Tagged definitions (126)
Showing 1-10 from 126

Όστις μονίμως ψωλαρμενίζει υπό την γενετήσια ορμή τση κάτω κεφαλής του, γράφοντας στον ζμπόυτσο τόυ το μέλλον του κι άλλα σοβαρά πράγματα.

Τοπική σλανγκιά από την ορεινή Αρκαδία.

Εκ του ψωλαρά και του γαμοσλανγκοτέτοιου μπέης (< τουρκ. bey, "άρχοντας").

Ετσι λέγεται το ΄΄ψήνω'' στην Πελοπόννησο και κυρίως στην Ηλεία.Το παράδειγμα που ακολουθεί, περιέχει άλλο ένα γλωσσικό ιδίωμα της περιοχής.

Ετσι λέγεται το ''χτίζω'' στην Πελοπόννησο και κυρίως στην Ηλεία.Ακολουθεί παράδειγμα με άλλο ένα γλωσσικό ιδίωμα της περιοχής,παλαιότερο και πιο σπάνιο σήμερα.

Άνδρας με γενειάδα, πλούσια χαίτη και ξερακιανός. Λέγεται συνήθως για νεαρούς αγρότες που έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με γενικότερο ατιμέλητο και απλοϊκό ντύσιμο.

Ακούγεται συχνά στην Πελοπόννησο, που ανήκει άλλωστε και η Πηνεία του νομού Ηλείας, όπου τέτοιοι τύποι είναι αρκετά διαδεδομένοι. Πιθανόν να προέρχεται όμως από παραφθορά της φράσης εκ πενίας βασιλεύς, δηλαδή ο φτωχός βασιλιάς που αναφέρεται στις γραφές.

Στην πραγματικότητα είναι το όνομα μελλοντολόγου που δουλεύει σε τοπικό κανάλι της Πελοποννήσου. Γενικότερα χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει κάποιον που είναι σίγουρος για το τι θα γίνει, σαν να είναι μέντιουμ.

Ήτοι είναι στοιχειωμένο, έχει στοιχειώσει, υπάρχει στοιχειό. Η πελοποννησιακή δοξασία ολοκληρώνεται με το αρχαίο έθιμο της θυσίας τινός (άμοιρου κοκόρου) στα θεμέλια ενός κτίσματος, προκειμένου ο θυσιασθείς να γίνει στοιχειό που θα το προστατεύει. Εξού και το «φυλάει».

Δέον να συγχωρεθεί το παρακάτω μπουρδολογείν, καθότι σκέτη η λέξη, χωρίς τα συμπαρομαρτούντα αυτής δεν επαρκεί για να καλύψει το εύρος του πολιτιστικού στοιχειού.

Κάτω από το αυλάκι βρίθει ο τόπος από σημεία όπου διάφορα στοιχειά (δαιμόνια) παραφυλάνε τον καλό καγαθό Πελοποννήσιο, πότε θα τον βρούνε μπόσικο για να του την κάνουν. Είτε πρόκειται για αρχαία χαλάσματα, εγκαταλελειμμένους συνοικισμούς, γκρεμισμένους στάβλους, αδέσποτα αντικείμενα εγκαταλελειμμένα σε ιερούς ή απλώς ύποπτους χώρους, η ζωή που κάποτε υπήρχε σ’ αυτά στοιχειώνει κυρίως τη φαντασία των Πελοποννησίων που απολαμβάνουν να ακούνε μα κυρίως να αφηγούνται τέτοιες ιστορίες κατά το βραδάκι ρουφηχθέντων των μπυρών.

Η ανατριχίλα είναι βασικό συστατικό της αληθοφάνειας της διήγησης τ. «να, παιδιά, σας το λέω κι ανατριχιάζω», όπως επίσης η άφθονη υπερβολή που κορυφώνεται όταν το συναίσθημα του φόβου -που ούτως ή άλλως συνοδεύει τις προσωπικές περιηγήσεις στα ως άνω μέρη- μετουσιώνεται στη μορφή παράδοξων πλασμάτων, ανεξήγητων ήχων ή φωνών, εμφανίσεων νεκρών, παράξενων συμπεριφορών των ζώων* κ.ο.κ.

Κι όπως συνηθίζεται στους αστικούς μύθους, κάπου θα ξεπηδήσει και το ηθικό δίδαγμα που συνήθως μπασταρδεύεται μεταξύ χριστιανικών αρχών («έκανα το σταυρό μου και εξαφανίστηκε το δαιμόνιο»), παγανιστικών παραδόσεων («πού πήγα ο μαλάκας με ολόγιομο φεγγάρι») και τοπικών δοξασιών («ήταν όμορφο το κουφάρι του συγχωρεμένου, το ήξερα ότι θα πάρει κι άλλον μαζί του»).

* Το άλογο θεωρείται αγνότατο ον (ά-λογο = του λείπει ο λόγος, κατά τα άλλα είναι τέλειο κατά την πελοποννησιακή αντίληψη) και οι αντιδράσεις του, όταν απαντά ύποπτα ως στοιχειωμένα μέρη, αντικείμενα ή και ζωντανά, εκλαμβάνονται από τους Πελοποννησίους ως μέγιστη απόδειξη του στοιχειώματος αυτών.

Α) Το χρηματιστήριο είναι μόνο ένα. Έτσι, ο φρουτάς θα γούσταρε πολύ να ‘ναι τουλάχιστον καζίνο αλλά ούτε καν. Σε σχέση με τους Καθεδρικούς αυτούς, μοιάζει με ανίερο (οσονούπω) συνοικιακό ναό κι ας επιμένουν μερικοί να την αποκαλούν μανάβικο. Δίχως παπά αλλά με επίτροπο επί του παγκαριού, για στασίδια, διαθέτει κωλοκάτσια μπροστά από συχνά ανάπηρα, αχόρταγα μπιμπλίκια πειραγμένα στο μυαλό, ώστε συχνότερα να ρεύονται παρά να ξερνούν.

Εδώ, όπου δίνουν μάταια ραντεβού με την ελπίδα τζογοτζάνκια, δοκιμαστές της κωλοφαρδίας τους και χαμένοι στην αγάπη που διεκδικούν την ισορροπία, -άπαντες καμένοι από χέρι- είναι όλα υπολογισμένα στην τύχη!

Γιατί αυτή υπάρχει. Κι ας λένε μερικοί ρασιοναλιστές και θεολόγοι. Αν είναι αγαθή πλην γκαβή θεά, πουτάνα που δε λέει να σου κάτσει κι ας ταΐζεις τις σχισμές αβέρτα, ή μπίζνα που τα φέρνει χοντρά, πλέον και μέσω του διχτιού, είναι ζήτημα προοπτικής.

Μας προέκυψε από τα από καιρό δόκιμα «φρουτάκια», συνηθίζεται περισσότερο στην Πάτρα και οφείλει να μην μπερδεύεται με την κυπριακή «φρουταρία» που συζητήθηκε εδώ εκτενώς.

Β) Το στέκι όπου συχνάζουν άλλα φρούτα. Ενίοτε, σαν ευφημισμός της μπασκλασοφέρνουσας παράγκας.

Η βέργα ή το παλούκι από ξύλο δέντρου, συνήθως ελιάς, που χρησιμοποιείται για την στήριξη καλλιεργειών με αδύναμο κορμό.

Επειδή τα χτυπήματα με βέργα ήταν μια διαδεδομένη μέθοδος τιμωρίας στο σχολείο, η χρήση της φράσης "θα πέσει φουρκάδα" ή "θα φας φουρκάδα" στη σλανγκ της Πελοποννήσου σημαίνει σαφή απειλή σωματικής τιμωρίας.

Στην ποικιλία της Γορτυνίας είναι η υποχονδρία.

Η φλογέρα, σε ντοπιολαλιές της Πελοποννήσου και της Βόρειας Ελλάδας.

Το άκουσα σε χωριό της Μάνης, και πληροφορούμαι ότι χρησιμοποιείται ευρύτατα στην Λακωνία. Το επώνυμο Τσαφαράς (παίκτης ή κατασκευαστής φλογέρας) είναι επίσης διαδεδομένο σε χωριά της ορεινής Αρκαδίας (Δημητσάνα, Λαγκάδια, κ.α.), όπου ωστόσο η έννοια τσαφάρι έχει λησμονηθεί.

Πιθανότατα να συγγενεύει με το αραβικό τσαφάρ (صفـير), «κελάιδισμα», και το βουλγάρικο τσαφάρα (цафара), «σφύριγμα». Βλ. εδώ.