Tagged definitions (1647)
Showing 651-660 from 1647

Αυτός που έχει σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση (η οποία είναι από το 1992 και μετά η μετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας η οποία με τη σειρά της είναι μετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Ένωσης – ΕΟΚ).

Ο όρος μπορεί να αναφέρεται σε πληθώρα πραγμάτων και καταστάσεων, συνήθως με αρνητικό προσδιορισμό, αλλά δεν λείπουν και οι θετικές αναφορές. Ο όρος γνώρισε πιένες την δεκαετία του 80 αλλά σήμερα η χρήση του είναι οριακή.

Συνδέθηκε κυρίως με το κομουνιστικό κίνημα και την αντίθεσή του στην ένταξη της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ. Σήμερα αρκετά μέλη του ΚΚΕ χρησιμοποιούν το όρο περισσότερο για να αποδείξουν ότι δεν υπήρξε ουσιαστικά καμία μετεξέλιξη της Οικονομικής Κοινότητας σε Ένωση και ότι τα πάντα γίνονται για το συμφέρον του καπιταλισμού.

Καθώς η λέξη είναι επιθετικός προσδιορισμός έχει αξία να δούμε μερικούς “κλασσικούς” για την δεκαετία του 80 συνδυασμούς της με ουσιαστικά.

• Εοκικός κορβανάς. Αναφέρεται γενικά στα διάφορα ταμεία της ΕΟΚ και στις χρηματοδοτήσεις που άρχισαν στις αρχές του 80. Είναι ένας από τους λίγους συνδυασμούς που έχει γενικά θετική ή ουδέτερη έννοια (βλ. Παράδειγμα 1) .
• Εοκικός ιμπεριαλισμός. Πρόκειται ουσιαστικά για καλτ φράση η οποία απετέλεσε ψωμοτύρι των απανταχού μελών του ΚΚΕ. Αναφέρεται στην πολιτική επέκτασης της εξουσίας που ασκείται στα κράτη μέλη της ΕΟΚ από την Κομισιόν (Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Ο Εοκικός ιμπεριαλισμός έχει σαν στόχο, σύμφωνα με το ΚΚΕ, την αποδυνάμωση του εργατικού κινήματος και ευθύνεται για όλα τα δεινά που συμβαίνουν στην Ελλάδα μετά το 1981 (βλ. Παράδειγμα 2). Ο Εοκικός ιμπεριαλισμός πηγαίνει χέρι-χέρι φυσικά, κατά το ΚΚΕ, με τον Αμερικάνικο ιμπεριαλισμό και είναι σχεδόν ταυτόσημη έννοια με τον “Εοκικό καπιταλισμό”.
• Εοκική ντιρεκτίβα. Είναι το νομικό μέσο με το οποίο ο Εοκικός ιμπεριαλισμός υλοποιεί τα σκοτεινά του σχέδια. Αναφέρεται στις περιβόητες οδηγίες της ΕΟΚ η οποίες έχουν νομική ισχύ και τις οποίες τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εφαρμόζουν μέσω μεταφοράς τους στο εθνικό δίκαιο (βλ. Παράδειγμα 3). Εξ ορισμού η Εοκική ντιρεκτίβα είναι κάτι το διαβολικό και κάτι για την κατάργηση του οποίου οι εργαζόμενοι πρέπει να χύσουν αίμα! Στο άλλο άκρο οι υποστηριχτές της πολιτικής των ντιρεκτίβων αναφέρονται σε αυτές ως “Οδηγίες της ΕΟΚ” και ΠΟΤΕ ως “Εοκικές ντιρεκτίβες”
• Εοκικός προμηθευτής. Αναφέρεται είτε σε εταιρεία κράτους μέλους της ΕΟΚ η οποία μετά την είσοδο της Ελλάδας μπορεί να εξάγει τα προϊόντα της στην Ελλάδα χωρίς δασμούς είτε σε Ελληνική εταιρεία η οποία εφοδιάζει ή παρέχει υπηρεσίες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (βλ. Παράδειγμα 4).
• Εοκικός Παράδεισος. Ουτοπική έννοια η οποία χρησιμοποιήθηκε και από τους υποστηρικτές και από τους πολέμιους της ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Οι υποστηρικτές της ένταξη αναφέρονται στον θετικό μετασχηματισμό της οικονομίας της Ελλάδας που θα συνέβαινε με την ένταξη. Οι πολέμιοι αναφέρονται στην έννοια ειρωνικά (βλ. Παράδειγμα 5).

Η πρακτική του «δύο σε ένα» στα μυστήρια της χριστιανοορθοδόξου εκκλησίας μας. Βέβαια, το πακετάκι αυτό δεν προσφέρεται με χαρά από τους εκτελεστές του μυστηρίου (οι οποίοι χάνουν και λεφτά, γιατί για δύο μυστήρια, πληρώνονται μια φορά τα πάγια δλδ, καντηλανάφτρα, ψάλτες κλπ), αλλά προτιμάται από μοδέρνους γονείς.

Και πώς φτάσαμε ως εδώ;

Τα περισσότερα ζευγάρια πλέον συζούν για πολλά χρόνια και πολλές φορές δεν κρίνουν αναγκαίο να ενωθούν στα μάτια της εκκλησίας, οπότε το κωλοβαράνε το θέμα του γάμου. Μέχρι τη στιγμή που έρχεται ένα τέκνο. Και τότε α) για να το βαφτίσεις, πρέπει πρώτα να τελέσεις θρησκευτικό γάμο, β) αρχίζουν τη γρίνια οι γονείς και κάτι θείες θεούσες, γ) ως βέροι Έλληνες, ψοφάμε για πανηγύρια και γιορτές -και εδώ μιλάμε για δύο γλέντια, δ) είπαμε είμαστε προοδευτικοί, αλλά όχι τόσο ώστε να αφήσουμε τα παιδιά μας αβάφτιστα!

Αυτοί είναι οι βασικοί λόγοι. Προσθέστε τώρα και λίγο από οικονομική κρίση, δλδ ένα κέρασμα αντί για δύο, ενώ δώρα παίρνουν και το τέκνο και το ζεύγος-και γεννηθήτω η γαμοβάφτιση.

Ελληνική απόδοση του unfriend, ήτοι του να διαγράφω κάποιον από φίλο στο facebook ή από άλλη σελίδα κοινωνικής δικτύωσης. Ο εκλεκτός συσλανγκιστής Sarant αναλύει τον νεολογισμό ενδελεχώς εδώ.

Προσοχή όμως: άλλο το ξεκάνω φίλο και άλλο το ξεκάνω τον φίλο.

Εναλλακτικά, ξεφιλιώνω ή αποφιλοποιώ.

Υπάρχουν βέβαια πολλά παρεμφερή λήμματα που, όμως, δε δίνουν όλες τις σωστές έννοιες.

Λαμόγια: Έκφραση της καθ' ημάς ελληνικής, πάλαι ποτέ, μαλλιαρής (slang), με συγκεκριμένες έννοιες, αν και αμφιλεγόμενη, διότι οι ορισμοί της είναι μάτσο και οι ετυμολογίες αρπαχτές, πώς λέμε, αρπακόλλα. Παίρνω αμ-παριζάκι και βγαίνω.

Κατά τον Τριανταφυλλίδη (ca. 1950): μόνο στη φράση την κάνω λαμόγια, φεύγω, ξεφεύγω, σκαπουλάρω, ή δεν παρουσιάζομαι κάπου, πχ: Tον περίμενα τόση ώρα κι αυτός την έκανε λαμόγια.

Κατά τον Τσιφόρο (ca. 1960) και άλλους συνομηλίκους του (πιο κοντά στην τωρινή αλήθεια): αβανταδόρος, κράχτης, παίχτης-μαϊμού που παρασύρει τα κορόιδα.

Κατά τον Ντινόσαυρο (ca. 2010): Η άποψη πολλών λεξικογράφων (;) ότι προέρχεται από το ισπανικό la moya (= η τάδε), δε στέκει. Είναι όντως ισπανόφερτος ο όρος, με τη διαφορά ότι προέρχεται από το πλουσιότατο «λουνφάρδο» (slang/argot) του Μπουένος Άιρες και του Μοντεβιδέο. Η λέξη είναι σκέτο μόγια· το θηλυκό άρθρο λα είναι προφανώς μεταγενέστερη «ελληνική» προσθήκη για να μοιάζει πιο σπανιόλικο ή ξενόφερτο. Για το πώς ο όρος διέσχισε τον Ατλαντικό και τη Μεσόγειο, δηλώνω άγνοια (pero puedo seguir buscando).

Διά του λόγου το αληθές, ιδού τα πολυάριθμα συνώνυμα και ο ορισμός που ψάρεψα στα διάφορα ισπανόφωνα λεξικά (Diccionario de Lunfardo, Diccionario del Tango, Diccionario de la Real Academia Española, etc.):

• Moya: estafa, fraude, trampa, ardid, engaño, triquiñuela, astucia, embrollo, manejo oculto con que se prepara algún fraude o engaño, superchería, picardía...Τα οποία δε μεταφράζω γιατί είναι απλώς συνώνυμα.
• Moya: Se denomina «moya» a aquellas personas que tienden a tirar «matufias» para escapar de una situación complicada. Por definición, al hablar de moya se habla de un acto generalmente ílicito o incorrecto para salir de una situación, se podría decir que es la salida fácil.Μόγια: Αποκαλούνται «μόγια» τα άτομα που βολεύονται κάνοντας «matufias» (λαδιές, κόλπα, απάτες, λοβιτούρες) για να γλιτώσουν από μπερδεμένες καταστάσεις. Εξ ορισμού, λοιπόν, «μόγια» χαρακτηρίζει μια πράξη γενικά παράνομη ή ανάρμοστη που κάνουν όσοι θέλουν να λακίσουν από κάποια δυσκολία. Θα το λέγαμε «πρόχειρη λύση».

Όποιος επιδίδεται σε «moya» λέγεται moyero (ή matufiero). Τα μεταγενέστερα ελληνικά παράγωγα (το λαμόγιο, τα λαμόγια, η λαμογιά, οι λαμόγιες, κλπ.) που ήδη υπάρχουν στο σλανγκ.γκρ ελάχιστα τροποποιούν το τρέχον νόημα.

Άντε κατούρα τα πόδια σου, ρε!

Σημαίνει την απαξίωσή μας προς κάποιον, ή τα λεγόμενά του, είτε προσωπικώς, είτε δια μέσου αυτού, προς τρίτον, ... Στην κυριολεξία, υποδεικνύει σε κάποιον να ασχοληθεί με την διούρηση επί των κάτω άκρων του, ήτοι να κατουρήσει τα πόδια του, πράγμα εύκολο δηλαδή αν δεν του είναι κάγκελο, διότι εν μαρασμώ (μαρασμένη), αν κατουρήσει, σίγουρα τα πόδια θα κατουρήσει -έκφραση υποδηλώνουσα και τον διαρκώς εν μαρασμώ ευρισκόμενο.

Συνήθως χρησιμοποιείται ως εναλλακτική λύση από την προτεινόμενη (π.χ. λέω να πάω από Χαλκούτσι, το βραδάκι...
Άντε κατούρα τα πόδια σου, ρε, στο Χαλκούτσι βραδιάτικα...)

Συχνά αντικαθίσταται και από την συνώνυμη έκφραση:
«Άντε φτύσ' τα μπούτια σου ρε» , υποδηλώνουσα και πάλι την πλήρη απαξίωση προς τον καθ’ ού αυτή απευθύνεται!

Με εκτίμηση
Ωρωπιώτης

Ο από πολλών ετών φανατικός και αποκλειστικός καταναλωτής μπύρας, ο οποίος φέρει με υπερηφάνεια το μπυροκοίλι του.

Δερμάτινη ή υφασμάτινη θήκη για καπνό, συνήθως σε σχήμα μακρόστενου πορτοφολιού και συχνά με ειδικά τσεπάκια για την αποθήκευση συμπαρομαρτούντων (όπως χαρτάκια και φιλτράκια). Αξεσουάρ για καπνιστές στριφτών τσιγάρων ή πίπας. Λέγεται και καπνοσακούλα.

Με τη σημασία αυτή, η καπνοθήκη είναι νεολογισμός. Παλιότερα ονόμαζαν έτσι την «ταμπακιέρα», δηλαδή το κουτί, συνήθως μεταλλικό, όπου ο καπνιστής τοποθετούσε τον καπνό ή τα τσιγάρα του (παραδείγματα 1 και 2). Αυτή η σημασία σήμερα μάλλον εκλείπει, παρόλο που ταμπακιέρες θα δεις ακόμη να κουβαλάν κάποιοι παλιοί ή τίποτα μερακλήδες παλιάς κοπής.

Δευτερεύοντα, η καπνοθήκη υπήρξε είτε ανησυχητική εμμονή του δαίμονα του τυπογραφείου, είτε εσκεμμένος, δημοσιογραφικός τουλάχιστον, όρος για την «καπναποθήκη», απ' ό,τι βλέπω περιδιαβάζοντας παλιές εφημερίδες (δείτε παράδειγμα 3) –που στην περίπτωση αυτή μάλλον συμφυρμός του καπνός και του αποθήκη είναι (καπνοθήκη), παρά σοβαρή σύνθετη λέξη.

Με τη σημασία της ταμπακιέρας πάντως την έχει καταχωρισμένη και ο Μπάμπης (βήτα έκδοση), που μάλιστα μαρτυρεί από το 1886· πράγματι είναι παλιά λέξη, βρίσκω διαφήμιση για γυάλινες καπνοθήκες (μάλλον οικιακές) στο Εμπρός της 26/11/1896, και αναφορά στις «καπνοθήκες και τα αδαμαντοκόλλητα παράσημα του Σουλτάνου» στο Σκριπ της 02/10/1895.

Η καπνοσακούλα μ' αυτήν την έννοια είναι επίσης νεολογισμός. Σε αντιδιαστολή προς την τσίγκινη ταμπακιέρα, η καπνοσακούλα, ειδική περίπτωση καπνοθήκης, σήμαινε «πουγκί, σακούλι στο οποίο μπαίνει ο καπνός», προερχόμενο καμιά φορά και απο κύστεις ζώων (δείτε εδώ) (παραδείγματα 1 και 4). Καπνοσακούλα χρησιμοποιούσε κι' ο παλιός καλός Λούκι Λουκ.

Σε αντίθεση με τις ταμπακιέρες, οι καπνοθήκες του εδώ ορισμού (παραδείγματα 5 και 6) έχουν εξελιχθεί σε τρελή μόδα την τελευταία περίπου δεκαετία –βαριά δεκαπενταετία– στην ελλάδα (αλλού πρόκειται για μάλλον σπάνιο και αξιοπερίεργο αντικείμενο), και χωρίς να είναι στην πραγματικότητα μαστ, θεωρούνται ακόμα γουστόζικες· οπωσδήποτε, μ' όλα 'φτά τα τσεπάκια μπορούν ν' αποδειχθούν αρκετά πρακτικές, χώρια που, οι καιροί χαλεποί γαρ, πολλοί το γυρνάν στο στριφτό, και η φτώχεια ως γνωστό θέλει καλοπέραση και στιλ.

Βλέπεις λοιπόν στην ελλάδα καπνοθήκες προκάτ ή χειροποίητες και μονόχρωμες ή παρδαλές, με κάθε λογής σχέδιο επάνω, καπνοθήκες για τα κοριτσάκια, καπνοθήκες για τ' αγοράκια, καπνοθήκες για τους πολλά βαρείς, για τους γκέι, για τους αναρχικούς, για τους μελαγχολικούς, για για για...

Και κάτι μου λέει ότι υπάρχουνε ήδη άτομα που θά 'χουνε καναδυό-τρεις διαφορετικές –μιά που πάει με 'κείνα τα παπούτσια, μιά που πάει με 'κείνο το φόρεμα, και μιά που πάει με όλα· μιά για το γιό, μιά για την κόρη, κι' άλλη μιά για 'μένα και τη γυναίκα (που έτσι κι' αλλιώς παρά το δίπλωμα δέν οδηγεί ποτέ)· μία όταν ξεμεταλιάζεις, μία για το ακουστικό το σχήμα, και μια σέρτικη για όταν γρατζουνάς το μπαγλαμά (που σπάνια πιά ακούς Παπάζογλου, αλλα τί σκατά νεορεμπέτες είμαστε, να μήν έχεις κι' απ' αυτό στο σπίτι;...)· και ούτω καθεξής.

Το χρησιμοποιούμε σε εκφράσεις υπερβολής, όπως επίσης και σε σχόλια που θέλουμε να υπερτονίσουμε την «ανυπαρξία» και την τραγικότητα ενός άνθρωπου από άποψη ένδυσης, εξωτερικής εμφάνισης, αλλά και αντίδρασης σε κάποια κατάσταση!

Α ΠΡΟ.ΠΟ. που το Υπουργείο Δημοσίας Τάξης μετονομάστηκε σε Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, για να ακούγεται λιγότερο παρώ και λίγο περισσότερο προχώ, του βγήκε αμέσως το αρκτικόλεξο ΠΡΟ(στασία).ΠΟ(λίτη) (πώς λέμε ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. ένα πράμα;) που θυμίζει το ομώνυμο τυχερό παίγνιο (και τα δύο σχετικά με ποδόσφαιρο εξάλλου). Ωσεκτουτού, ο Υπουργός ΠΡΟ.ΠΟ., εν προκειμένω ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ονομάζεται προπατζής. Το χρησιμοποιούν κυρίως δεξιοί για να σατιρίσουν τον κατά την γνώμη τους καικαλουισμό της μετονομασίας, αλλά και γενικότερα όσοι θα έβαζαν τον εν λόγω Υπουργό ως στόχο για βελάκια.

Σε λαϊκά, επαρχιώτικα αλλά και πρωτευουσιάνικα οικιστικά σύνολα της Ελλάδος μας, όπου δεν υπήρξε ποτέ κατά το παρελθόν σχέδιο πόλης και χωρικής ανασυγκρότησης, παρά μόνον άδειες οικοδόμησης οπουδήποτε και οποτεδήποτε, κατόπιν καταβολής λαδιών στις αρμόδιες υπηρεσίες (όχι ότι δεν συνεχίζεται «εντελώς τυχαία» και σήμερα αυτή η κατάσταση), πολλές φορές οι νοικοκυραίοι μας θέλοντας να φροντίσουν για το μέλλον των παιδιών τους ηναγκάζοντο να παρατήσουν το τρακτέρι για να το παίξουν αρχιτέκτονες, πολεοδόμοι, χωροτάκτες και περιβαλλοντολόγοι, δίνοντας έτσι τις «αυστηρές γραμμές» στο παραδοσιακό ύφος της λαϊκής μας αρχιτεκτονικής του «χτίζω όλο το οικόπεδο και ανεβάζω τόσους ορόφους όσες είναι οι κόρες μου».

Έτσι, οι κατά πολύ νεότεροι συντελεστές δόμησης και κάλυψης που εφαρμόστηκαν από τους πολεοδόμους δεν αποτελούν προϊόντα ακαδημαϊκής ερεύνης των μηχανικών παρά προέρχονται από την εφευρετικότητα του ακούραστου Έλληνα οικογενειάρχη να εφευρίσκει κανονισμούς και να τους εφαρμόζει ο ίδιος όπου και όποτε βρει τον αρμόδιο υπάλληλο που με περισσή δημοκρατικότητα και υπευθυνότητα θα του υπογράψει την άδεια.

Σε περιπτώσεις δε όπου το γεωτεμάχιο ανήκε σε έναν ή περισσότερους εξ’ αδιαιρέτου ή οριζοντίους ιδιοκτήτες, τότε, επειδή οι κόρες δεν ήταν δυνατόν να διαιρεθούν, ο συντελεστής κόρης αυξανόταν αθροιστικά. Έτσι, εάν ήταν 4 ή 5 τα αδέρφια ή ξαδέρφια ή, τελοσπάντων, τα φυσικά πρόσωπα που είχαν δικαιώματα στο ακίνητο (πράγμα σύνηθες στο Εθνικό μας Κτηματολόγιο) και είχαν από 2 κόρες έκαστος, τότε η άδεια για το δεκαόροφο έβγαινε με τα μπούνια.

Αργότερα, οι κόρες άρχισαν να μορφώνονται και να μετακομίζουν σε μεγάλα αστικά κέντρα για να σπουδάσουν σε επαγγελματικά ιδρύματα. Έτσι, το εμπράγματο δικαίωμα «κόρη» μεταφερόταν από περιοχή σε περιοχή και μεταβιβαζόταν όλο στον επίδοξο «νοικάρη», ιδιοκτήτη σε περιοχή πλησίον του Εκπαιδευτικού Ιδρύματος. Έτσι, έχουμε την τύχη σήμερα να μπορούμε να θαυμάζουμε τα σύγχρονα 20όροφα αρχιτεκτονικά θαύματα έξω από την Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου και αλλαχού.

Μερικά μόνο από τα χιλιάδες οικιστικά σύνολα που έχουν σχεδιαστεί με βάση τον «συντελεστή κόρης» παρατίθενται εδώ μόνον για λόγους πρακτικής τεκμηρίωσης του λήμματος και είναι η Νέα Αλικαρνασσός του Ηρακλείου Κρήτης, ο Άγιος Βασίλειος στο Περιστέρι Αττικής, η Κυψέλη του Δήμου Αθηναίων, τα Μανιάτικα του Πειραιά, ο Αλμυρός Βόλου, διότι αν ξεκινούσαμε να τα αναφέρουμε όλα δεν θα τελειώναμε ποτέ.Ζωγραφική με το πόδι