Tagged definitions (7597)
Showing 291-300 from 7597

Ο άντρας (το) ζητάει κι η γυναίκα (το) κρατάει (αγνό και παρθένο).

Γίνεται λογοπαίγνιο με το «Ζητούνι» (παλιά ονομασία της Λαμίας) και το ρήμα «ζητώ», αντίστοιχο με τη φράση «είναι από την πάρω κι όχι απο τη δίνω», όπου γινεται παρήχηση των νησιών των Κυκλάδων Πάρος και Τήνος.

Η φράση περιγράφει με σαφήνεια τα ελληνικά ήθη μέχρι και τη δεκαετία του '60, όσον αφορά στους ρόλους των δύο φύλων και τις προγαμιαίες σχέσεις. Όπως έχουμε δει σε πάμπολλες ελληνικές ταινίες της εποχής, η παρθενιά ήταν η προίκα της κόρης (π.χ. «Ο ατσίδας» ή «το στρίβειν διά του αρραβώνος », όπως τη θυμούνται οι περισσότεροι).

Πάντως μέσα στη δεκαετία του '70 τα πράγματα άλλαξαν, αρχικά με την αποδοχή των σχέσεων μέσα στον αρραβώνα (βλ.το παράδειγμα του λήμματος φαναριέρης και το δεύτερο παράδειγμα του παρόντος λήμματος), για να φτάσουμε σε ραγδαίες αλλαγές προς τα τέλη της δεκαετίας αυτής.

Υπήρξα «αυτήκοος μάρτυς» των παραδειγμάτων που ακολουθούν και τα μεταφέρω όσο πιο πιστά μπορώ.

Το δεύτερο παράδειγμα (στις αρχές του '70) δεν περιέχει τη φράση αλλά είναι σχετικό με την προαναφερθείσα αλλαγή των ηθών.

Κυκλικός συλλογισμός τύπου "φαύλος κύκλος" πολύ κοντινός ηχητικά και ορθογραφικά, που χρησιμοποιείται με λογοπαιγνιώδη διάθεση για να εκφράσει "καυλικά" αδιέξοδα.

Η αρχική έκφραση φαίνεται ότι είναι αλλάζω τα πέταλα. Μάλλον πρόκειται για μια σειρά από πράγματα που είναι κοπιαστική η αλλαγή τους, οπότε η έκφραση έχει τη σημασία εξουθενώνω. Ο Νίκος Σαραντάκος εδώ αναφέρει δύο κατηγορίες εκφράσεων με το αλλάζω. Η μία είναι οι θρησκευτικές, όπως όταν αλλάζουμε τον Χριστό, την Παναγία, την πίστη, τον αδόξαστο (=τον διάβολο), οπότε η εξουθένωση αφορά σε κάποιο είδος αλλαξοπιστίας. Οι δεύτερες είναι οι τεχνικές που αφορούν σε μία αλλαγή που είναι τεχνικώς κοπιαστικό να γίνει, όπως λ.χ. όταν αλλάζουμε τα φώτα, τα ράμματα, τα λάδια / πετρέλαια και τα πέταλα. Πρόκειται για εκφράσεις που αναφέρονται σε κοπιαστικές, εξουθενωτικές εργασίες, οπότε δηλώνουν μια σχετική εξουθένωση και βασανισμό. Στην τελευταία εννοείται μάλλον η δύσκολη αλλαγή πετάλων αλόγου (δες) ή άλλου ζώου με πέταλα. Υπάρχει και η παραλλαγή αλλάζω τα καρφοπέταλα που λένε στο χωριό του Στέφανου Χίου και όχι μόνο.

Σταδιακά η έκφραση ειπώθηκε και ως γαμάω τα πέταλα, σε στυλ γαμώ + αντικείμενο, όπως λ.χ. γαμώ τα πρέκια, τα βάρδουλα κ.ο.κ. Ανάλογη εξέλιξη έχουμε από το αλλάζω τα ράμματα σε γαμάω τα ράμματα. Βλ. και γαμοπέταλος. Πιθανόν να υπήρξε και έλξη από την έκφραση τινάζω τα πέταλα, όπου αναφέρεται όμως στον θάνατο του ζώου. Αντιθέτως, το γαμάω τα πέταλα μάλλον προέρχεται από την αλλαγή πετάλου, (χωρίς να αποκλείεται να συνδέονται τα δύο).

Δε νιώθεις: δεν ενδιαφέρεσαι, δε σε νοιάζει, αδιαφορείς, δε δίνεις μία, αλλά και δεν καταλαβαίνεις.

Η έκφραση είναι πάντα σε τρίτο πρόσωπο και συνήθως πάει μετά το διαζευκτικό ή, σχηματίζοντας το -κατά βάθος- παραπονιάρικο, "ή δεν νιώθεις..."
Αντίθετα με την κανονική χρήση του ρήματος νιώθω, εδώ δεν υπάρχει αντικείμενο, ούτε προσδιορισμός, πχ νιώθω γελοίος, νιώθω ένα κρύουλο.

'Ακούστηκε' πολύ χάρη στην διαφήμιση του ΟΤΕ τιβί που είχε μεγάλη πλάκα:

Παραφθορά του δόκιμου «απορώ και εξίσταμαι». Έχει τις ρίζες του σε γενιές μαθητών αμαθών που παράκουσαν την δόκιμη φράση και απέδωσαν το «και εξίσταμαι» ως «και ξύστε με». Πολύ καλό λεκτικό ατύχημα, χρησιμοποιείται πλέον ειρωνικά για να εκφράσει αντίρρηση, ειδικά όταν έχει προηγηθεί επιχείρημα παρλαπίπα.

Εκ του «ψωλή» και «βροντώ», απαντάται και στην ευγενικότερη μορφή «ψιλοβροντώ». Σημαίνει μαλακίζομαι, κυρίως χρησιμοποιείται μεταφορικώς. Ακούγεται κυρίως στο νότιο Αιγαίο περισσότερο στα Δωδεκάνησα.

Μετά τo ραντεβού στα γουναράδικα του Άρη και το ινσέψιο των γιγάντων Ξηρού και Διαμαντόπουλου, η φράση απογειώθηκε για τα καλά:

Ραντεβού (ή καλή αντάμωση) στα ανταλλακτάδικα (Khan, 2015), γυράδικα, τσιπουράδικα, μπουγατσάδικα, βενζινάδικα, λιγνιτάδικα, αλλά και πουτανάδικα, παιχνιδάδικα/ρουφιανάδικα.

Με την απόδραση της Βίκυς Σταμάτη, οι αναμάρτητοι, πρώτοι λιθοβόλησαν: «Ραντεβού στα εσωρουχάδικα, μπριγιαντάδικα, Χοντοσεντράδικα, Γουναράδικα της Ζυρίχης, λουιςβιντάδικα, κουρτινάδικα».

● Άντε ρε, καλή αντάμωση ♫ κάτω στα λεμονάδικα! ♫

Το ψέμα, το παραμύθι. Καθότι οι ψωλές δεν έχουν φτερά, η φράση υποδηλώνει οτιδήποτε ψεύτικο.

Για την κυρίως σημασία βλέπε τον ορισμό του Βραστανδρός με ετυμολογική διερεύνηση. Να συμπληρώσουμε απλώς ότι χρησιμοποιείται συχνότατα με τη σημασία ενός μεγάλου κάζου, μιας καταστροφής, ενός στραπάτσου ή στραπούτσου, μιας κατάστασης άγριας και τραγικής. Συχνά με το ρήμα «πέφτω», «πέφτει πούτσα».

Γούτσικη εκδοχή του σέλφι, της σελφιάς.

Το μικρό σλανγκαρχίδι μέσα μου ίσταται και ξεσκίσταται:

- Ρε μαλάκα το τερμάτισες! Αν είναι να ανεβάζεις το υποκοριστικό κάθε σλανγκιάς στο σάη, πάει, το γαμήσαμε και ψόφησε.

Ο αμετανόητος όμως καβουροσλανγκόσαυρος συγκάτοικός του τον τάπωσε, ποιούμενος τον ναζί τση γραμματικής:

- Η αγγλικάνικη λέξη selfie είναι από μόνη της υποκοριστικό, πράγμα που δεν αντικατοπτρίζεται στην μορφή «σέλφι». Το σελφάκι είναι πιο slangically correct καθώς αποκαθιστά το γλωσσολογικό και μεταφραστικό αυτό ὄνειδος.