Tagged definitions (154)
Showing 131-140 from 154

παθαίνω + όνομα προσώπου

Απρόσμενα παρουσιάζω συμπεριφορά ή απόψεις παραπλήσιες με κάποιου άλλου ανθρώπου, ιδίως όταν αυτό αξιολογείται αρνητικά από τον ομιλούντα.

Με αυτήν την αδόκιμη σύνταξη εξισώνουμε κάποιον άνθρωπο (π.χ. ένα δημόσιο πρόσωπο) με ασθένεια ή πάθηση και αναγνωρίζουμε τα συμπτώματά της σε κάποιον άλλο, με μια μεγάλη δόση ειρωνείας και κριτικής. Το πρόσωπο-πάθηση πρέπει να έχει κάποια έντονα χαρακτηριστικά ώστε να είναι σαφές τι αποδίδουμε στο πρόσωπο που θέλουμε να ειρωνευθούμε.

Προϋπήρχε και η πιο κλασική έκφραση παθαίνω + όνομα προσώπου με κατάληξη -ίτιδα, με την κατάληξη να παραπέμπει σε φλεγμονές, παθήσεις, ασθένειες κλπ όπως γαστρεντερίτιδα, σκωληκοειδίτιδα, αρθρίτιδα.

τεφλόν, τεφλών

Αυτός που καταφέρνει να βγαίνει αλώβητος από δυσκολίες και κρίσεις. Που πάνω του δεν κολλάει λάθος ή παρανομία, όπως τίποτα δεν κολλάει πάνω στο υλικό τεφλόν.
Κλασική, παλιούτσικη μεταφορά. Λέγεται πολύ συχνά (διεθνώς) για πολιτικούς.

Teflon is a nickname given to persons, particularly in politics, to whom criticism does not seem to stick. The term comes from Teflon, the brand name by DuPont of a "non-stick" chemical used on cookware. wikipedia

είναι και περιοδικό για την ποίηση
Σημείωση: Γινεται και λογοπαίγνιο "η ώρα των τεφλών" (5ο παράδειγμα).

Α. Δυναμώνω.

Β. Αντί να πληγώ ή να λουφάξω από επιθετική ενέργεια/στάση/συμπεριφορά, πωρώνομαι, θωρακίζομαι και τελικά ισχυροποιούμαι, μοτιβαρισμένος από την επίθεση.

~ Προέρχεται από την έκφραση των μποντιμπιλντεράδων, "είμαι στη γράμμωση".
~ Καμία σχέση με το ιατρικό γραμμώνω και το αριστερίστικης προέλευσης γραμμώνομαι που, παρεμπιφτού, έχει πλέον ευρύτερη χρήση.

Παλιά μαγκίτικη μεταφορά για το προφυλακτικό, την καπότα, που καλύπτει εξ ολοκλήρου τον πέοντα, όπως ξερωγώ ένας φερετζές καλύπτει εξ ολοκλήρου μια χανούμισσα. Σύγκρινε με: κελεμπιοφόρος. Έχει κυκλοφορήσει και ως ψευτο-τουρκικό ότι το προφυλακτικό και καλά λέγεται στα τούρκικα τσουτσού φερετζές, αλλά νομίζω ότι η μαγκίτικη χρήση είναι παλαιότερη.

Γενικότερα τη λέξη φερετζές τη χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να πούμε ότι κάτι κρύβει κάτι άλλο λειτουργώντας ενίοτε και ως εύσχημη βιτρίνα ή όμορφο πέπλο που κρύβει κάτι άλλο. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση το γνωμικό το μουστάκι είναι ο φερετζές του πούστη. Φτιάχνονται όμως και άλλες φράσεις πάνω σε αυτό το παράδειγμα.

Μια αστεία λέξη που χρησιμοποιείται ως αόριστος κωμικός χαρακτηρισμός για άτομο που θέλουμε να παρωδήσουμε. Στο έργο του Νίκου Σαραντάκου Λέξεις που Χάνονται (Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2011, σ. 44) βρίσκω την ετυμολογία της: "Ο βαρδαλαμπούμπας ήταν η δερμάτινη καλύπτρα (δαχτυλήθρα) που χρησιμοποιούσαν οι πολυβολητές στα παλιά εμπροσθογεμή κανόνια για να προστατεύσουν τον αντίχειρά τους, που έκλεινε την οπή του οπαίου. Ετυμολογείται από το ενετικό varda-la-bomba, όπως λεγόταν το σύνεργο αυτό. Συνεκδοχικά, βαρδαλαμπούμπας είναι ο αντίχειρας και μεταφορικά έτσι λέγεται ο κοντόχοντρος άνθρωπος, που μοιάζει με αντίχειρα".

Ο Νίκος Σαραντάκος παραθέτει παραδείγματα από τον Κωνσταντίνο Οικονόμο τον εξ Οικονόμων που έδωσε αυτήν την ονομασία σε έναν ήρωα του Φιλάργυρου του Μολιέρου κατά τη μετάφρασή του, και από τον Γιάννη Σκαρίμπα που ονόμασε το 1976 τον Αλέξανδρο Σολζενίτσιν ως "βαρδαλαμπούμπα του φαρισαϊσμού"! Για περισσότερα βλέπε στο σχετικό σημείωμα. Τα παραδείγματα που βρίσκω στο Διαδίκτυο δείχνουν ότι, με κάποιες εξαιρέσεις που θα δείτε, συνήθως έχει χαθεί η αρχική ετυμολογία και το βαρδαλαμπούμπας χρησιμοποιείται ως γενικός μειωτικός κωμικός χαρακτηρισμός, κάπως όπως τα χλιμίτζουρας και φίτσουλας. Κάποιοι που γνωρίζουν την αρχική σημασία επικεντρώνουν και αυτοί μάλλον στη χαρακτηριολογική σημασία για να δηλώσουν άνθρωπο κοντόχοντρο και ωσεκτουτού αμπλαούμπλα, μαλθακό, νωθρό, κλασικό μαλάκα Έλληνα και άλλα, ανάλογα με την ερμηνεία που δίνει στη λέξη ο κάθε βαρδαλαμπούμπας.

Είναι η μονταζιέρα κυρίως με την κακή έννοια, της προπαγάνδας.

Στην κυριολεξία κοπτοραπτάδικο είναι η βιοτεχνία όπου κόβονται και ράβονται υφάσματα και ρούχα.

από το phorum:
-τώρα αν ακούς από κάποιον να σου λέει ότι το κοπτοραπταδικο μετακόμισε στη βουλγαρία καταλαβαίνεις ότι πρόκειται περί αστοιχείωτου που απλά λέει παπαριές για να για να δικαιολογήσει άλλες παπαριές. μετακόμισε λέει η μικρή επιχείρηση της γειτονιάς στη βουλγαρία! νομίζω ότι πρέπει πραγματικά να είσαι εκτος τόπου και χρόνου για να πεις κάτι τέτοιο...
-Μάλλον εσύ είσαι εκτός τόπου και χρόνου. Κάνε καμιά βόλτα στο Σαντάνσκι, στο Γκότσε Ντέλτσεφ και στο Πετρίτσι. Τα κοπτοραπτάδικα είναι που μετακομίζουν πανεύκολα. Πέντε μηχανές σ' ένα φορτηγό και πάμε γι' άλλα. Πως φαίνεται ότι δεν ξέρεις τι σημαίνει "ραχοκοκκαλιά της ελληνικής οικονομίας", δηλ. έλληνας βιοτέχνης! Αυτόν έπρεπε να τον είχε μπροστά του ο Μαρξ. Θάγραφε άλλα δέκα Κεφάλαια.

Όμως αλίμονο! Την ώρα που αυτοί οι πυλώνες της ελλ. οικονομίας ψυχοραγούν, νέα κοπτοραπτάδικα θάλλουν: Σε μέρη πιο κυριλέ, είναι εγκατεστημένος ο επαγγελματικός εξοπλισμός κοπτοραπτικής εικόνας ή ήχου, δηλ. η μονταζιέρα (Σφυ).

Κι όπως λέει εδώ,

έχει απλωθεί πέρα από τους κομματικούς spin doctors (τρομάρα τους) σε όλο το πεδίο της κοινωνικής δικτύωσης. Από τα δεξιά την κάνουν λίγο πιο κυνικά, επαγγελματικά ας πούμε – με Μουρούτηδες και Κεδίκογλου να κρατάνε την μπαγκέτα και την Ομάδα Αλήθειας να σολάρει. Κι από τα αριστερά την εξασκούν λίγο … εχμ, πιο «αριστερά». Στήνοντας όλα τα προηγούμενα χρόνια μέσω των φιλικών sites συνεχείς δίκες προθέσεων που φυσικά τώρα επιστρέφονται μπούμερανγκ κάθε φορά που σκάει μια υπόθεση Κατρούγκαλου ή Μάρδα. Σε κάθε περίπτωση, το κλασικό δημοσιογραφικό ρητό εξελίσσεται.
«Μην αφήνεις την πραγματικότητα να σου χαλάσει μια ωραία ευκαιρία για φθηνή προπαγάνδα».

Το καλοκαίρι με την ευρεία έννοια της καλοκαιρίας που μπαίνει μέσα στο φθινόπωρο διαψεύδοντας (δεν τον χάλασε) τη φούρια κάθε καλοχειμωνάκια να το κηρύξει νεκρό. Με τη στενή έννοια, γαϊδουροκαλόκαιρο είναι καλές μέρες μέσα στον Οκτώβριο γύρω από την εορτή του αγίου Δημητρίου, ή ακόμη και μέσα στον Νοέμβριο. Σαν να λέμε μια υποτιθέμενη σειρά ημερών που κάνει παραδόξως λατσοτέμπα στην καρδιά του φθινοπώρου, αντίστοιχα με τις Αλκυονίδες μέρες τον Ιανουάριο. Με την ευρεία σήμερα, γαϊδουροκαλόκαιρο είναι κάθε εντυπωσιακή καλοκαιρία, και με καύσωνες ακόμη, μέσα στο φθινόπωρο, όπως τώρα καλή ώρα.

Ως προς την προέλευση, πιθανόν είναι αυτό που φαίνεται. Φανταζόμαστε το καλοκαίρι σαν ένα πεισματικό γάιδαρο ή μουλάρι να τα έχει στυλώσει και να μη φεύγει, προς μεγάλη απογοήτευση των καλοχειμωνάκηδων. Εκτός αν παπαρετυμολογώ και υπάρχει κάποια πιο προσγειωμένη, λ.χ. λαογραφική εξήγηση της ονομασίας, την οποία αγνοώ.

Στα αγγλικά λέγεται Indian summer ή été indien που λέει κι ο Joe Dassin (γαλλικά).

Στα ελληνικά, το βρίσκω στην Αριάγνη του Στρατή Τσίρκα, σε ένα συγκινητικό απόσπασμα, που περιγράφει το πώς αυτοί που θα φύγουν από ένα μέρος (όπως λ.χ. οι Αιγυπτιώτες Έλληνες) μπορούν να μεταφέρουν τα υπάρχοντά τους, αλλά δεν μπορούν να πάρουν μαζί τους την αγάπη τους για τον τόπο, και για ένα ζενεσεκουά που περιλαμβάνει μυρωδιές, το γαϊδουροκαλόκαιρο, εμπειρίες, αναμνήσεις...

Τη λεκάνη και τα εικονίσματα μπορείτε να τα πάρετε. Ακόμα και το τραπέζι με τον κίτρινο μουσαμά. Και την Ουρανίτσα την ίδια μπορείτε να τη στείλετε αλλού. Μα τη νύχτα μέσα στο γαϊδουροκαλόκαιρο, το φως της ασετυλίνης, τους δρόμους και το βουητό του μαχαλά, τα σπασμένα τζάμια και τις μεγάλες φωτισμένες γυάλες με το πράσινο και το κόκκινο νερό, το λαχάνιασμα του Γιούνες, το χαμόγελο του γιατρού, αυτά όλα θα μείνουν πίσω, δεν κλείνονται σε βαγόνια. Και δίχως αυτά τι παίρνετε μαζύ σας; Τίποτα!

Στρατής Τσίρκας, Αριάγνη, Αθήνα: εκδ. Κέδρος, 1962, σ. 115

Άλλα παραδείγματα:

Και λίγο ξενόγλωσση μουσική:

Τα εισαγωγικά. Ιδίως τα εισαγωγικά που έχουν "αυτή" την μορφή, με λίγη φαντασία περιβάλλουν τη λέξη όπως τα αυτιά ένα κεφάλι. Λέμε τότε ότι βάζω μια λέξη σε αυτάκια. Έχει και όλες τις συνδηλώσεις του κουότ, δηλαδή ας πούμε μεταξύ άλλων ότι δεν εννοώ κάτι, αλλά το λέω χάριν ευγένειας, ή ξύλινης γλώσσας, ή ειρωνεύομαι ή αν το πάμε σε ένα πιο μεταμοντερνιάρικο επίπεδο ότι όλες οι κυριολεξίες είναι απολιθωμένες μεταφορές, άρα κάθε λέξη δέον να τίθεται σε αυτάκια γιατί δεν κυριολεκτεί. Ως γνωστόν είναι αμερικλάνικη μεταμοντερνιάρικη συνήθεια να βάζουμε κάθε τόσο λέξεις σε αυτάκια και στον γραπτό λόγο και στον προφορικό για να δείξουμε ότι κάτι το λέμε συμβατικά, ενώ οι πιο ψαγμένοι από εμάς καταλαβαίνουμε ότι δεν κυριολεκτούμε και τα ρέστα πακοτίνια.

Η λέξη λεπιδοπτερολόγος χρησιμοποιείται ποιητικά για τον λεπταίσθητο, τον λεπτολόγο, αυτόν που εντοπίζει, εμβαθύνει και ερμηνεύει καταστάσεις και φαινόμενα που οι πολλοί προσπερνούν ως ασήμαντα. Παραδείγματος χάριν, "λεπιδοπτερολόγος της αγωνίας" χαρακτηρίστηκε ο πεζογράφος της μεταπολεμικής γενιάς Νίκος Καχτίτσης, και η Βάσω Κιντή σε κριτική της για ένα άλμπουμ του σκιτσογράφου Δημήτρη Χαντζόπουλου, παράλλαξε τον τίτλο του βιβλίου για τον Καχτίτση σε "λεπιδοπτερολόγος της ελληνικής αγωνίας".

Στην κυριολεξία είναι ο ειδικός στα λεπιδόπτερα εντομολόγος. (Δες ΕΔΩ τι χρειάζεται για να γίνει κανείς λεπιδοπτερολόγος).

«Madeleina lolita»

Αρχή όλων αυτών πρέπει να είναι ο τιτανοτεράστιος Βλαδίμηρος Ναμπόκοφ, ο μεγάλος συγγραφέας (όχι μόνο της «Λολίτας», το σκάνδαλο και το μπεστ σέλερ), αλλά και -κάτι που δεν είναι τόσο γνωστό- ο εξαιρετικός εντομολόγος στον κλάδο της λεπιδοπτερολογίας, της μελέτης των πεταλούδων, που ήταν και το ισόβιο πάθος του. Λέγεται δε ότι το ασύγκριτα ακριβές και μαζί υπαινικτικό στυλ γραφής του Ναμπόκοφ προήλθε από τη στενή σχέση του με την επιστήμη.

«Αν το πρώτο βλέμμα μου το πρωί έψαχνε τον ήλιο, η πρώτη σκέψη μου πήγαινε πάντα στις πεταλούδες που θα έφερνε στη ζωή».

Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ — Μίλησε, Μνήμη

Ερώτηση:
Δεν έχει κάτι απο λεπιδοπτερολόγο ο σλανγκιστής, έτσι που ακάματος αναζητά το λεπταίσθητο των λέξεων; (σνιφ, συγκινήθηκα)

Δες τρελιά συζήτα στου κυρ-Σαράντ για λεπιδοπτερολόγους και τζιτζίκια εδώ.

Θέμα που υπό κ.σ. ενδιαφέρει ανθυποσύνολο της επιστημονικής κοινότητας των λεπιδοπτερολόγων, γίνεται -αλίμονο- συνώνυμο της ασημαντότητας, της ακυρίλας και άξιο για κατευθείαν σύνδεση με Κάιρο.
Προσφέρεται ακόμη για να πετάς την μπάλα στην εξέδρα/ μνήματα ή να παθαίνεις αιφνίδια και κατά βούληση έκπτωση εγκεφαλικής λειτουργίας (άι κιου ραδικιού/ κατσικιού), κοινώς να κάνεις τη μπάμια, νομίζεις οτι σε συμφέρει γιατί.
Είναι κι η άχρηστη πληροφορία της ημέρας.