Tagged definitions (46)
Showing 1-10 from 46

Εκφράσεις κατ' ευθείαν παρμένες από τα αγγλικά που μάς σερβίρουν οι της Αγγλοσαξονικής παιδείας μετέχοντες, με προεξέχοντα τον Αλέξη Παπαχελά.

Οι παπαχελληνικούρες κείτονται στην νεκρή ζώνη ανάμεσα σε αμερικλανιές τ. δώσε κώλο στον ρουφιάνο και στους φορ τεχ λουλζ μοντυπαϊθονισμούς τ. τα διαπραγματευτικά πατατάκια. Ορισμένες θα παραμείνουν δακτυλοδεικτούμενα μαργαριτάρια ενώ άλλες ήδη φοριούνται ad nauseam στην καθομιλουμένη.

Βλ. επίσης: αγγλιά.

Παρουσιάζουμε δειγματολογικά μερικές λέξεις-πίσω-από-τις-οποίες-κρύβεται-ο-Αλέξης και προσβλέπουμε και στην βοήθεια του κοινού.

Ασίστ: Khan (από το δουπού)

Το ασθενοφόρο.

Χαρακτηριστικό δείγμα μιας σειράς λογοπαιγνίων που βασίζονται στην διακωμώδηση της τουρκικής γλώσσας.

Τα λογοπαίγνια αυτά αποτελούνται από δυο, συνήθως, λέξεις. Είναι, είτε:

• δυο λέξεις τούρκικες, η τουρκικής προέλευσης, που έχουν πλήρως ενσωματωθεί στο ελληνικά και είναι απόλυτα κατανοητές σχεδόν από κάθε ελληνόφωνο, π.χ. ζαρζαβάτ πασά, ή,

• μια λέξη τούρκικη, ως ανωτέρω, και μια λέξη ελληνική, εν μέρει παραμορφωμένη ώστε να ηχεί τουρκική, συνήθως με την περικοπή φωνήεντος από την κατάληξή της π.χ. ξεφτίλ παρά.

  Οι συνδυασμοί που παράγονται δεν υπάρχουν ως φράσεις στα τούρκικα, πλην ελαχίστων εξαιρεσεων π.χ. μπουζ ντουλάπ. Από Τούρκους που δεν ξέρουν ελληνικά, κάποιοι γίνονται κατανοητοί, μετά από λίγη σκέψη, άλλοι όχι. Κάποιοι, λίγοι, τα βρίσκουν αστεία, οι περισσότεροι όχι.

Στα ελληνικά, οι φράσεις λειτουργούν κυρίως ως ατάκες ανεκδότων, π.χ:

[I]- Πώς είναι στα τούρκικα η χειροβομβίδα;
- Δεν ξέρω, πώς είναι στα τούρκικα η χειρομβομβίδα;
- Μπαρούτ κεφτέ... αχαχαχαχα... [/I]

Το καλαμπούρι εν μέρει προκύπτει από την παραμόρφωση των λέξεων, εν μέρει από το απροσδόκητο των συνδυασμών αλλά κύρίως από το γεγονός ότι οι φράσεις αυτού του τύπου παρουσιάζονται ως γνησίως τούρκικες - και όχι ως κατασκευασμένα λογοπαίγνια, κάποια λιγότερο, κάποια περισσότερο ευρηματικά. Επιβεβαιώνουν, δηλαδή, οι φράσεις αυτές την προκατάληψη του μέσου Έλληνα ότι τα τούρκικα είναι γλώσσα από άξεστη έως αστεία και τα στερεότυπα περί μπουνταλάδων Τούρκων κλπ.

Στο στόχαστρο του καλαμπουριού μπαίνουν και οι τουρκομερίτες Έλληνες πρόσφυγες - οι φράσεις ειρωνεύονται το γεγονός ότι ανακατεύουν στην ομιλία τους τούρκικες λέξεις και εκφράσεις καθώς και την προφορά τους στα ελληνικά.

Έχουν επίσης αυτές οι mots faux turcs και μειωτικό χαρακτήρα, π.χ. ένα κομπιούτερ που το περιγράφουμε ως μπλιμπλίκ ντουλάπ μάλλον δεν είναι υψηλών προδιαγραφών ενώ οι γιατροί δηλώνουν την περιφρόνησή τους για τους κτηνιάτρους αποκαλώντας τους χαϊβάν ντοκτόρ.

Πολυγραφημένες λίστες με ντεμέκ τούρκικες φράσεις αυτού του τύπου κυκλοφορούσαν, επιβεβαιωμένα, σε σχολεία στην δεκαετία του '50. Μια εκδοχή λέει ότι ήταν δημοφιλείς λόγω της αναζοπύρωσης των αντιτουρκικών αισθημάτων που είχαν προκαλέσει στην Ελλάδα τα γεγονότα της Πόλης του 1955 και οι εξελίξεις της εποχής στο Κυπριακό. Παρά το γεγονός ότι το χιούμορ αυτό θεωρείται εδώ και καιρό μάλλον αφελές και ξεπερασμένο, το είδος έχει επιβιώσει - έστω σε περιορισμένη έκταση - και στο Ίντερνετ και μάλιστα υπάρχουν και δείγματα προσαρμογής στα νέα τεχνολογικά δεδομένα, π.χ. η τηλεδιάσκεψη που έχει αποδοθεί ως παρτούζ τελεφόν.

Στην Τουρκία δεν υπάρχει ανάλογο φαινόμενο διακωμώδησης της ελληνικής γλώσσας. Το πλησιέστερο παράδειγμα που γνωρίζουμε είναι τα franglais, με την έννοια που έχει η λέξη στην Αγγλία, όχι στη Γαλλία - η κατασκευή προτάσεων με ανάμεικτες γαλλικές και αγγλικές λέξεις και με την κατά λέξη μετάφραση στα γαλλικά αγγλικών ιδιωματισμών, π.χ. Je ne care pas, ή longtemps pas voir. Στην περίπτωση των franglais, πάντως, βασικός στόχος είναι οι Άγγλοι που χειρίζονται άσχημα την γαλλική γλώσσα και λιγότερο τα ίδια τα γαλλικά.

Οι ψευδεπίγραφες τούρκικες φράσεις αυτού του τύπου δεν πρέπει να συγχέονται με τις γνήσιες τούρκικες φράσεις και λέξεις που χρησιμοποιούνται ατόφιες στα ελληνικά π.χ. ταμάμ, γιαλαντζί, εκμέκ κανταΐφι, ουζούν αντάμ αχμάκ ολούρ. Δεν πρέπει να συγχέονται επίσης με φράσεις όπως το χανούμ μπουρέκ και το σουλτάν μερεμέτι -, τουρκογενείς μεν αλλά που δεν υπάρχουν στα τούρκικα και που έχουν ιστορικά σαφή σημασία στα ελληνικά, όχι επί τούτου ειρωνική.

Στα παραδείγματα που ακολουθούν δίνεται η ελληνική λέξη, η ντεμέκ τούρκικη φράση και, τέλος, η μετάφραση στα τούρκικα.

• αναπηρική σύνταξη: σακάτ μπαξίς: sakatlık maaşı
• ανελκυστήρας: νταχτιρντί ντουλάπ, νταχτιρντί μπαούλο, σούρτα φέρτα ντουλάπ: asansör
• ασθενοφόρο: σακάτ αραμπά: ambulans
• αεροδρόμιο: χαβά λιμάνι: hava limani
• βέρα: μπουνταλά χαλκά: alyans
• Βιάγκρα: τσουτσούν μπαρούτ
• βιβλιάριο απόρων κορασίδων: μπατίρ χανούμ τεφτέρ
• γεωπόνος: ζαρζαβάτ ντοκτόρ: tarımcı
• δάσκαλος: τσογλάν αγά: öğretmen
• δημόσιος υπάλληλος: τεφτέρ τσογλάν: memur
• διαζύγιο: άι σικτίρ χανούμ μπελά: boşanma
• εκπτώσεις: ξεφτίλ παρά: indirim
• ελικόπτερο: σαματά ζουζούν: helikopter
• Η λίμνη των κύκνων: παπί χαβούζ: kuğu gölü
• χρηματοκιβώτιο: παρά σεντούκ: kasa
• θωρηκτό: τσαμπουκά παπόρ: savaş gemisi
• Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης: γιουβαρλάκ σοφρά εφέντες: Yuvarlak Masa Şövalyeleri
• κηπουρός: ζαρζαβάτ πασά, ζαρζαβάτ τσογλάν: bahçıvan
• κομπιούτερ: μπλιμπλίκ ντουλάπ: kompüter
• κτηνίατρος: χαϊβάν ντοκτόρ: veteriner
• μακιγιάζ: χανούμ σοβά μερεμέτ: makyaj
• μαλακία: τσουτσούν νταχτιρντί: otuz bir çekmek
• Μητσοτάκης: Γκαντέμ Πασά
• ναυμαχία: καϊκ καυγά: deniz savaşı
• νεκροταφείο: ψοφίμ μπαχτσέ, ραχάτ μπαξέ: mezarlık
• νοσοκομείο: σακάτ οντάς: hastane
• παιδίατρος: τσογλάν ντοκτόρ: çocuk doktoru
• πεθερά: σιχτίρ χανούμ: kayınvalide
• πεταλούδα: εμπριμέ κουνούπ: kelebek
• πολυβόλο: ταμ ταμ μαραφέτι: makineli, mitralyöz.
• προφυλακτικό: τσουτσούν φερετζέ: prezervatif, kaput
• πρώτη νύχτα του γάμου: τσουτσού σεφτέ
• ραδιόφωνο: τζερτζελέ μαραφέτ, σαματά κουτί: radyo
• σουτιέν: μεμέ ζεμπίλ, μαστάρ ντορβά
• σπέρμα: τσουτσού σορόπ, τσουτσού καιμάκ, τσουτσούμ σογιού: meni
• σχολείο: τσογλάν μαντρί: okul
• τανκ: σαματά τουτού, τσαμπουκά τουτού, τσαμπουκά τρακτέρ: tank
• ταχυδρόμος: χαμπέρ χαμάλ: postacı
• τηλεδιάσκεψη: παρτούζ τελεφόν: telekonferans
• τηλεόραση: μπανιστήρ ντουλάπ: televizyon
• υποβρύχιο: μπαμπές παπόρ: denizaltı
• χειροβομβίδα: μπαρούτ κεφτέ, μπουμ κεφτέ: el bombası
• ψυγείο: μπουζ ντουλάπ, τουρτούρ ντουλάπ: buzdolabı

Συνήθης αστειατόρικος τρόπος για να μεταφερθεί στα ελληνικά το Show Biz (< show business), αφού ένα πολύ μεγάλο μέρος της κοινωνίας του θεάματος (La società dello spetta-κωλο, που λέει κι ο Guy Debord) εστιάζεται στην σωστή βυζανάδειξη και στο πώς θα επιδειχθούν (show) με σωστό τρόπο οι βυζούμπες των συμμετεχουσών (και να φανούν, αλλά να μην το κάνουμε και τελειωμενάδικο). Ξέρετε τώρα, σε στυλ θα πηδηχτώ από το παράθυρο, να φανεί η ρώγα, αλλά και καλούα τυχαία.

Το παρόν εντάσσεται σε ευρύτερο σλανγκικό τρόπο αστεϊσμού επί των βύζων, πρβλ. γιουροβύζιον, γυροβύζιον, γυροβυζιόν, φο-βυζού, τελεβύζιον κ.ά.

Υπάρχουν βέβαια πολλά παρεμφερή λήμματα που, όμως, δε δίνουν όλες τις σωστές έννοιες.

Λαμόγια: Έκφραση της καθ' ημάς ελληνικής, πάλαι ποτέ, μαλλιαρής (slang), με συγκεκριμένες έννοιες, αν και αμφιλεγόμενη, διότι οι ορισμοί της είναι μάτσο και οι ετυμολογίες αρπαχτές, πώς λέμε, αρπακόλλα. Παίρνω αμ-παριζάκι και βγαίνω.

Κατά τον Τριανταφυλλίδη (ca. 1950): μόνο στη φράση την κάνω λαμόγια, φεύγω, ξεφεύγω, σκαπουλάρω, ή δεν παρουσιάζομαι κάπου, πχ: Tον περίμενα τόση ώρα κι αυτός την έκανε λαμόγια.

Κατά τον Τσιφόρο (ca. 1960) και άλλους συνομηλίκους του (πιο κοντά στην τωρινή αλήθεια): αβανταδόρος, κράχτης, παίχτης-μαϊμού που παρασύρει τα κορόιδα.

Κατά τον Ντινόσαυρο (ca. 2010): Η άποψη πολλών λεξικογράφων (;) ότι προέρχεται από το ισπανικό la moya (= η τάδε), δε στέκει. Είναι όντως ισπανόφερτος ο όρος, με τη διαφορά ότι προέρχεται από το πλουσιότατο «λουνφάρδο» (slang/argot) του Μπουένος Άιρες και του Μοντεβιδέο. Η λέξη είναι σκέτο μόγια· το θηλυκό άρθρο λα είναι προφανώς μεταγενέστερη «ελληνική» προσθήκη για να μοιάζει πιο σπανιόλικο ή ξενόφερτο. Για το πώς ο όρος διέσχισε τον Ατλαντικό και τη Μεσόγειο, δηλώνω άγνοια (pero puedo seguir buscando).

Διά του λόγου το αληθές, ιδού τα πολυάριθμα συνώνυμα και ο ορισμός που ψάρεψα στα διάφορα ισπανόφωνα λεξικά (Diccionario de Lunfardo, Diccionario del Tango, Diccionario de la Real Academia Española, etc.):

• Moya: estafa, fraude, trampa, ardid, engaño, triquiñuela, astucia, embrollo, manejo oculto con que se prepara algún fraude o engaño, superchería, picardía...Τα οποία δε μεταφράζω γιατί είναι απλώς συνώνυμα.
• Moya: Se denomina «moya» a aquellas personas que tienden a tirar «matufias» para escapar de una situación complicada. Por definición, al hablar de moya se habla de un acto generalmente ílicito o incorrecto para salir de una situación, se podría decir que es la salida fácil.Μόγια: Αποκαλούνται «μόγια» τα άτομα που βολεύονται κάνοντας «matufias» (λαδιές, κόλπα, απάτες, λοβιτούρες) για να γλιτώσουν από μπερδεμένες καταστάσεις. Εξ ορισμού, λοιπόν, «μόγια» χαρακτηρίζει μια πράξη γενικά παράνομη ή ανάρμοστη που κάνουν όσοι θέλουν να λακίσουν από κάποια δυσκολία. Θα το λέγαμε «πρόχειρη λύση».

Όποιος επιδίδεται σε «moya» λέγεται moyero (ή matufiero). Τα μεταγενέστερα ελληνικά παράγωγα (το λαμόγιο, τα λαμόγια, η λαμογιά, οι λαμόγιες, κλπ.) που ήδη υπάρχουν στο σλανγκ.γκρ ελάχιστα τροποποιούν το τρέχον νόημα.

Παραλλαγή του κλασικού κοκτέιλ Cuba Libre. Αγαπημένο ποτό των οπαδών της ομάδας της Θεσσαλονίκης, ΠΑΟΚ. Παρασκευάζεται με 3 μέρη Ρετσίνα Μαλαματίνα (αποκλειστικά) και 1 μέρος Κόλα. Χυμός Lime προαιρετικά. Σερβίρεται στα ταβερνεία πέριξ του γηπέδου της Τούμπας τις Κυριακές ή παρασκευάζεται αυτοσχεδίως από τους οπαδούς προ της εισόδου τους στο Γήπεδο της Τούμπας.

Το σύνολο κανόνων και μηχανισμών λειτουργίας που διέπουν τη ζωή ενος γκικ.

Λέγεται πειραχτικά για άτομα που η μέρα τους ξεκινά και τελειώνει μπροστά από έναν υπολογιστή, είτε λόγω των συνεχών προσπαθειών τους να τον overclockάρουν, είτε γιατί λιώνουν σε οποιαδήποτε εκ των παρακάτω συνηθειών: παρακολούθηση πορνογραφικού υλικού γνωστών/αγνώστων στοιχείων (πάντα μέσω του υπολογιστή), παρακολούθηση των συνηθειών ανύποπτων κορασίδων σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης (stalking αγγλιστί), ηλεκτρονικά παίγνια μέχρι τελικής πτώσεως και άλλες χλιμιτζουριές.

Όλα αυτά, έναντι αντίξοων συνθηκών, όπως την αιφνίδια εισβολή της μητέρας τους στο υπόγειο, το hamster που πρέπει να του αλλάξουν τα ροκανίδια για να μπορεί να χέσει, την τουαλέτα που βούλωσε για άγνωστους για αυτούς λόγους, κλπ.

Όταν πηγαίνεις κάπου και δεν το ξέρει κανείς, (αφού κανείς δεν ασχολείται μαζί σου), φροντίζεις να το μάθουν όλοι (μήπως και ασχοληθεί κάποιος).

Στον κόσμο των εξυπνόφωνων τα check-ins έγιναν καθημερινή συνήθεια. Ανακοινώνουμε στον ψηφιακό μας περίγυρο πού πάμε για καφέ, πού τρώμε, πού πίνουμε, πού χορεύουμε, πού διασκεδάζουμε, πού κοιμόμαστε.

Αλλά επειδή ο χρόνος είναι χρήμα και εμείς τεμπέλικα όντα, θελήσαμε να γίνονται όλα αυτόματα. Και φτάσαμε να μη μας ρωτάει κανείς αν θέλουμε να διαλαλήσουμε την παρουσία μας σε ένα δημόσιο (ή μη) μέρος, με αποτέλεσμα πολλές... παρεξηγήσεις και άβολες καταστάσεις. Γιατί ποιος δεν έχει πέσει ποτέ θύμα ενός check-in;

Είναι αλήθεια, σχεδόν κανείς δεν έχει γλιτώσει. Και αν είστε από τους τυχερούς, δεν αργεί η στιγμή που θα την πατήσετε, χωρίς να λάβετε τα κατάλληλα μέτρα. Κάποιο check-in θα σας βρει στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή και κάποιο συγκεκριμένο ζευγάρι μάτια που δε θέλετε να το δει, θα το δει. Και τότε θα είναι αργά. Δε χρειάζεται να επεκταθούμε με συγκεκριμένα παραδείγματα, νομίζω όλοι καταλάβατε πως η τεχνολογία μπορεί να μας «κάψει» σε τέτοιες περιπτώσεις.

Έκφραση που προέρχεται από το αγγλικό it's up to you, και σημαίνει από σένα εξαρτάται, κάνε ό,τι νομίζεις, ξια σου.

Η μικρή Οδύσσεια της φράσης που έγινε αγνώριστη ήταν κάπως έτσι: ιτς απ του γιου > ιτς άπ(α) του γιου > η τσάπα του γιου.

Αυτό το α, που μπήκε σφηνόπουτσα εκεί μετά το «απ» χωρίς κανένα προφανή λόγο, πιθανόν οφείλεται στο ότι η δημοτική δεν πολυσυμπαθεί το σύμπλεγμα «πτ» και το αποφεύγει (έτσι ο ράπτης έγινε ράφτης, το πτερόν έγινε φτερό κλπ). Εδώ βέβαια τσοντάραμε ένα φωνήεν στη μέση. Οι ειδικοί ωστόσο εικάζουν ότι και το τραγούδι Sex Machine (βλέπε μύδι) έπαιξε το ρόλο του, με το up να προφέρεται άπα. (Γκετ άπα!)

Το δε «του γιου» μπορεί να είναι εκλαμβάνεται ως ελληνικό (η τσάπα του γιου μου του Βρασίδα) ή ως αγγλικό (η τσάπα to you), οπότε με μετάφραση προκύπτει η παραλλαγή: η τσάπα δικιά σου.

Το Βραβείο Πούλιτζερ είναι μια αμερικλάνικη βράβευση για επιτεύγματα στην δημοσιογραφία, την λογοτεχνία και την μουσική σύνθεση. Δημιουργήθηκε από τον εκδότη Ιωσήφ Πούλιτζερ και χορηγείται από το Columbia University στη Νέα Υόρκη (Βλ. και το επίσημο σάιτ). Χαουέβερ, η ηχητική του ομοιότητα με το πουλί ως συνώνυμο του μπαργαλάτσου, άλλως με τον πούλο, έχει οδηγήσει σε σλανγκική εναλλακτική χρήση του.

1. Είναι το βραβείο που απονέμεται σε όποιον έχει λαμπρή επίδοση στην γενετήσια δραστηριότητα κυρίως ως παθητικός ερωμένος /-η. Χρησιμοποιείται και ως ύβρις. Το παίρνω το Βραβείο Πούλιτζερ ισοδυναμεί με το παίρνω τον πούλο με την σημασία του συνουσιάζομαι, τον παίρνω, τον παίρνω και γέρνω. Επίσης αποτελεί συνώνυμο του Kavli Prize (βραβείο Καυλί), δηλαδή του βραβείου που απονέμεται ειρωνικά για έξοχη γενετήσια δραστηριότητα συμπεριλαμβανομένης κατεξοχήν της μαλακίας. Με αυτήν την σημασία έχει χρησιμοποιηθεί ο όρος κυρίως από τον αστειάτορα Γιώργο Μητσικώστα. Κατά δε τον λημματονουνό Κνάσο, πρόκειται και για ευφημισμό. Κατά την έκφρασή του: «Εδώ για να μετριαστεί η ντροπή παρομοιάζεται με βραβείο ο πούλος, όπως οι Ολυμπιακοί το 2004 είχαν την εθνική περηφάνεια αντί για το τρώμε με χρυσά κουτάλια».

2. Η κυρίως σημασία του «παίρνω τον πούλο» είναι φεύγω. Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτη πληροφορία, πρόκειται για παραφθορά του παίρνω τον πίλον, δηλαδή παίρνω το καπελάκι μου και φεύγω (πίλος= είδος καπέλου), με παρετυμολογική έλξη από τον πούλο, στην οποία όμως ετυμολογική εκδοχή δεν θα έδινα την πλήρη συγκατάθεσή μου. Οπότε το παίρνω το Βραβείο Πούλιτζερ λειτουργεί ως μία από τις πολυάριθμες παραλλαγές του παίρνω τον πούλο , όπως γίνομαι πουλόπουλος (τραγουδιάρικο- πελλοπονjήσιο), παίρνω τον πουλόδρομο, γίνομαι τομπούλογλου (τουρκική εσάνς), παίρνω τον μπούλο στο μπαούλο, τον πούλο αρμ (στρατιωτικώς), παίρνω τον πούλο τον τρεχάτο, παίρνω τον πούλοβιτς (γιουγκοσλαβική εσάνς).

Ασίστ: Κνάσος.

Θα μπορούσε να είναι ένα λικέρ Μεταξάς με γεύση λεμόνι (citron στα γαλλικά είναι το λεμόνι), αλλά είναι απλώς ατάκα από ανέκδοτο, όπου ο Βλάχος πάει από το χωριό στην πόλη κι όταν το γκαρσόν του προτείνει «Μεταξάς;», ο Βλάχος το ερμηνεύει ως «Με τα ξας; = Μου τα ξύνεις;» κι απαντά «Γιατί; Ση τρών'; = Σε τρώνε;». Με αποτέλεσμα να έρθει το λικέρ Μεταξάς Citron. Σε καλό μας, ευθυμήσαμε πάλι. Τέσπα, η φράση δηλώνει καταστάσεις δυοξύνης και ξυσαρχιδισμού ή εναλλακτικώς Βλάχων.