πρόκληση. Για περισσότερα, δες στη Βικούλα. (Ίσως και να λανθάνει υπαινιγμός στις κοκορομαχίες, αν και πιθανότερος φαίνεται ο υπαινιγμός στο κοτόπουλο ως μεταφορά για τον δειλό άνθρωπο).

Από το παιχνίδι αυτό μεταξύ οχημάτων, το τσίκεν έχει περάσει στη θεωρία παιγνίων, όπου έχει αναλυθεί και μαθηματικώς (βλ. εδώ και εδώ), καθώς και σε εφαρμογές της στην οικονομία και την πολιτική. Δύο παραδείγματα μεταξύ πολλών είναι: Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών μεταξύ Η.Π.Α. και Ε.Σ.Σ.Δ., με πιθανή κατάληξη την καταστροφή όλου του πλανήτη (η οποία προς το παρόν ευτυχώς αποφεύχθηκε). Προσφάτως, τη διαπραγμάτευση στην Ευρωζώνη, μεταξύ ισχυρών χωρών, όπως η Γερμανία, και της αδύναμης Ελλάδας, όπου όμως υπήρχε η εντύπωση ότι αν η Ελλάδα εγκατέλειπε την Ευρωζώνη, η ίδια μεν θα καταστρεφόταν, αλλά ενεδέχετο να συμπαρασύρει σε καταστροφικές συνέπειες και την υπόλοιπη Ευρωζώνη. Το ιδιότυπο αυτό τσίκεν φαίνεται ότι προσπάθησε να παιχτεί από τον σενσέι της θεωρίας παιγνίων Γιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος φιλοδόξησε να βαρουφακήσει ή βαρουfuckήσει τους ισχυρούς της Ευρωζώνης πλην μάλλον με τον κώλο. Σημειωτέον πάντως ότι το ασύμμετρο τσίκεν όπου λ.χ. ο ένας οδηγός έχει τριαξονική νταλίκα και ο άλλος οδηγός Fiat Punto (πού ν' το;) είναι μία από τις πιθανές μορφές τσίκεν, καθώς ο αδύναμος οδηγός ευελπιστεί ότι ναι μεν ο ίδιος θα κινδυνεύσει να καταστραφεί ολοσχερώς, πλην όμως αν κάνει την καμικαζιά, μπορεί να κιοτέψει ο ισχυρός φοβούμενος τις έστω μικρές ζημιές που μπορεί να του επισυμβούν. Βεβαίως το ασύμμετρο τσίκεν μπορεί να αποβεί μονομερώς καταστροφικό για τον αδύναμο.

Δοκίμως είναι κερδίζω, άντε να δεχτούμε ότι μπορεί παλιότερα να υπήρχαν και εναλλακτικοί τύποι όπως κερδαίνω και κερδεύω. Το κερδάω είναι μάλλον αργκοτική μορφή και ίσως έχει ενδιαφέρον για τη γαμοσλανγκοτέτοια το φαινόμενο αυτό αντικαταστήσεως της κατάληξης -ίζω μέσω λαϊκότροπης απλοποίησης.

Το κερδάω λέγεται σε αθλητικό πλαίσιο, τ. κερδάει η ομάδα, αλλά έχει χρησιμοποιηθεί και ειρωνικά, τ. σώθηκα. Είναι πολύ της μοδός φέτος το 2015 στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης συριζανέλ, χρησιμοποιούμενο από κριτικούς της για να ειρωνευτούν κινήσεις που υποτίθεται ότι γίνονται για λόγους εντυπωσιασμού χωρίς κάποιο πρακτικό αντίκρυσμα κ.ο.κ.

Περισσότερο στον α΄ πληθυντικό: κερδάμε.

Και ένα μπόνους παράδειγμα για τουκανιστές:

Εννοείται το θρυλικό ξύλινο ποδοσφαιράκι, το οποίο στοίχειωσε (με την καλή έννοια) τα νεανικά χρόνια πολλών. Η μη χρήση της δεύτερης λέξης (ποδοσφαιράκι), μαρτυρά το μέγεθος της νοσταλγίας που νιώθει ο εκάστοτε χρήστης του λήμματος αυτού, για το εν λόγω ευγενές σπορ.

Διαφοροποιείται απο τα ποδοσφαιράκια, τα οποία αναφέρονται στα σφαιριστήρια και τις λοίπες αίθουσες αναψυχής, ιδιαίτερα κατά τις δεκαετίες του '70 και '80.

από εδώ

Το τοματοξώνεις είναι ένα παλιό λεκτικό παιδικό παιχνίδι-φάρσα. Κατα τη διάρκεια μιας κουβέντας ο ενας συνομιλητής χρησιμοποιεί τη λέξη "τοματοξώνεις" ανάμεσα στα λόγια του για να μπερδέψει τον άλλο συνομιλητή. Ο συνομιλητής-στόχος του παιχνιδιού μπερδεύεται και ζητάει επεξήγηση με αποτέλεσμα ο φαρσέρ να ξεσπάει σε γέλια.