Tagged definitions (1575)
Showing 1101-1110 from 1575

(Μάλλον εκ Στερεάς και δη Αιτωλοακαρνανίας με κάθε επιφύλαξη):
Τρελός, χαζός, άχρηστος και πάντα σε ουδέτερο (υποτιμητικό).

(Πάτρα): Τρελός, χαζός (υποτιμητικό).

Συναντάται και ως μερέλας, μερελό (το).

Πιθανόν εκ του μουρλό(ς).

Ο διακονιάρης είναι κατά μια έννοια ο υπηρέτης αλλά και ο ζητιάνος. Διακονεύω = ζητιανεύω, κυρίως στην επτανησιακή διάλεκτο.

Ερώτηση που δηλώνει πλήρη έλλειψη κατανόησης από τον συνομιλητή μας. Σημαίνει «πώς;», «τι;», «ποιος ήρθε;».

Ακουσμένο στην κεντροανατολική Μακεδονία. Ετυμολογία άγνωστη στον γράφοντα.

Σε μερικές περιοχές της Μακεδονίας, Γάλλος αποκαλείται ο μακεντόνσκι, ο άνθρωπος που αυτοπροσδιορίζεται μακεδόνας και εννοεί σλάβος, μιλάει σλαβικά (σ.ς. «ντόπια» ή «εντόπικα») και θεωρεί τον εαυτό του συγγενέστερο με το κράτος και λαό των Σκοπίων παρά με το ελληνικό.

Παρ' όλη την καταχώρηση του παρόντος στα «ρατσιστικά», πρόκειται για μάλλον ουδέτερο χαρακτηρισμό εν είδει αστείου, πιθανώς από έλληνες που δεν καταλαβαίνουν τη γλώσσα και την αντιμετωπίζουν σαν «γαλλικά» (δλδ άσχετη με τα ελληνικά, όπως και, εν πολλοίς, είναι).

Αρχική σημασία: Εκ του τουρκικού çapraz που σημαίνει σταυρός, σταυρωτός, σταυρωτά, αλλά και γυρτά, έως και (συνεκδοχικά) ανάποδα.

Παράγωγα: τσαπράζωμα, τσαπράζης.

Τρέχουσες σημασίες (ακουσμένες στην κεντροδυτική Μακεδονία):

1. Το γυναικείο κόσμημα που φοριέται στον λαιμό, και ιδιαίτερα αυτό με το κοντό περιλαίμιο (βλ. μαύρη ζώνη στο τσιμπούκι κι ένα νταν).

2. Το περιλαίμιο του σκύλου. Εξ αυτού και το τσαπράζωμα, το ζέψιμο δηλαδή του σκύλου.

Το τσαπράζωμα χρησιμοποιείται μεταφορικά και για να πούμε ότι περάσαμε σε κάποιον κολάρο, τον ελέγχουμε ή, αν πρόκειται για γυναίκα-σκυλί, για έμπειρη παρθένα, για δαγκανόμουνο, για να δηλώσουμε περιπαικτικά, ως προτροπή, ότι δαγκώνει και πρέπει να τεθεί υπό έλεγχο.

Τσαπράζης είναι ο ανάποδος άνθρωπος, ο σπασαρχίδας, ο ενοχλητικός.

Για ιδιαίτερες σημασίες στην Αγιάσο Λέσβου, δείτε εδώ.

Βορειοελλαδίτικος όρος για την μικρή ψησταριά (την μεταλλική κατασκευή, όχι το μαγαζί ταβέρνα-εστιατόριο). Έχει χώρο για τα κάρβουνα και από πάνω σχάρα για να ψήνονται τα κρεατικά, τα καλαμπόκια, τα κάστανα.

Ενδεχομένως ηχοποίητη λέξη. Το βικιλεξικό υποστηρίζει εδώ, χωρίς να επεκτείνεται, τουρκική ετυμολογία. Ο Τριανταφυλλίδης προτείνει εδώ ιταλική.

Κωδική ονομασία για τον νέγρο, τον άνθρωπο της μαύρης φυλής. Ακουσμένο στο Γιοχάνεσμπουργκ, χρησιμοποιείται από Έλληνες όταν θέλουν να μιλήσουν, παρόντος κάποιου μη ελληνόφωνου μαύρου, για κάποιον ή κάποιους ανθρώπους της ίδιας με αυτόν φυλής. Κι αυτό διότι η λέξη νέγρος παραπέμπει στο nigger, λέξη με μειωτική σημασία στα αγγλικά, η δε λέξη «μαύρος» είναι από καιρό σταμπαρισμένη στο περιβάλλον των εκεί Ελλήνων. Η λέξη, άλλωστε, αράπης και σταμπαρισμένη να μην είναι, είναι ή έχει εξελιχθεί στα ελληνικά σε σαφώς ρατσιστική.

Η αναλυόμενη λέξη από μόνη της δεν είναι ρατσιστική. Η χρήση της γίνεται λόγω του φόβου που επικρατεί στην μειονοτική λευκή κοινότητα μετά την πτώση του απαρτχάιντ και την εκτεταμένη εκεί εγκληματικότητα.

Ο τρελός, ο αλαφρόμυαλος, ο χαζούλης. Ακουσμένο στην κεντρική Μακεδονία από πόντιο.

Εκ του τουρκικού deli, που σημαίνει τρελός, και το όνομα Σάββας, χωρίς ιδιαίτερο λόγο παρά για ψευτοπροσδιορισμό, σα να λέγαμε τρελοθόδωρος. Απαντάται και ως ντελημπάσχος (ακουσμένο στην κεντροανατολική Μακεδονία).

Άτομο περιορισμένης ευθύνης, χαζούλης, αλαφρόμυαλος.

Ακουσμένο στην κεντροδυτική Μακεδονία. Ετυμολογία αδιευκρίνιστη στον γράφοντα.

Βλ. και ντελήσαββας.