Tagged definitions (29)
Showing 11-20 from 29

Σημαίνει «κάτσε καλά», αλλά χρησιμοποιείται κύρια ως επιθετικός προσδιορισμός πραγμάτων, προσώπων και καταστάσεων. Βλέπε και γαμάτο, τζαμάτο, μερακλαντάν κλπ.

Υπερθετικός του μπόμπα. Σημαίνει άριστα, τέλεια, απίθανα. Προφανώς αποτελεί συμφυρμό τής μπόμπας με τον Πομπιντού (Ζορζ Πομπιντού: πρόεδρος της Γαλλίας από το 1969 μέχρι το 1974, οπότε και αποδήμησε).

Το δωμάτιο ή χώρος γενικότερα χωρίς παράθυρο, φεγγίτη η κάποια είσοδο φυσικού φωτισμού.

Μην απορείτε γιατί μπήκε αυτό το λήμμα ΤΩΡΑ, θα σας πω μόνο ότι συχνά τα ευνόητα τα παραλείπουμε, γι' αυτό.

Γάμησέ τα λοιπόν, σημαίνει παράτα τα, χέσ' τα, άσ' τα βράσ' τα, άσ' τα λα βίστα, άσ' τα μανιάνα και γενικώς άσ' τα να πα σταδιάλα. Το πράμα δηλαδή είναι -ή πάει- τόσο σκατά που, απλώς, σηκώνουμε τα χέρια ψηλά και τηγκανά. Συνοδεύεται συνήθως με έκφραση κλαψομουνιάς και με κανα μεγάλε, φίλος, θείο, μαλάκα μου κλπ.

Τώρα γιατί πάλι το γαμάω είναι στο προσκήνιο, ε, επειδή στην Ινδοευρωπαϊκή φαλλοκρατική κενωνία των κυνηγών και μαχητών, το γαμήσι, πράξη εκτόνωσης βιολογικής ή κοινωνικής, με ή χωρίς σάλιο, όπως και κάθε τι το σεξουαλικό εξάλλου, υποδηλοί και αποτελεί κυρίως την έσχατη ταπείνωση ή έστω απειλή («θα σε γαμήσω!», «θα τα γαμήσω όλα!» κλπ), που καμία γενιά των λουλουδιών δεν μπορεί να μας κάνει να το δούμε διαφορετικμάν τελικά (η μόνη σημαντική διαφορά είναι ότι το χρησιμοποιούν πλιά και αι γυναίκαι).

Άρα, χρησιμοποιώντας το πασπαρτού ρήμα αυτό, δείχνουμε την απαξίωσή μας προς κάτι με το οποίο δεν μπορούμε να τα βάλουμε (καθότι ισχυρότερο από μας).

Ο Βίκαρ που έχωσε στο ΔΠ το λήμμα και καλά έκανε, λέει: «Ενδιαφέρον θα ήταν να αντιπαραβληθεί με το «γάμα τα» (το μεν και θετικά φορτισμένο, ενώ το δε μόνο αρνητικά)».

Πράγματι, η παραλλαγή «γάμα τα» δεν αναφέρεται ποτέ σε κάτι θετικόνε, ενώ το «γάμησέ τα» μπορεί και να εξαιρεθεί από τον ινδοευρωπαϊκό Κανόνα και να σημαίνει κάτι το τρομερά ωραίο, εξίσου ωραίο δηλαδή με ένα καλό γαμήσι.

Κάνει και για χαρακτηρισμός ανθρώπου, ζώου, φυτού, πτερωτού, θηκλαστικού, ασπόνδυλου, μαλακίου, κατάστασης, φαγητού, εμφάνισης, αντικειμένου και ταλιμπάν.

Στο σλανγκρ λοιπόν δεν το είχαμε έτσι. Υπάρχουν όμως κάποια σχετικά μικρο-λήμματα:

• γάμησέ τα κι άφησέ τα
• γάμησέ τα στην κασέτα
• γαμησετάια
• γαμ-γαμ-γάματα

• και το κατηραμένο γεγάμηκέ τα!.

  Να προσθέσω και την άλλη πιπίτσα, το γνωστό «γάμα τα, με μεγάλα γράμματα» που ο Ράλλης θα το έλεγε «γάμα τα με μεγάλα γάματα» κλπκλπ.

Επίσης λέμε: «γάμησέ με» (με τις δύο έννοιες) αλλά έχει και μια τρίτη, την έννοια «γάμησέ μας», δηλ. άσε μας ήσυχους, «δε μας γαμάς που + ρήμα», δηλαδή αρκεί που μας έχεις φλομώσει στις αρχιδιές, πήδα μας κι από πάνω να το ολοκληρώσεις, μαλάκα.

«....είναι για ταινιάκι», παναπεί, αξίζει να γίνει ταινία μικρού μήκους.

Συνήθως πρόκειται:

• για κάποια εμπειρία ή κάποια κατάσταση που έχει το στοιχείο της πλοκής, περιλαμβάνει, δηλαδή, «συμπυκνωμένη» κάποια ενδιαφέρουσα αλληλεξάρτηση συμβάντων και προσώπων, κάποιο ελεγχόμενο και ευσύνοπτο (για να χωράει στο μικρό μήκος) διαπροσωπικό ή κοινωνικό τουρλουμπούκι.
• πολύ συχνά για αυτό που λέμε καλτ σκηνικό, αν πρόκειται για φαιδρότητες, και γενικότερα τη συνάντηση μιας ραπτομηχανής με μία ομπρέλα σε ένα πάγκο εργαστηρίου παρασκευής τιραμισού.
• ή και (μάλλον συνηθέστερα) για κάποια συνηθισμένη εμπειρία ή κατάσταση που παίρνει ασυνήθιστη τροπή, κάποια κουφή ροή γεγονότων ή κατάσταση στην οποία οι ήρωες ξεπερνούν το μέτρο.
• ή μπορεί (μάλλον ακόμα πιο συνηθέστερα) για κάποια ιδιαίτερη ανθρώπινη φιγούρα, η ιστορία της οποίας ή η στάση και η ματιά της οποίας στα πράγματα αξίζει για το χρήστη της φράσης να αναπαρασταθεί καλλιτεχνικά (το ταινιάκι ως βιογραφικό στιγμιότυπο μιας κοσμοθεωρίας). Τι είδους ανθρώπινη φιγούρα; Δε θα θέλαμε να αδικήσουμε κάποιον, δείτε την κατηγορία χαρακτηρισμοί προσώπων.
• ή (σπανιότερα), πιο αφαιρετικά και προς το βίδεο αρτ, για κάποιο αισθητηριακό gestalt ή βίωμα που κάνει το χρήστη να σκαλώσει.
• και, ολίγον άσχετο, για κάποιο αμαρτωλό πλάσμα που ξυπνά μέσα του, του χρήστη της φράσης, τον τσοντοσκηνοθέτη.

Η έκφραση χρησιμοποιείται πολύ στις φοιτητο-ηλικίες 16-24, αν και από λατερνατιβική άποψη είναι ολίγον πασέ ή και μπασκλάς καθώς παραείναι εμποτισμένη από ένα πνεύμα λαϊκής χρήσης και αποδόμησης της τέχνης (παραγνωριστήκαμε....). Έχει σαφώς να κάνει με τον εκδημοκρατισμό της πρόσβασης σε τεχνολογίες λήψης και επεξεργασίας εικόνας και ήχου, και βέβαια με το συσιφόνι. Έχει να κάνει και με την υπερκουλτουρίαση της ελληνικής κοινωνίας και τη σινεάνθηση (βλ. αύξηση επισκεπτών στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, την επιτυχία του φεστιβάλ Δράμας κλπ). Έχει να κάνει ίσως και με την κλισαρισμένη αλλά μάλλον ακριβή εκτίμηση ότι ο ελληνικός κινηματόγραφος «πάσχει στο σενάριο», οπότε ο χρήστης της φράσης κάνει λίγο το κομμάτι του ότι «ιδέες υπάρχουν». Έχει να κάνει και με τον βερμπαλισμό του Έλληνος ο οποίος στάνταρ «προτιμά τις ηδονές της συλλήψεως από τις ωδίνες του τοκετού» (φράση του Κρίρκρεργκωρφ για τον εαυτό του)... μπα, ούτε καν. Έχει να κάνει και με την προχειρότητα που έχει στο DNA της η φυλή μας και που την κάνει να φαντάζεται ότι το μικρό μήκους ταινιάκι είναι έλα μωρέ τώρα. Και φυσικά έχει να κάνει με την αισθητικοποίηση της ζωής σε ένα ποστμόδερν κόσμο.

Φράση δανεισμένη από το Ευαγγέλιο.

Η έκφραση κυριολεκτικά αναφέρεται εις τη αρμονία που επικρατεί στο σύμπαν. Η σλανγκ μετατροπή της, αφορά συνήθως σε αιθέριες υπάρξεις (ελαφρά ενδεδυμένες), που ομορφαίνουν το ανθρώπινο και ειδικότερα το αρσενικό σύμπαν. Για παράδειγμα η παραλία του Ρίο ντε Τζανέϊρο. Ο θρησκόληπτος φυσιοδίφης θα παρατηρήσει μια πολύ ωραία ακτογραμμή. Ο κοινός θνητός θα παρατηρήσει την απουσία γραμμών εις τα σώματα των γύρω ενδημούντων θηλυκών. Και οι δύο θα αναφωνήσουν: Όλα εν σοφία εποίησε!

Πρόκειται για το πρώτο (γνωστότερο, δημοφιλέστερο και περισσότερο χρησιμοποιούμενο) μέρος της παροιμίας: Του κώλου τα εννιάμερα - του πούτσου τα σαράντα.

Background / παρασκήνιο: Τα «εννιάμερα» και τα «σαράντα» είναι μνημόσυνα. Τα μνημόσυνα είναι τελετές που γίνονται στην μνήμη νεκρών και αφορούν σε τρισάγια και επιμνημόσυνες δεήσεις. Τρισάγιο γίνεται στο τριήμερο («τριήμερα») και στις εννιά ημέρες («εννιάμερα») από τον θάνατο του νεκρού, ενώ επιμνημόσυνη δέηση ψάλλεται στο «σαρανταήμερο» ή «στα σαράντα» (δηλαδή στις σαράντα ημέρες), στους τρεις μήνες («τρίμηνα»), στους έξι μήνες («εξάμηνα») και στο χρόνο (ετήσιο) από τον θάνατο καθώς και στα τρία χρόνια από την κηδεία.

Στο θέμα μας: Τα «εννιάμερα» γίνονται πριν τα «σαράντα». So, όταν τρώμε κόλλυβα για τα «εννιάμερα» του κώλου, ήδη τρώμε τα κόλλυβα για τα «σαράντα» του πούτσου. Τουτέστιν, πρώτα πεθαίνει ο πούτσος και μετά ο κώλος κι αυτό το ξέρει ο κόσμος όλος.

Επικρατεί, ο πιο θλιβερός θάνατος να είναι ο πρώτος, δηλαδή αυτός του πούτσου. Η θλίψη μας για τα «σαράντα» του πούτσου είναι μεγαλύτερη, κατά πολύ, από αυτή για τα «εννιάμερα» του κώλου.

Συνεπώς, η έκφραση «του κώλου τα εννιάμερα» αναφέρεται σε γεγονότα των οποίων η σημασία κρίνεται ως μικρή σχετικά, δεδομένου ότι υπάρχουν άλλα πολύ πιο σημαντικά για να κλάψει κανείς...

Και εδώ έρχεται και δένει ο παρών ορισμός με τον προηγούμενο (σπεκ στους προλαλήσαντες), όπου αναφέρεται μεταξύ άλλων:

«Χρησιμοποιείται ... για να δηλώσει κάτι ... ανάξιο λόγου, με μια δόση αγανάκτησης ή επιδεικτικής αδιαφορίας.»

Το χρησιμοποιούμε σε εκφράσεις υπερβολής, όπως επίσης και σε σχόλια που θέλουμε να υπερτονίσουμε την «ανυπαρξία» και την τραγικότητα ενός άνθρωπου από άποψη ένδυσης, εξωτερικής εμφάνισης, αλλά και αντίδρασης σε κάποια κατάσταση!

Ως επίρρημα: (α) τέλεια, πολύ καλά. Συνώνυμα: γαμάτα, μπόμπα, σούπερ, τζάμι, τζιτζί, φίνα. (β) (επιτατικό) πολύ, εντελώς. Συνώνυμα: κάργα, φουλ. Χρησιμοποιείται και ως επίθετο (βλέπε γαμάτος).

Συντάσσεται είτε ως κατηγορούμενο, είτε συνηθέστερα με το ουσιαστικό έναρθρο, στον πληθυντικό και σε αιτιατική: (και) γαμώ τους/τις/τα <ουσ. σε πληθ.>. Συγκεκριμένα, η κανονική σύνταξη <επίθ.> + <ουσ.> αποφεύγεται.

Συχνά χρησιμοποιείται με την έννοια του γλείφτη, σφουγγοκωλάριου, της βδέλλας που κολλάει και απομυζά, κ.λ.π.

Κολαούζος ωστόσο αντιθέτως σημαίνει οδηγός, μπροστάρης (εκ του Οθωμανικού kilavuz, που σημαίνει οδηγός).

Οι οδηγοί των καραβανιών της βαλκανικής τα έλεγαν τα άλογά τους κολαούζους, δηλ. οδηγούς, διότι ήξεραν το δρόμο (π.χ Γιάννενα – Βουκουρέστι), και έτσι ενώ ο αναβάτης μπορούσε να αποκοιμηθεί στο σαμάρι, αυτά πήγαιναν μόνα τους, χωρίς έλεγχο των χαλινών. Αν κάποιος δεν ήξερε το δρόμο, έπαιρνε ένα κολαούζο (άνθρωπο και άλογο) και έβρισκε το δρόμο του προορισμού του. Εξ ου και το «χωριό που φαίνεται, κολαούζο». Ο πιο γνωστός κολαούζος της ιστορίας των ελληνικών καραβανιών της Βαλκανικής ήταν ο Γιαννιώτης Ρόβας («Ο Ρόβας εξεκίνησε, μεσ’ τη Βλαχιά να πάει, νύχτα σελώνει τ’ άλογο, νύχτα το καλιγώνει..»).

Πηγή: Δημ. Σταθακόπουλος, 24grammata.com