Tagged definitions (157)
Showing 101-110 from 157

Ο οδηγός μοτοσυκλέτας τύπου εντούρο (enduro), δηλαδή ελαφρού δικύκλου με υψηλές αναρτήσεις, ιδανικού για διαδρομές στο χώμα και στη λάσπη.

Από το αγγλικό lag (αργοπορώ, καθυστερώ, μένω πίσω, χασομερώ, χρονοτριβώ και γενικά ακολουθώ με διαφορά φάσης).

Συντάσσεται πολύ συχνά με ποσοτικά επιρρήματα και τα: αισχρά, τρελά, άπειρα, τίγκα.

Χρησιμοποιείται:

• Κυρίως για Η/Υ (και σχετικά συμπράγκαλα π.χ. ποντίκια, εικόνα στην οθόνη), δίκτυα Η/Υ, ήχο που ανεβαίνει ή κατεβαίνει απ’ το νέτι αλλά και κινητά (συχνότατα στο πρώτο πρόσωπο αντί του τρίτου), σημαίνοντας πως το πρόγραμμα που χρησιμοποιεί ο χρήστης, το παιχνίδι που παίζει ονλάιν ή η σύνδεση του δικτύου (μπορεί και να μην είναι απαραίτητα το νέτι) κολλάει, ανταποκρίνεται αργά ή άσχημα μ’ αποτέλεσμα να συφιλιάζεται ο χρήστης. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μικρή RAM, φορτωμένο επεξεργαστή, χαμηλή ποιότητα σύνδεσης πρόβλημα στην κάρτα γραφικών, μη ενημερωμένο λογισμικό κλπ. Κυκλοφορεί και το τρώω λαγκ με την ίδια έννοια.
• Επίσης, σε σχέση με μηχανές κάθε είδους αλλά κυρίως με κινητήρες αγωνιστικών αυτοκινήτων, οπότε σημαίνει πως καθυστερεί ή δεν γίνεται ομαλά η μετάβαση από μια ταχύτητα σε ψηλότερη, πως η απόδοση δεν είναι ικανοποιητική.
• Λιγότερο, με πρόσωπα, οπότε σημαίνει πως το άτομο (περισσότερο συγκυριακά παρά μονίμως) κολλάει, δε στροφάρει, τα χάνει, κωλώνει, δεν αντιδρά όπως πρέπει λόγω συναισθηματικής φόρτισης, αφηρημάδας, κούρασης, φόβου.
• Σπάνια, με ιστορίες, διηγήσεις, άρθρα, οπότε σημαίνει πως κάτι μπάζει, δε στέκει, δεν έχει συγκρότηση, δεν κυλά μ’ αποτέλεσμα να μην πείθει.

Ο οδηγός που οδηγεί το όχημά του με μεγάλη ταχύτητα, έχοντας δηλαδή το γκάζι πατημένο συνέχεια. Συνώνυμο του πατημένος.

1. Στα Σκυριανά, ο γοργοπόδαρος.

2. Στα μηχανόβια σινάφια το αλάνι της ασφάλτου. Ο μοναχικός καβαλάρης που κόβει με τα γκάζια στο φουλ περισσότερα χιλιόμετρα το μήνα απ’ ότι άλλοι στο χρόνο. Ντόπες του η ταχύτητα, η μυρωδιά βενζίνης και γράσου ακομπανιαμέντο με τους ήχους της θεάς Μηχανής. Σκληρές ροκιές παίζουν σαν υπόκρουση στις πλείστες ταινίες που τον μυθοποίησαν σαν προσωποποίηση της ελευθερίας. Φέρει τον χαρακτηρισμό με τιμή και καμάρι. Η συνοδεύουσα βρωμιά, κούραση και ταλαιπωρημένη επιδερμίδα από ήλιο κι αέρα είναι αξεσουάρ όπως π.χ. η μπαντάνα. Ό,τι έχει νοιώσει δε θα το νοιώσουν οι λοιποί φευ, ούτε με μεταμόσχευση.

Από κοντά κι ο γκαζόκαυλος οδηγός πειραγμένων οχημάτων παντός είδους.

1. Σε διάφορα επαγγέλματα δηλώνει το αντίθετο του στρογγυλοκαθισμένου στην καρέκλα γραφειάκια – κομπιουτεράκια του κλεισμένου σε τέσσερα ντουβάρια. Αυτόν που είναι μέσα σ’ όλα, συνεχώς σε κίνηση, τον κυνηγό στη ζούγκλα του πεζοδρομίου, τον μάχιμο π.χ. ρεπόρτερ.

Στα φωτογραφικά σινάφια είν’ αυτός που αντλεί τα θέματα απ’ τη ζωή του δρόμου, που ‘ναι στην τσίτα για τη στιγμή – ευκαιρία για το μεγάλο θέμα.

Νομίζω πως κυκλοφορούν δρομιάρηδες σλαγκοανταποκριτές.

Βρωμόγκαζο λέγεται το όχημα που είναι φτιαγμένο για γκάζια, για ταχύτητα και επιταχύνσεις. Για σπορ οδήγηση, για την καύλα του πράγματος, για διαδρομές με αδρεναλίνη.

Για παράδειγμα, μπορεί η BMW X5 να έχει μεγαλύτερη τελική από ένα πειραγμένο Peugeot 106 αλλά το πρώτο είναι οικογενειακό και φτιαγμένο για άνεση ενώ το δεύτερο είναι βρωμόγκαζο.

Λέγεται και για ανθρώπους που έχουν την ανάλογη νοοτροπία, τόσο στο γένος που αντιστοιχεί («αυτός είναι βρωμόγκαζος») όσο και στο ουσιαστικοποιημένο ουδέτερο («αυτός είναι βρωμόγκαζο»).

Γιατί βρωμιά; Γιατί ακριβώς δεν είναι καθωσπρέπει. Αλλά και γιατί ο ιδιοκτήτης το έχει το μεράκι και θα το πειράξει το όχημα, χωρίς καθαρές λύσεις. Θα προτιμήσει την ταχύτητα από την αξιοπιστία και την ασφάλεια. Και κυριολεκτικά θα λερώσει τα χέρια του, ιδίως στις μηχανές.

Ο άνθρωπος που αναζητώντας ένα ταξί επί ώρες, τελικά το βρίσκει και κάνει υπερβολικά νευρικές κινήσεις για να του τραβήξει την προσοχή.

Αποτέλεσμα: ο ταξιτζής τρομάζει και απομακρύνεται ή τον θεωρεί τρελό και πάλι απομακρύνεται.

Υβριστικός χαρακτηρισμός τον οποίο απευθύνουν αγανακτισμένοι οδηγοί (γιωταχήδες, μηχανόβιοι κ.α.) σε ταξιτζήδες (ταρίφες) με επικίνδυνη / απρόσεκτη οδική συμπεριφορά.

Κυρίως ως κλητική προσφώνηση: α ρε επαγγελματία, πρόσεχε και λίγο!

Φαινομενικά, η έκφραση δεν έχει τίποτα το προσβλητικό. Αναφέρεται απλώς στο επαγγελματικό status των οδηγών ταξί, οι οποίοι προκειμένου να πάρουν την πολυπόθητη άδεια πρέπει (εκτός της καταβολής τεράστιου χρηματικού ποσού) να περάσουν και απο ορισμένες εξετάσεις ικανότητας. Ως επαγγελματίες, οι ταρίφες αναμένονται να λειτουργούν τρόπον τινά ως οδηγικό πρότυπο για τους απλούς ερασιτέχνες γιωταχήδες. Οι τελευταίοι, ευκαιρίας δοθείσης, υπενθυμίζουν στους ταρίφες αυτόν τους το ρόλο, κάνοντας έκκληση στην επαγγελματική τους ιδιότητα και ως εκ τούτου «επαναφέροντάς τους στην τάξη» ύστερα απο κάποιο οδηγικό παράπτωμα. Ως εδώ όλα καλά λοιπόν.

Ωστόσο, η έκφραση «επαγγελματίας» είναι ελλειπτική. Αν θέλουμε να την αποτυπώσουμε γραπτώς, θα πρέπει μάλλον να χρησιμοποιήσουμε αποσιωπητικά: ρε κοίτα έναν επαγγελματία...

Η έκφραση είναι κάθε άλλο παρά μονοσήμαντη. Διακρίνεται για την αμφισημία της. Σε ένα πρώτο επίπεδο -το οποίο περιγράψαμε στην προηγούμενη παράγραφο- το «επαγγελματίας...» συμπληρώνεται ως «επαγγελματίας οδηγός». Αυτός δηλ. στον οποίο λάθη δεν συγχωρούνται. Αν παραμείνουμε σ' αυτό το επίπεδο, η εξακόντιση του χαρακτηρισμού ενέχει μεν έμμεση νουθεσία και ψόγο, απέχει όμως πόρρω απο το να συνιστά ύβρη.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, το «επαγγελματίας...» συμπληρώνεται -νοητά πάντα, στη σκέψη του εκφέροντος- με το «μαλάκας»: «επαγγελματίας μαλάκας», κατά τα εξίσου κλάσικ μαλάκας με πατέντα, μαλάκας με δίπλωμα, μαλάκας με διδακτορικό. Γενικά το επαγγελματίας μπορεί να προστεθεί ως επιτατικό έμπροσθεν οιουδήποτε μειωτικού / υβριστικού χαρακτηρισμού, βλ. π.χ. επαγγελματίας ξύστης.

Με την ίδια ακριβώς σημασία, ο χαρακτηρισμός «επαγγελματίας» μπορεί να απευθυνθεί, πλην ταξιτζήδων, και σε εκπροσώπους έτερων συμπαθών κλάδων, όπως π.χ. στους οδηγούς φορτηγών ή τους δασκάλους οδήγησης. Και είναι αλήθεια οτι κατά νταλικέρηδων δεν έχει τύχει να το ακούσω ποτέ, πιθανόν διότι απολαμβάνουν ενός γενικότερου respect στο λαϊκό φαντασιακό (σκληρή δουλειά, αρχέτυπα αντρίλας κλπ). Οι δάσκαλοι οδήγησης γίνονται εντούτοις συχνοί αποδέκτες του «επαγγελματία!», καθότι, όταν είναι off duty και δεν έχουν τον ατζαμή δίπλα τους να τους ζαλίζει τον πούτσο με τις χαζοερωτήσεις και τις φοβίες του, βγάζουν τα πωθημένα τους κάνοντας ό,τι παράβαση του ΚΟΚ υπάρχει.

Μ' ένα σμπάρο δυο τρυγόνια λοιπόν. Ο εκφέρων (αγανακτισμένος οδηγός) έχει σε κάθε περίπτωση καλυμμένο τον κώλο του: κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει για εξύβριση, στο βαθμό που καμιά τζιζ λεξούλα δεν αρθρώνεται. Μπορεί κάλλιστα να ισχυριστεί (και ενώπιον δικαστηρίου αμαλάχει) πως το μόνο που έκανε ήταν η έκκληση στο φιλότιμο και την επαγγελματική συνείδηση του οδηγού ταξί. Όμως ο ίδιος ξέρει -όπως ξέρει πολύ καλά κι ο ταρίφας αλλά και οποιοσδήποτε άλλος- ποια είναι η νοητή συνέχεια της φράσης του. Ο νόμος είναι με το μέρος του και του ταρίφα τα χέρια είναι δεμένα: είναι αναγκασμένος να υποστεί αγογγύστως την προσβόλα χωρίς να μπορεί να απαντήσει αναλόγως. Αν το κάνει, το πράγμα χοντραίνει άρδην και ο ίδιος κινδυνεύει να βρεθεί μπλεγμένος εκ του μηδενός.

Τέτοιου είδους ελλειπτικές υβριστικές εκφράσεις (όπως π.χ. το η μάνα σου) είναι πολύ δημοφιλείς τα τελευταία χρόνια (θα έλεγα απο τα ενενήντας και μετά), όπου το να βρίζεις φόρα παρτίδα σε στιλ Καραϊσκάκη θεωρείται εντελώς πασέ και γύφτικο και όλοι πλέον αναζητούν περίτεχνους πνευματώδεις τρόπους να την πουν σε κάποιον εμμέσως πλην σαφώς, έχοντας τον κώλο τους καλυμμένο σε περίπτωση που απειληθεί μανούρα. Αυτή η επίδειξη πνεύματος έχει βέβαια τα καλά της, είναι όμως περιττό να πούμε πως αφήνει απωθημένα και κατάλοιπα, τα οποία μόνο ένα ξεγυρισμένο βρις-οφ μπορεί να ξεπλύνει δεόντως, αφήνοντας πίσω του μιαν ασύγκριτη αίσθηση κένωσης και ανακούφισης. Αυτής ακριβώς της άποψης ήταν κι ένας παλιόφιλος χρήστης, του οποίου η συμπεριφορά eventually υπερέβη τα όρια ανοχής της Ηγετικής Κλίκας του σαϊτός.

Από το χάρβαλο που προέρχεται κατά μια ακόμα ετυμολογία από το άρβαλον, (απ’ τη ρίζα -ρα- > ρήγνυμι (γ>β) > ραβάσσω > αρραβάσσω (α, ευφωνικό.) > αραβέω > άραβος > αρβαλώ) που σχετίζεται ως προς τη σημασία με το ρήμα αρβελίζω που σημαίνει κόβω σε μικρά κομμάτια.

1. Σημαίνει κάτι που είναι χάρβαλο, σαράβαλο, ξεχαρβαλιασμένο, και γι’ αυτό κάνει θόρυβο.

Όπως έφη ο acg, χάρχαλο είναι το ξεχαρβαλωμένο πράγμα, κάτι που έχει προ πολλού χάσει το αρχικό του σχήμα· βρίσκοντας σύμφωνο τον xalikoutis πως χάρβαλο κατράβαλο είναι παιδική λέξη για το χάρχαλο ή το σαράβαλο (εδώ).

Όταν αναφερόμαστε σε κτίρια, οικοδομήματα ή κατασκευές σημαίνει ερείπιο, ρημάδι.

2. Για πρόσωπα είναι ένας μειωτικός χαρακτηρισμός που σημαίνει χαζός, βλάκας, μαλάκας που έχει πάρει ψηλά τον αμανέ.

Aν αναφερόμαστε σε ηλικιωμένους δίνεται έμφαση στη μεγάλη ηλικία και υπονοείται πως είναι ανήμπορος σωματικά, ξεκουτιασμένος, ραμολί.

3. Στον πληθυντικό χάρχαλα σημαίνει αρχίδια, προφανέστατα αντί του χαρχάλια.

Οι εκφράσεις μου ‘κανες τ’ αρχίδια χάρχαλα ή μου τα ‘κανες χάρχαλα είναι ταυτόσημες με τις: μου ‘σπασες/ζάλισες τ’ αρχίδια, μου τα ‘πρηξες/ζάλισες.

4. Κυρίως στον πληθυντικό σημαίνει τα άχρηστα μικρά κομματάκια, θρύμματα, σκουπίδια που προέρχονται από την κατεργασία/επεξεργασία κάποιας πρώτης ύλης για να δημιουργηθεί κάποιο χρήσιμο αντικείμενο / προϊόν.

Εξού η φράση είναι για τα χάρχαλα σημαίνει πως κάποιος ή κάτι είναι άχρηστο/για τα μπάζα, για τα σκουπίδια, για τα τσακίδια, για τον πούτσο.

5. Όταν αναφερόμαστε σε μια κατάσταση είναι συνώνυμο του μπάχαλο.

Υπάρχουν και τα κάργα σχετικά:

6. ο χαρχάλας, χαρχαλάς,

7. η χαρχάλα,

8. η χαρχάλω,

9. Τα ρήματα χαρχαλεύω, χαρχαλίζω, χαρχαλώ σημαίνουν κάνω θόρυβο ψάχνοντας, ψαχουλεύοντας, ανακατεύοντας διάφορα πράγματα αλλά και χαϊδεύω, πασπατεύω, γαργαλεύω, σκαλίζω, αφρατεύω το χώμα, μαστορεύω.

Σχετικό και το Κερκυραϊκό χαρχαλιάζω που σημαίνει «δοκιμάζω».

Όταν ένα ζευγάρι χαρχαλεύεται σημαίνει πως ερωτοτροπεί, βρίσκεται στα προκαταρκτικά.

Προέρχονται από το χαλεύω (με αναδίπλωση του χαλ-, κι ανάπτυξη υγρού στην προπαραλήγουσα λόγω της παρουσίας υγρού στη λήγουσα) που σημαίνει ψάχνω (αναζητώ, ζητώ, γυρεύω, θέλω –από το «σκαλίζω» ή το «χαλώ»: διαλύω τα ενωμένα, αραιώνω τα πηχτά, ανοίγω τα κλεισμένα).

Μια άλλη ετυμολογία τα θεωρεί ηχομιμητικά.

Ετυμολογικά σχετίζεται με το χάρχαλο.

Κατά τον Αντώνιο Ν. Βάλληνδα (Πάρεργα: Φιλολογικά πονημάτια 1887) σημαίνει «κώδων κακοήχως σημαίνων».

Επίσης, «το βελανίδι που μαζεύεται το φθινόπωρο» (όπως αναφέρει εδώ ο xalikoutis).

Σήμερα:

1. Όταν πρόκειται για γυναίκα,

• σημαίνει την άσχημη γεροντοκόρη, τη χοντρή και πλαδαρή γυναίκα.

• σήμερα χρησιμοποιείται σαν το πουτάνα και τα συναφή όπως λέει εδώ ο xalikoutis. Συνώνυμο το χαρχάλω (κατά μια έννοια).

  Όμως, αρχικά, σήμαινε τη χοντρή και πλαδαρή πουτάνα που ‘χε χρόνια στο κουρμπέτι (οπότε αφενός πεπειραμένη, αφετέρου γριά, για το λειτούργημα) στυλάκι: «κλάσε λιγάκι μωρή, να βρω το δρόμο» -ίσως εδώ(;!) να έγκειται κι η πιθανή συγγένεια με το «χαρχαλεύω».

2. Τρύπα (που εύκολα συσχετίζεται με το πουτάνα).

3. Όταν πρόκειται για κάποια μηχανή (συνήθως αυτοκινήτου ή μοτοσικλέτας, αλλά όχι μόνο) ουσιαστικά έχει την ίδια ακριβώς έννοια με το χάρχαλο, το χάρβαλο και (κατά μια έννοια) με το χαρχάλω με έμφαση στο ό,τι κάνει θόρυβο λόγω παλαιότητας και/ή υπερβολικής χρήσης, ενώ εννοείται πως είναι προς αντικατάσταση (που θα έπρεπε να έχει ήδη γίνει αλλά αναβάλλεται για οικονομικούς λόγους) γιατί είναι ξεχαρβαλωμένη, σαραβαλιασμένη.

4. 'Οταν πρόκειται για χρήματα σημαίνει

• το εύκολο, μαύρο χρήμα που προέρχεται από διαπλοκή,

• τη μεγάλη μάσα, το φαγοπότι μεγάλων ποσών.

  5. Η έκφραση μ’ έφαγε η χαρχάλα κατά το Λαρ’σινό Λεξ’κό σημαίνει τον ήπια, τα ‘παιξα, τα ‘φτυσα, τα είδα όλα.

6. (Στην Κρήτη, κυριολεκτικά), η σφενδόνα. Προέρχεται απ’ τη διχάλα κι αυτή απ’ το αρχαίο χαλή (χηλή) - αφιερωμένο στον xalikoutis που το ‘χε απορία εδώ.

Παρεμπιπτόντως, απ’ εδώ προέρχονται:

• τα Κρητικά: το χαχάλι, η χαχαλόβεργα και τα Χιώτικα: το χάχαλο, ο χάλος, το χαλούνι, ο χαχάλης (το κλαδί ή το ξύλο ή σίδερο που καταλήγει σε διχάλα –το δικράνι - αλλά και το σχήμα V),
• η Κρητική χαχαλιά (η χούφτα - και σαν μονάδα μέτρησης μικροποσοτήτων).

Ετυμολογικά σχετίζεται με το χάρχαλο.

Ουσιαστικά είναι συνώνυμο με το χαρχάλα.

1. Όταν πρόκειται για γυναίκα χρησιμοποιείται (πολύ συχνότερα απ’ ότι το χαρχάλα) μειωτικά και σαν βρισιά (συχνότατα πακέτο με το «μωρή»)και σημαίνει:

• την άσχημη γεροντοκόρη, αυτή με τα πλαδαρά μάγουλα, την πουτάνα,

• (κυρίως) την κουτσομπόλα, αυτήν που ανακατώνεται και φέρνει αναστάτωση όπου χώνεται, την κότα (ως προς τη χαζομάρα, την πουτανιά, τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά), την άχρηστη που το παίζει κάποια.

  2. Όταν πρόκειται για κάποια μηχανή (συνήθως αυτοκίνητο, μοτοσικλέτα και όχι μόνο) σημαίνει ό,τι ακριβώς τα χάρχαλο, χάρβαλο και (κατά μια έννοια) το χαρχάλα, αλλά χρησιμοποιείται σαφώς λιγότερο με έμφαση στο ό,τι κάνει θόρυβο λόγω παλαιότητας ή/και υπερβολικής χρήσης, ενώ εννοείται πως είναι προς αντικατάσταση (που θα έπρεπε να έχει ήδη γίνει αλλά αναβάλλεται για οικονομικούς λόγους) γιατί είναι ξεχαρβαλωμένη, σαραβαλιασμένη.