Tagged definitions (138)
Showing 121-130 from 138

Όρος του παιδικού ομαδικού παιχνιδιού «κρυφτό». Η φτούκα είναι το μέρος όπου «τα φυλάει» (δηλαδή μετράει, με κλειστά τα μάτια, μέχρι ξέρω γω το πενήντα, ώστε να έχουν χρόνο να κρυφτούν οι συμπαίκτες) αυτός που θα ψάξει τους κρυμμένους. Μπορεί να είναι ένα δέντρο, μια γωνία, μια κολώνα, ό,τι. Μόλις αυτός που ψάχνει απομακρυνθεί από την φτούκα για να ψάξει τους κρυμμένους, οι κρυμμένοι έχουν σαν στόχο να προλάβουν να τρέξουν στην φτούκα πριν τους βρει. Ο πρώτος που θα φτάσει στη φτούκα, θα την φτύσει και θα πει «φτού ξελευτερία!». Μ' αυτό τελειώνει το παιχνίδι και ελευθερώνονται οι κρυμμένοι.

Από κει μάλλον προκύπτει και η έκφραση (που έχει γίνει και αυτόνομο παιχνίδι) «κάνω φτούκα πρω» (δηλ. «φτούκα πρώτος /-η») που σημαίνει προλαβαίνω πρώτος. Λέγεται δηλαδή από αυτόν που θα προλάβει να παρουσιαστεί ή να μιλήσει πρώτος σε μια δεδομένη περίσταση, άρα θα έχει και προτεραιότητα σε σχέση με τους άλλους που ήρθαν δεύτεροι ή τρίτοι (και οι οποίοι λένε «φτούκα δε-», «φτούκα τρι-», κλπ). Είναι δηλαδή σαν μια έκφραση θριάμβου, ας πούμε.

Προφάνουσλυ η λέξη προέρχεται από το ρ. φτύνω.

Τρικ για να ξεχωρίζεις κατά που πέφτουν τα αριστερά (κρομμύδι) και που τα δεξιά (σκόρδο). Συνοδεύεται από μακρόσυρτο «ρέεεεεεει» κι ακολουθεί εκφράσεις τ. «τι κάνει το νούμερο», «πού πάει ρε ο μαλάκας», κλπ.

Πιο δυνατή η οσμή, η γεύση και οι επιπτώσεις τού ενός σε σχέση με το άλλο, άρα δικαίως το σκόρδο αντιπροσωπεύει το δεξί και πάμε τώρα Ντανμπραουνικές θεωρίες περί παγκόσμιας ιστορικής συνωμοσίας να αναδειχτεί το δεξί σε βάρος του αριστερού και διάφορα τέτοια μεγαλοφυή και τετριμμένα. Ειρήσθω σχετικά το ιταλικό sinistra απ’ όπου προκύπτει η λέξη sinister, η διπλή σημασία του right στα Αγγλικά, του droit/ à droite στα Γαλλικά κλπ. Άντε, να γίνει και μια μνεία στους μονίμως αδικημένους αριστεράντζες και τους ζερβοχέρηδες που αναγκάζονταν μέχρι και μια γενιά πίσω να μάθουν να γράφουν με το δεξί.

Όσοι πιστοί δε βαριέστε, χώστε παραδείγματα.

Εναλλακτικά και απείρως ορθότερα και πρακτικότερα, να δεχτούμε ότι είναι τούρκικης προέλευσης η έκφραση, καθώς αφενός υπάρχει και χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, αφετέρου εξυπηρετεί κυρίως την υπόμνηση της κατάλληλης λέξης. Το «σκόρδο» τουρκιστί λέγεται Sarımsak και το «δεξιά» sağ ενώ το «κρομμύδι» λέγεται Soğan και το «αριστερά» sol κι αυτός είναι ένας εύκολος τρόπος να μαθαίνουν και να θυμούνται το διαχωρισμό οι γείτονες βάσει των πρώτων δυο κοινών γραμμάτων των λέξεων.

Ευλόγως λοιπόν χρησιμοποιείται κυρίως από Μικρασιάτες.

Έκφραση που δηλώνει πως κάτι είναι από κάθε άποψη εξαιρετικό και αξίζει και με το παραπάνω, ή ακόμη πως το κάτι αυτό είναι το βασικό στοιχείο ή χαρακτηριστικό που υπερτερεί έναντι όλων των υπολοίπων. Είναι συνώνυμη στο λόγο και στη χρήση με την φράση όλα τα λεφτά.

Αρκετά παλιά έκφραση που χρησιμοποιεί την συμπαραδήλωση χαρτί = λεφτά, η οποία χρονολογείται από τις ημέρες που δέναμε τα σκυλιά με τα λουκάνικα κι η Γλυκερία αναρωτιόταν στις πίστες γιατί τα πεντοχίλιαρα δεν είναι πετσετάκια. Ωστόσο, αν και παλιά, η έκφραση λέγεται (και γράφεται) ακόμη, και είναι υφολογικά αρκετά μαγκιόρικη έτσι ώστε να γλιτώνει την κατάταξη στους μπαμπαδισμούς.

Γουστάρω, και γαμώ, ούμπερ, τέλειο, καταπληκτικό, και λοιπά καλολογικά. Επιρρηματική έκφραση των ογδόνταζ.

Προφ επειδή όταν είναι κάτι τόσο καλό το αγοράζουμε (ψωνίζουμε).

Πάσα: μπουρέκι στο μου 'χεις ξύσει τ' άντερα

Το ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, απαξιωτικά.

Εκφέρεται με το σκεπτικό (διαδεδομένο κυρίως σε παλαιότερες εποχές) ότι η ιδιωτική εκπαίδευση αφορά πρωτίστως μπούληδες με άι κιου ραδικιού που δεν την παλεύουν σε δημόσια σχολεία ή πανεπιστήμια.

Από το στουρνάρι και το γαμοσλανγκοτέτοιο -άδικο. Βλ. επίσης: κολεγιόπαιδο, μωραϊτόπαιδο, Πανεπιστήμιο του Πούτσεστερ, Πανεπιστήμιο του Μίκυ Μάου.

Περιφρονητική περιγραφή ρημαδιακών, καταπονημένων, καχεκτικών, χλεμπονιάρικων, σταφιδιασμένων και χτικιαριακών υποκειμένων, αντικειμένων, τόπων και τρόπων. Με ιδιαίτερη μνεία στα αμνά.

Πιθανώς Ηπειρώτικο ιδίωμα. Αβέβαιη και η ετυμολογία, σάμπως και να συνδέεται με την σούφρα.

Παγκοσμίως γνωστό παρατσούκλι που κόλλησαν οι Βρετανοί της RAF στο αμερικάνικο στρατιωτικό μεταγωγικό αεροπλάνο Douglas C-47 Skytrain που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον απ’ τους συμμάχους κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι τα μέσα του ‘50.

Κατά συνέπεια, όσες απέμειναν μετά από περίπου εξηντακονταετία αν και τιμημένες, τελούν υπό αχρηστία σαν μουσειακό είδος.

Σαν υποτιμητικός χαρακτηρισμός (εξάλλου εμπεριέχει και το –«κότα») εκτοξεύεται συχνότατα σε στρατώνες κάθε όπλου από και γαμώ τα μαχίμια εναντίον των ..μη. Τουτέστιν· γιωτάδων, αρρωστιάρηδων με αιτία ή χωρίς, βυσμάτων ή όχι κατσικωμένων σε λουφαδόρικη υπηρεσία ή πόστο (γραφιάδων, σιτιστών, μαγείρων, οδηγών των αστεράτων).

Περιπαικτικά, σε όσους βρίσκονται σε ανάρρωση ή σαν πρόκληση για σύγκριση.

Μεταξύ μονίμων, σε οσονούπω συνταξιούχους με την έννοια του παροπλισμένου.

Παίζει κι εκτός στρατώνων σε κάθε είδους σινάφι που η μαχητικότητα σε σωματικό επίπεδο αποτελεί προσόν (ψαροντουφεκάδες, κυνηγοί, αθλητές, ορειβάτες κι άλλα παρόμοια).

Το ‘χω ακούσει και για αποσυρμένη απ’ την πιάτσα πουτάνα.

Αν και λέγεται μεταξύ στρατιωτίνων, η χρήση του όρου παραμένει αντρική υπόθεση.

Επειδή δεν το έχουμε, και είναι ντροπή και αίσχος που δεν το έχουμε, Ερωτική Πόλη είναι ακόμα ένα προσωνύμιο της Φραπεδούπολης, Τραπεζοκαθισματούπολης, Μεγάλης Φτωχομάνας, νύφης του Θερμαϊκού, κουνιάδας του Παγασητικού, εκεί που βγαίνουνε οι καλοί αθρώποι, η πόλη που ζηλεύουν οι Αθηνέζοι, γι' αυτό και βγάζουν αστειάκια με μπουγάτσες, η Ξεσσαλονίκη τέλος πάντων.

Έχετε υπόψη σας, πάντως, ότι οι κάτοικοι της ερωτικής πόλης συμπαθούν αυτό το προσωνύμιο όσο και τα αστειάκια με μπουγάτσες.

(Τω πεποιηκότι το πλείστον της εργασίας γεραρώ συσσλάνγκω Sarant χαίρειν).

Νταξ, σλανγκ δεν το λες ακριβώς, αλλά εφόσον εδώ χάμω πολλάκις ιστορικολεξιλογούμε, και εφόσον υπάρχουν και σχετικά λήμματα, ας το βάλουμε να υπάρχει. Τα εύσημα στον Sarant , του οποίου η πρόσφατη ανάρτηση μου το θύμισε. Εγώ ένας απλός αντιγραφεύς είμαι.

Το Καστιγκάρι (και Καστριγκάρι / Καστεργκάρι ) είναι παραφθορά του δυσπρόφερτου για Έλληνες Castle Garden (πρώην Castle / Fort Clinton ), του πρώτου επίσημου κέντρου υποδοχής και υγειονομικού ελέγχου μεταναστών στις ΗΠΑ.

Γλωσσολογικό tip: Aν και το ίδιο το Castle Garden είχε πάψει να έχει αυτή την χρήση από το 1890, την α' δεκαετία του 20ου αιώνα οπότε μετανάστευσε στην Αμερική ο Α. Κορδοπάτης (παράδειγμα Νο 3) η λέξη είχε ήδη λάβει την σημασία του λοιμοκαθαρτηρίου / τσεκ πόιντ γενικώς, χαρακτηρίζοντας και το διάδοχο Ellis Island, από το οποίο προφ πέρασε ο εν λόγω.

Ετυμολογικό tip: Οι διάφορες ασθένειες (και ιδίως η φθίση και το οφθαλμικό τράχωμα, όπως προκύπτει από πλήθος πηγών παγκοσμίως) θερίζανε τους εξαθλιωμένους μετανάστες. Μας αρέ δε μας αρέ, οι Αμερικάνοι ήταν αναγκασμένοι να λάβουν κάποιες στοιχειώδεις υγειονομικές προφυλάξεις, έστω με τα μέσα και τα μέτρα της εποχής. Οπότε αφήνω να περάσουν ασχολίαστες κάτι χαζομαρίτσες του στυλ ότι επειδή πολλοί φουκαράδες εκεί πήρανε την τσαπού και τους γυρίσανε άναυλα πίσω, η λέξη και καλά προέρχεται από το ισπανικό castigar = τιμωρώ. (Ε, για την Αμέρικα μιλάμε, μου ήταν αδύνατον να μη σερβίρω κι εγώ την πατάτα μου).

Τεσπα, οι υγιείς, μαζί με το ελευθέρας παίρνανε και των ομματιών τους γιά παραμέσα, να πά να προκόψουνε στα κοστρόξια, στσι φάμπρικες, στσι ντάινες με τις χέμπουργκες και να κοιτάξουνε κι αυτοί να γίνουνε μπόσηδες και μπρούκληδες. Παρεχτός κι ήντουσαν τίποτις κόκκινοι και χαΐνηδες, οπότε παίρνανε δυό μέτρα γης οι γκαντέμ μαδαφάκες.

Το επίθημα -άδικο πάντα κείτουνταν στο μεταίχμιο του δόκιμου (βενζινάδικο, επιπλάδικο) και τση αργκούς (σκυλάδικο, κωλάδικο). Η χρήση του ως γαμοσλανγκοτετοιο διευρύνθηκε στα ογδόνταζ (φαστφουντάδικο, βιντεοκασετάδικο) και ξέφυγε στα ενενήνταζ με νεόκοπες για την εποχή έννοιες όπως πρωινάδικο και μεσημεράδικο.

Τότενες ξεκίνησε και η εκνευριστική τάση μαγαζιών να υιοθετούν ονομασίες που το εμπεριείχαν, με πρώτο το Βαρελάδικο στον Πειραιά (του οφείλουμε και την έννοια του ελληνικάδικου / ελληνάδικου). Τελικά το γαμήσαμε και ψόφησε· κυριολεκτικά μάλιστα, αν αναλογιστούμε ότι θανατάδικο φέρει την μπράντα «Το Συγχωράδικο».

Το σλανγκρρ γέμει σχετικών λημμάτων που εξακολουθούν να ξεπετάγονται σαν πούτσες σε εαρινό αρχιδόκαμπο. Βουαλά κι ένα σχετικό κατεβατό:

1. Φαγάδικα κ.ά. μαγαζάδικα (ενίοτε δηθενάδικα)

• Βιντατζάδικο
• Βιντεοκασετάδικο
• Κομπολογάδικο
• Κυριλάδικο
• Κωλοπιαστράδικο
• Μεζεδ...άδικο
• Μπιλιαρδάδικο
• Ντελιβεράδικο
• Ντιβιντάδικο
• Ξεφραγκάδικο
• Ουζάδικο
• Ουφάδικο
• Ρακομελάδικο "Το Χασμωδείον"
• Τιρουμτζάδικο
• Φαστφουντάδικο

2. (Ξε)νυχτάδικα, ελληνάδικα κ.ά. μουσικάδικα (λαϊβάδικα τε και πεθαμενάδικα)

• Βαρελάδικο
• Γαβγάδικο
• Ναμαγαπάδικο
• Ορθάδικο
• Ρεμπετάδικο
• Ροκάδικο
• Σκυλάδικο
• Πιατάδικο
• Χοροπηδάδικο
• Ξεφτιλάδικο

3. Μουνάδικα, κωλάδικα κ.ά. γαμάδικα

• Βιζιτάδικο
• Καποτάδικο
• Κοιταχτάδικο
• Μπριζολάδικο
• Παρτουζάδικο
• Πεναλτάδικο
• Πουτανάδικο
• Σωληνάδικο
• Τσιμπουκάδικο
• Τσοντάδικο

4. Καλτάδικα, καμενάδικα και ταλιμπανάδικα

• Γηράδικο
• Κατεβασάδικο
• Μασελάδικο
• Λεσβιάδικο
• Μπιφτεκάδικο
• Μπομπάδικο
• Πουστράδικο
• Προκαταρκτικάδικο
• Τελειωμενάδικο
• Ρουνάδικο
• Σιδεράδικο
• Στουρναράδικο
• Στρεϊτάδικος
• Τρολάδικο
• Και πάει λέγοντας...

Κλείνοντας, πεοτείνω ότι κάθε λήμμαν αυτής της συνομοταξίας υποκρύπτει μεγάλο άδικο.