Tagged definitions (390)
Showing 41-50 from 390

Ρήμα που χρησιμοποιείται συνήθως αργά το βράδυ, όταν σε πρήζει η γκόμενα.

Έχει διφορούμενο νόημα: ως κοι-μήσου υπονοεί και γα-μήσου (και αντιστρόφως).

Αποτελεί αόριστο του γνωστού τα μάλλα ρήματος «χέστηκα», όπερ υποδηλεί μεταφορικώς την αδιαφορία προς τα λεγόμενα ή και πραττώμενα του συνομιλητού μας. Τη σήμερον ημέρα, δύναται χρησιμοποιηθεί ως η πλέον πρωτότυπη και, τρόπον τινά, στυλάτη έκφραση αποδοκιμασίας.

Αν ο όρος ετυμολογηθεί από το γαλλικό fondement = θεμέλιο, τότε θα λεχθεί «φονταμενταλισμός».

Αν όμως ετυμολογηθεί από το λατινικό fundamentum (ίδια σημασία) θα λεχθεί «φουνταμενταλισμός», που είναι και το σωστότερο. Η λέξη αποδίδεται στα ελληνικά ως «θεμελιοκρατία», «θεμελιωτισμός» και σημαίνει την σκληροπυρηνική τάση για επιστροφή στις πηγές μιας θρησκείας.

Η λέξη, ωστόσο, σλανγκίζεται για να δηλώσει τον σκληροπυρηνικό χασιστή και φουντικό που επιδιώκει την επιστροφή στις πηγές της φούντας.

Εναλλακτικώς, ο σλανγκισμός μπορεί και να σημαίνει ότι ο θρησκευτικός φουνταμενταλισμός είναι η «φούντα των λαών» για να παραφράσω τον Μαρξ.

Παρτούζα συνειρμών στη λέξη αυτή.

Ο όρος θα μπορούσε να προκύπτει εκ:

α) παράφρασης της λέξης προλετάριος, (δες εδώ και εδώ). Μιλάμε για τον κατ' επίφαση προλετάριο, τον κατ' όνομα προλετάριο που λειτουργεί με χρηματοκεντρικά κριτήρια (λεφτά).

β) της λέξης προ (που παραπέμπει στην αγγλική λέξη pro, εκ του professional που σημαίνει επαγγελματίας) και της λέξης λεφτά. Το πακέτο παραπέμπει δηλαδή σε κάποιον που είναι επαγγελματίας λεφτάς. Και επειδή οι λέξεις προλετάριος - προλεφτάριος μορφολογικά μοιάζουν, ο συγκεκριμένος επαγγελματίας λεφτάς αναδίνει, κάπου στο βάθος, άρωμα προλετάριου. Σε πολλές περιπτώσεις θα μπορούσε να γίνει και επαγγελματική αξιοποίηση αυτού του αρώματος (επαγγελματίας πολιτικός, επαναστάτης, κλπ., δες σχετικά το παράδειγμα 3 και το λήμμα Μαρξορθόδοξος).

γ) εκ της λέξης προ (που παραπέμπει στην αγγλική λέξη pro από professional που σημαίνει επαγγελματίας) και της λέξης left (αριστερός). Εδώ το πακέτο παραπέμπει σε κάποιον που είναι επαγγελματίας αριστερός.

δ) εκ της λέξης προ (που παραπέμπει σε πρώην) και της αγγλικής λέξης left (αριστερός). Εδώ το πακέτο παραπέμπει σε κάποιον που είναι: πρώην αριστερός.

1. Εκ των παραπάνω συνειρμών, αντιλαμβανόμαστε πως η λέξη ενσωματώνει συναφείς νοηματικές παραπομπές.

Εκφέροντας τον όρο, θα μπορούσαμε βάσει των παραπάνω, να χαρακτηρίσουμε ως προλεφτάριο κάποιον πρώην αριστερό, που έχει από χρόνια αντικαταστήσει το σύνθημα «Νόμος είναι το δίκιο του εργάτη», με το σύνθημα «Νόμος είναι το δίκιο του Σωκράτη», κάποιον κατ' επίφαση αριστερό, κάποιον γιαλαντζί κομμουνιστή, κάποιον Μαρξ εντ Σπένσερ, που 'χει κάνει θεό του, το μαρούλι, τις αστικές απολαύσεις, που 'χει τα ... κονέ, που κάνει τις μπίζνες, που μπορεί να 'ναι και σκαφάτος και που επιδιώκει πάντοτε να τα περνά ζωή και κότα.

Χαρακτηριστικό τύπο προλετάριου που μεταμορφώθηκε σε προλεφτάριο είχε ενσαρκώσει στην ταινία «Ξύπνα Βασίλη» ο Αλέκος Αλεξανδράκης, όπου το κέρδος ενός λαχείου, μετέβαλλε άρδην τον τρόπο ζωής του, μεταβάλλοντας τον από μαχητικό αγωνιστή της Αριστεράς σε άνθρωπο του κεφαλαίου. (Βλ. παραδείγματα 1, 2 ,3)

1. Στα πλαίσια χιουμοριστικής εκφοράς του λόγου, θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ως προλεφτάριο κάποιον παντελώς άσχετο με την αριστερά, που ζει μέσα στη γκλαμουριά και στη χλίδα. (βλ. παράδειγμα 4)

Στην εκκλησιαστική-θεολογική γραμματεία είναι η «δεξιά χειρ» του Θεού (ανθρωπομορφικώς), η οποία βοηθά, σώζει, υπερασπίζεται τους βασιλείς τε και ευσεβείς.

Σλανγκικώς, είναι η ανίερη συμμαχία (ακρο)δεξιάς και Εκκλησίας. Έγινε της μοδός μετά τις δηλώσεις του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, αμέσως ύστερα από την πρώτη εκλογή Καραμανλή ότι του εύχεται να τον «στηρίζει η δεξιά του Κυρίου», και ότι «η δεξιά του Κυρίου» καθορίζει και πάλι τις εξελίξεις στην Ελλάδα, ή κάτι παρόμοιο (από μνήμης παραθέτω).

Ευχαριστώ κατ' αρχήν το Χαλικούτη γι' αυτό το swinging από λήμματα που κάναμε (αντιδάνειο βέβαια το δικό μου προτεινόμενο). Ευχαριστώ και τον Ιησού, ο λόγος του οποίου γίνεται πάντα προσεκτός από τους έχοντες ώτα, όπως και τα θαύματα - λήμματά του.

Λοιπόν, το «κουλτούρα να φύγουμε» είναι ατάκα του Χάρρυ Κλυνν από τον δίσκο «Έθνος Ανάδελφον» το 1985. Ανήκε σε μια σειρά από νούμερα που σατίριζε την (κατά την γνώμη μου αξιόθαυμαστη) προσπάθεια της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη να αναβαθμίσει την πολιτιστική ζωή της Αθήνας. Πλην ο Χάρρυ Κλυνν σατίρισε ένα σχετικό σύνδρομο υπερκουλτουρίασης που κατείχε τους Έλληνες. Και τις τραγελαφικές καταστάσεις που δημιουργήθηκαν. Λ.χ. η «κυρία»-γκόμενα (στον δίσκο) πάει τον Βασίλη (κύριο χαρρυκλυννικό ήρωα) στο Ηρώδειο, κι αυτός νομίζει πως βρίσκεται σε κέντρο με την Ρίτα (Σακελλαρίου) και τον Γιαννάκη (Πάριο). Ή ο γιος πάει την ηλικιωμένη μάνα του στο Ηρώδειο, κι αυτή κάνει πολύ αστείες ερωτήσεις.

Θα αρχίσω κατ΄ανάγκη απ' το τέλος. Το «κουλτούρα να φύγουμε» είναι το άσμα που κλείνει όλο αυτό το αφιέρωμα στην Μελίνα. Προφανώς, το λογοπαίγνιο είναι ανάμεσα στο «κουλτούρα» και το «κατούρα». Αυτό φαίνεται από το σύνολο τετράστιχο, που είναι ως εξής:

«Κουλτούρα να φύγουμε, κουλτούρα να φύγουμε,
και τίναξέ την να πέσει, και η τελευταία σταγών,
κουλτούρα να φύγουμε, κουλτούρα να φύγουμε,
με Μπρεχτ και τσιφτετέλια, θα δικαιωθεί ο αγών!».

Εννοείται ο αγών της Μελίνας Μερκούρη και των Ελλήνων που συντονίστηκαν με το όραμά της. Οπότε την έκφραση την λέμε, όταν δεν έχουμε καταφέρει να αντέξουμε ένα υπερκουλτουριάρικο έργο, όσα αντισώματα υπερκουλτουρίασης κι αν διαθέτουμε. Λ.χ. βλέπεις τον «Αντρέι Ρουμπλιόφ» του Ταρκόφσκι στην ορίτζιναλ βερσιόν των 4,5 ωρών. Ε, κάποτε μετά την τρίτη ώρα, δεν θα πεις το «κουλτούρα να φύγουμε» και θα σηκωθείς να φύγεις; Η παρομοίωση είναι με το ότι κατουράς πριν κάνεις κάποιο εγχείρημα, ας πούμε κατουράς πριν μπεις στο αυτοκίνητο για να πας κάπου, μια εκδρομή, κτλ.

Στο παράρτημα οι υπόλοιπες λεπτομέρειες.

(από aias.ath, 03/12/09)

Η τριτούζα είναι η ελληνική απάντηση στο γαλλικό Ménage à trois.

Πρόκειται για λεξιπλασία του αρχικού τρι-, όπως λέμε τριήρης, τρίαινα, τριγλυκερίδια, τριζόνι, και του γαλλικού του partouze. Αντί λοιπόν να πούμε τρι-παρτούζα ή να γράφουμε ολόκληρη γαλλική νουβέλα (Μαντάμ Μποβαρύ) και να πούμε partouze à trois, λέμε ένα τριτούζα και καθαρίζουμε.

Σε μία τριτούζα τέταρτος δε χωρεί. Έχουμε λοιπόν τις εξής δυνατότητες.

1. Τρεις γυναίκες κάνουνε λεσβιακό. Αφήστε τη φαντασία σας ελεύθερη.

2. Ένας άντρας και δύο γυναίκες. Πρόκειται για την απόλυτη φαντασίωση κάθε αρσενικού όντος σ' αυτόν τον πλανήτη. Γιατί να είναι δύο και όχι παραπάνω;... Εδώ χωράει πολύ ψυχανάλυση. Μάλλον οι τρεις απαιτούνε υπεράνθρωπες αντοχές, ενώ οι δύο βολεύονται.

3. Δύο άντρες και μια γυναίκα. Δεν πρόκειται, επαναλαμβάνω, δεν πρόκειται για την απόλυτη φαντασίωση κάθε θηλυκού όντος σ αυτόν τον πλανήτη, είτε γιατί οι δύο είναι πολλοί, είτε γιατί είναι λίγοι...

4. Τρεις αδερφές.

Έκφραση δανεισμένη από την αγγλική «the best». Χρησιμοποιείται με την κυριολεκτική της έννοια για να περιγράψει κάτι το τέλειο , το ανώτερο, αλλά και κυριολεκτικά για το αντίθετο. Άρχισε δε να εμφανίζεται στα ελληνικά απ' την εποχή που έπαιζε ποδόσφαιρο στην Manchester United ο George Best, που παρόλη την κρασοκατάνυξη και γενικά κραιπαλώδη ζωή του, είχε δεινές ποδοσφαιρικές ικανότητες. Εξού και η χρήση της έκφρασης για κάτι το αναπάντεχα καλό (λίρα εκατό), κάτι που όλα δείχνουν ότι δεν θα πάει καλά και διαψεύδει τους πάντες με τις επιδόσεις του (βλ. Εθν. Ελλάδας Πρωταθλήτρια Ευρώπης).

Είναι προφανές ότι το «δεν παίζεστ'» αποτελεί παράφραση του αρχικού αγγλικού «the best».

Αντιπροσωπευτικό τραγούδι: Simply the best από τη «γιαγιά» Tina Turner

Μπισκότο στην Καλιαρντή σήμαινε τον χουντικό, απλό υποστηρικτή του δικτάτορα ή/και χαφιέ. Η σημασία προέκυψε συνειρμικά από τα μπισκότα Παπαδοπούλου.

Η λέξη πριν το ’67 ήταν μπισκοτότεκνο και σήμαινε τον αξιαγάμητο στρατιώτη, το λόμπα. Ο στρατός γενικότερα ελεγχόταν από επίδοξους χουνταίους. Όταν μας έκατσε λοιπόν ο φλεγόμενος φοίνικας, η λέξη μπισκότο αυτονομήθηκε για να καλύψει τις ανάγκες των ομοφυλόφιλων, πολλοί απ’ τους οποίους φύσει και θέσει ήταν αντικαθεστωτικοί. Με τη μεταπολίτευση και κυρίως μετά το ’81 η λέξη περιέπεσε σε αχρησία. Στο μεταξύ οι ομοφυλόφιλοι οργανώθηκαν (ΑΚΟΑ) και το ’78 κυκλοφόρησαν ένα από τα πιο προχώ περιοδικά (ΑΜΦΙ), που έφεραν τους ομοφυλόφιλους κοντά στο ενεργό και ανήσυχο φοιτητικό (και όχι μόνο) κίνημα της αμφισβήτησης. Κατηγορήθηκαν για ελιτισμό-Βελτσισμό από αντίπαλη ομάδα, με το περιοδικό Κράξιμο και το ’88 το ΑΜΦΙ σταμάτησε να κυκλοφορεί. Κι οι χαφιέδες έπιασαν αλλού δουλειά.

Σχετικό γλωσσάρι:

κατσικέ: ο αριστερός
ναψιάρης: το καρφί, ο καταδότης, ο κουτσομπόλης, ο σπιούνος (ίσως εκ του αναψιάρης
προβατέ: ο δεξιός
τζασροβεσπάκης: ο φασίστας

Δε γνωρίζω αν οι νεότεροι ομοφυλόφιλοι επινόησαν ξανά τη λέξη μπισκότο (ως κολομπαράς) από τα El bisko (o Xότζας ίσως μας διαφωτίσει).

Βλ. επίσης μπισκότο, τα cookies στον κομπιούτορα.

Πηγή: Πετρόπουλος και πρωτογενής έρευνα.

Η λέξη πρωκτόκολλο προκύπτει εκ των λέξεων «πρωκτός» και «πρωτόκολλο». Θα μπορούσαμε να εξετάσουμε τις παρακάτω περιπτώσεις:

1)****Χιουμορ - Επικοινωνιακή ανάγκη, αναφέροντας το πρωτόκολλο, ως πρωκτόκολλο με στόχο το γέλιο (βλ. παράδειγμα 1).

2)****Αρνητική Στάση προς το πρωτόκολλο - Δυσλειτουργία πρωτοκόλλου.
Ειρωνικά το πρωτόκολλο (πρωτόκολλο του κώλου) από κάποιους που:

• Δε δέχονται τις δομές εξουσίας που εκφράζονται εκεί και τις φυτευτές σ' αυτό αποφάσεις.
• Δεν παίρνουν σοβαρά έναν οργανισμό, οπότε και τα πρωτόκολλα λειτουργίας του.
• Δε βλέπουν το λόγο να υπάρχει πρωτόκολλο, σε απλές περιπτώσεις. Τουναντίον θεωρούν πως η ύπαρξη κανονισμών σε τέτοιες περιπτώσεις, μπλοκάρει την ανάπτυξη ομαδικού, δημιουργικού κι επικοινωνιακού κλίματος.
• Έχουν προσωπικά με τους επινοητές του, ή θεωρούν το θέμα ξενέρωτο.
• Θεωρούν πως αντί να διευκολύνει τη λειτουργικότητα, πραγματεύεται στείρες τυπικότητες, και απαιτεί τις... προϋποθέσεις για να δουλέψει.
• Θεωρούν πως δεν εξυπηρετεί τις βασικές ανάγκες, ή τις εξυπηρετεί ανεπαρκώς, ή εξυπηρετεί μόνο τις ανάγκες δευτερευούσης σημασίας.

Για την περίπτωση αυτή, βλ. παραδείγματα: 2, 3, 4.

3) Δύσκολα εντοπίσιμο πρωτοκολλημένο έγγραφο, λόγω του ότι η οργάνωση που αφορά το συγκεκριμένο θέμα είναι οργάνωση του κώλου. Π.χ.: αταξινόμητο εντός στοίβας εγγράφων, σταλμένο σε άγνωστο γραφείο (π.χ.: δεν υπάρχει βιβλίο που κρατούνται οι κινήσεις των πρωτοκολλημένων εγγράφων), κ.λπ. (βλ. παράδειγμα 5).

4)****Κωλοκεντρική (πρωκτοκεντρική) αντίληψη με ποσοτικά - ποιοτικά κριτήρια.

• Ενας ωραίος κώλος (ποιοτική αντίληψη).
• Ενας πολύχουφτος κώλος (ποσοτική αντίληψη).

Για την περίπτωση αυτή, βλ. παραδείγματα 6,7

5)****Συνδυασμός των παραπάνω (βλ. παράδειγμα 8)

Κλείνοντας στέλνω τις ευχαριστίες μου στον Khan για την ωραία ιδέα.