Όρος του Άρη Πορτοσάλτε για την εγκατάσταση αντίσκηνου κοντά στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη από τον απεργό πείνας Πάνο Ρούτσι, πατέρα θύματος στο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών. Ο όρος χρησιμοποιείται για να στιγματίσει παρουσία ακτιβιστών σε δημόσιους χώρους. Κατά τον Νίκο Σαραντάκο, "η λέξη τσαντίρι είναι δάνειο από το τουρκικό çadιr, το οποίο με τη σειρά του παράγεται από το περσικό çādar/çādur, που σημαίνει αντίσκηνο αλλά και τέντα ή κουρτίνα. Ενδιαφέρον έχει ότι και το τσαντόρ, το φαρδύ ένδυμα που φορούν γυναίκες σε πολλές μουσουλμανικές χώρες, ετυμολογείται από την ίδια περσική λέξη". (Δες).

  1. Δεν πρέπει αυτόν τον χώρο να τον αφήσουμε να γίνει τσαντιροκατάσταση. (Άρης Πορτοσάλτε).
  2. Τι σημαίνει: Τσαντιροκατάσταση. Σύμφωνα με μια προβεβλημένη δημοσιογραφική μούρη που υμνολογεί επαγγελματικά την κυβέρνηση, το στέγαστρο που έστησε ο Πάνος Ρούτσι στο Σύνταγμα, για να προφυλαχθεί από τον ήλιο και να στεγάσει πρόχειρα τη λαχτάρα του για δικαιοσύνη και δικαίωση, απαιτώντας την εκταφή του παιδιού του, το φερέφωνο του Καθεστώτος το χαρακτήρισε «τσαντιροκατάσταση». «Γαρύφαλλο στ’ αυτί, στο στόμα το τσιγάρο / πού είναι το τσαντίρι σου, για να ’ρθω να σε πάρω», τραγουδούσε ο Μίμης Φωτόπουλος, στο «Γαρύφαλλο στ’ αυτί» των Σακελλάριου/Χατζιδάκι, από την ταινία «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο». Το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας λέει πως «τσαντίρι», από το τουρκικό «çadır», είναι το πρόχειρο κατάλυμα με τέντα στηριγμένη σε μεταλλικούς ιστούς, η σκηνή, το αντίσκηνο, αλλά και το προχειροφτιαγμένο φτωχόσπιτο. Το τσαντίρι είναι ίσως η αρχαιότερη μορφή πρόχειρης κατοικίας, εύκολη στη μεταφορά και την εγκατάσταση, που παρείχε στους ανθρώπους προστασία από τις καιρικές συνθήκες.Σε σκηνές ζούσαν οι αυτόχθονες Αμερικανοί, σε τσαντίρια κατοικούσαν πολλοί νομαδικοί λαοί, όπως οι Ρομά που περιφέρονταν από τόπο σε τόπο. Στην ταινία του Σακελλάριου, όπου ακούγεται το τραγούδι, το τσαντίρι εμμέσως πλην σαφώς παρουσιάζεται θετικά, καθώς είναι ο τόπος κατοικίας των εξιδανικευμένων Αθιγγανίδων που χορεύουν ξέγνοιαστα στην ελληνική ύπαιθρο στους ήχους της λατέρνας των Αυλωνίτη και Φωτόπουλου. «Πού είναι το τσαντίρι σου, για να ’ρθω να σε πάρω» αναρωτιέται ο Φωτόπουλος, κάνοντας τσαχπινιές με τις κοπελιές με τις κλαρωτές φούστες, τους κρίκους στ’ αυτιά και τα τσεμπέρια.Θετικό λοιπόν το πρόσημο του τσαντιριού στην ταινία, αλλά αρνητικό στην κοινωνία, καθώς «τσαντίρι» λέμε, μειωτικά, και κάθε κατάλυμα φτωχό, μικρό, βρόμικο, ή και τα τρία μαζί, φτιαγμένο πρόχειρα, εκ των ενόντων, με ό,τι έχει στη διάθεσή του ένας φτωχός άνθρωπος για να στεγαστούν προσωρινά αυτός και η οικογένειά του: μουσαμάδες, τενεκέδες, σανίδες, χαρτόκουτα, πλαστικά, ό,τι βρεθεί. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ένα τσαντίρι δεν ισοδυναμεί ποτέ με ένα αντίσκηνο, που μπορεί να είναι και μεγάλο, ακριβό και πολυτελές, που στήνεται από ευκατάστατους, «κανονικούς» ανθρώπους στις διακοπές τους, στο κάμπινγκ, στον ειδικό χώρο για να στηθεί μια σκηνή.Αναλόγως, το υποδεέστερο, ταπεινό τσαντίρι έχει κι αυτό τον δικό του χώρο. Για παράδειγμα, οι καταυλισμοί των Ρομά, στα όρια των πόλεων, σε ανοιχτές αλάνες υποβαθμισμένων περιοχών, θεωρούνται ως κατάλληλοι χώροι για τα τσαντίρια, όπως και οι προσφυγικοί καταυλισμοί – μην ξεχνάμε πως οι πρώτοι πρόσφυγες που ήρθαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή έμειναν στην αρχή σε άθλιες παράγκες και τσαντίρια. Και σίγουρα το Μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη δεν θεωρείται ο κατάλληλος χώρος για να στήσει κάποιος το τσαντίρι του. Σύμφωνα με μια προβεβλημένη δημοσιογραφική μούρη που υμνολογεί επαγγελματικά την κυβέρνηση, το στέγαστρο που έστησε ο Πάνος Ρούτσι στο Σύνταγμα για να προφυλαχθεί από τον ήλιο και να στεγάσει πρόχειρα τη λαχτάρα του για δικαιοσύνη και δικαίωση, απαιτώντας την εκταφή του παιδιού του, το φερέφωνο του Καθεστώτος το χαρακτήρισε «τσαντιροκατάσταση». Σύνθετος όρος, που συμπεριλαμβάνει τόσο την πρόχειρη στέγη όσο και την όλη κατάσταση συμπαράστασης στον Ρούτσι, από πολίτες που έρχονται όλες τις ώρες στο Σύνταγμα για να του πουν δυο κουβέντες και να σφίξουν το χέρι ενός πατέρα που μετά τον άδικο χαμό του γιου του δεν έχει τίποτα να χάσει και αγωνίζεται για το δίκιο και την ανθρωπιά, με το ύστατο όπλο που έχει, το σώμα του, που καταρρέει όσο περνούν οι μέρες. «Πού είναι το τσαντίρι σου, για να ’ρθω να σε πάρω» έλεγε το τραγούδι. Αν ήταν στο χέρι του εξαίρετου συναδέλφου, θα ερχόταν στο τσαντίρι του Ρούτσι για να τον πάρει από εκεί, αλλά με μπουλντόζα.(Εδώ).
  3. Αδιανόητη ασέβεια! «Τσαντίρι, κουρελαρία και σκουπιδαριό". Επανέλαβε, δηλαδή, την “τσαντιροκατάσταση” της μιντιακής “τσιρίδας” του ΣΚΑΙ, Α. Πορτοσάλτε.(Εδώ).

Got a better definition? Add it!

Published

Ετυμολογείται από το τουρκικό matrak = ρόπαλο < αραβικό مطرقة (matrakah = ξυλόσφυρο). Δοκίμως είναι είδος σφυριού με βάρος πάνω από ένα κιλό, σιδερένια παραλληλόγραμμη χοντρή κεφαλή και ξύλινη λαβή. Μεταφορικώς σημαίνει το πέος.

Άρχισε να τη βαράει με τον ματρακά του.

Got a better definition? Add it!

Published

Η δύναμη, η αντοχή < τουρκικό takat < αραβικό طاقة (taqat = δύναμη).

Δεν έχω τακάτι, τα έχω φτύσει. (Δες).

Got a better definition? Add it!

Published

Τεζιάκι ἤ τεζάκι.


Ἐπίσης τεζιάχι ἤ τεζάχι ἐδῶ

"Το τεζιάκι, [ουσιαστικό], ξύλινος πάγκος στον οποίο τοποθετούνταν τα μπουκάλια με τα ποτά του καφενείου, αλλά και τα ποτήρια, τα φλιτζάνια του καφέ, καθώς και τα πήλινα και εμαγιέ πιατελάκια τους. Κάποιες φορές ήταν φτιαγμένο από πεντελικό μάρμαρο με σκαλιστές λεπτομέρειες, γούρνα από χαλκό, βρυσάκια-δοκιμαστές αλλά και ειδική θέση για τα χρήματα.

Στα παλαιά καφενεία συχνά, ήταν κατασκευή που περιβάλλονταν από ένα είδος ξύλινου τέμπλου, γεμάτο ράφια στολισμένα με μικρά μπουκαλάκια ποτών, όπου ετοιμάζονταν ο ο δίσκος με την παραγγελία, και αποτελούσε τον προσωπικό και συνήθως άβατο για τους πελάτες, χώρο του καφετζή." ἐδῶ

Στο τεζιάκι συνήθως βρισκόνταν κι ο μπεζαχτάς, το ταμείο δηλαδή του καφενέ.

Ετυμολογία

τεζιάκι < τουρκική tezgâh < περσική دستگاه (dastgāh) 

ἐδῶ

"... και πήγε και θρονιάστηκε ολομόναχος, στο βάθος, πλάι στο τεζιάκι του καφετζή", Νίκου Καζαντζάκη, "Ὁ Καπετάν Μιχάλης"

"πετάχτηκε από το τεζιάκι και έτρεξε να τον καλωσορίσει", Νίκου Καζαντζάκη, "Ὁ Χριστός ξανασταυρώνεται".

"ὁ δὲ Μιχάλης ἔλαβε τὴν βοτίλιαν τῆς μαστίχας ἀπὸ τὸ τεζάχι καὶ ἤρχισε νὰ πίνῃ ἡδονικῶς εἰς μεγάλας δόσεις." Ἀλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, "Βαρδιάνος στὰ σπόρκα"

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Βλαστήμια - βρισιά που παίζει σε ιαμβικό μη καταληκτικό δεκαεξασύλλαβο (δηλαδή είναι παντού της μορφής βραχύ - μακρό, ή άτονο - τονισμένο, όπως θέτε πείτε το και στο τελευταίο ληκτικό μέτρο). Προκύπτει πιο πολύ από αμηχανία, παγωμάρα. Όταν αμέριμνοι στα καλά καθούμενα, σκάει κατάσταση που σηκώνει βρισίδι αλλά είμαστε ντεφορμέ και αντιδρούμε με ό,τι πρόχειρο κατεβάζει η γκλάβα με μισαναμένα τα αίματα (το ρεύμα δεν έχει ακόμα κατέβει). Ταυτόχρονα η συνέχιση σε στίχο με το "γαμώ το τουμπερλέκι σου" δείχνει πως η αρχική πρόθεση δεν ήταν ούτε διαπληκτισμός, ούτε το ότι τρώγομαι με τα ρούχα μου να τσαντιστώ, αλλά η κουφαμάρα με βρήκε out of the blue, έμεινα μαλάκας και είπα να τηνε περιπαίξω λιγάκι. Βρισιά στιγμής πιο πολύ για πλάκα και επειδή κάνει ομοιοκαταληξία το τουμπερλέκι, εύθυμη στο τσακίρ κέφι.


- Να ρε... Το είδες αυτό το σάιτ; Πω, όταν έχω τις μαύρες μου διαβάζω κάνα λήμμα και στρώνω!
- Τί είναι; Λεξικό διαβάζεις ρε μαλάκα;
- Περίπου... Το slang.gr. Φέρε το τάμπλετ να σου δείξω... Αχ, να ωραία. Κοίτα...
- Τί έπαθες; Γιατί γούρλωσες;
- Μαλάκα το φελέκι σου, γαμώ το τουμπερλέκι σου!... Δεν ήταν στερεωμένο στη θήκη καλά κι έτσι όπως το'πιασα, πήγε να μου πέσει και να σκάσει κάτω με τη μούρη! Φιου!...Στο τσακ το πρόλαβα... Να κοίτα να δεις τώρα εδώ το λήμμα ...

Αν το "φελέκι" είναι από την τύχη στα τούρκικα, δεν έχεις λόγο να βλαστημήσεις του αλλουνού παρά μόνο τη δική σου, γιατί αυτή σε αφορά άλλωστε άμεσα. Εδώ του βρίζεις του αλλουνού πράγματος ή προσώπου που σου την κάνει την πατάτα, αλλά επειδή θέλεις να του μαμήσεις το φασαριόζικο τουμπερλέκι του σώνει και ντε στα πλαίσια του τιραμισουρεαλισμού που σε διαποτίζει εκείνη τη στιγμή.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Ο οίκος ανοχής στα καλιαρντά εκ του μουτζό (<mindž= αιδοίο στη ρομανί) και του τσαρδί (<τουρκικό çardak < περσικό چارطاق çārtāk), σαν να λέμε το μουνόσπιτο ένα πράμα.

  1. Έτσι μπήκα στο μουτζότσαρδο, κάθησα στην μολτοκαθήστρα και άβελα μαρμαρού. (Από το Μπου, σημαίνει ότι μπήκε στον οίκο ανοχής, κάθησε στον καναπέ και περίμενε).
  2. Αμα και διάβασα τη δήλωση Δώνη έπαθα μια ταραχή!!! Γιατί τόση λάλα; Διότι φαίνεται άμα ισάντε τζόβενο και τώρα πουρό, δε πρέπει να έχει πάει ποτέ σε μουτζότσαρδο!!! Διότι άμα είχε πάει, θα ήξερε ότι εκεί επικρατεί μια τάξη. Όλοι περιμένουν τη σειρά τους, με αγωνία μεν, αλλά και σεβασμό στη χαρμάνα του αλλουνού.. Ούτε φωνές ούτε σπρωξίματα και τσαμπουκάδες. Αβέλεις φλόκια, αβέλεις και βιολέτα και .. στην ευχή του θεού!! Και άμα ξεφύγει κανάς βλαχαδερός, κατελανιάζεται και αβέλει ντουπ στο μινούτο κι όξω απ΄ το σπίτι. Και το πιο καλό απ’όλα! Άμα δε σ’αρέσει το προϊόν πας σε άλλο τσαρδί. Τι απ’όλα αυτά συμβαίνει στο ελληνικό ποδόσφαιρο; Μεγάλη αδικία για το μπουρδέλο! (Σύγκριση μπουρδέλου και ποδοσφαίρου εις βάρος του ποδοσφαίρου αποκατέ).

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Στα καλιαρντά είναι το κλύσμα πιθανόν και με τις μεταφορικές σημασίες που βλέπουμε εδώ, εδώ και εδώ. Προέρχεται από τη λέξη πούλη= κώλος, πιθανόν εκ της λέξης bul της ρομανί, και της λέξης μουσαφίρης= φιλοξενούμενος εκ του τουρκικού misafir < αραβικό مسافر (mosâfer =ταξιδιώτης). Πρόκειται, επομένως, για έναν φιλοξενούμενο στον πρωκτό.

Τζους μωρή ψαμοσκελού... άντε να βρεις καμιά γκαζοζού να σου αβέλει κανά πουλομουσάφιρο.. (Από το Μπου).

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Στα καλιαρντά είναι ο μυώδης, ο σβάρτσος, που όμως είναι και λίγο ούγκανος, εκ του χαμάλης και του μούσκουλο (<ιταλικό muscolo < λατινικό musculus).

Κατηγορηθήκαμε από κάτι χαμαλομουσκούληδες, που κουλά να χάλουν, λόγιοι τινές, παρεπιδημούντες εν συζητητηρίω, ότι μετερχόμεθα ιδιόλεκτον ακατανόητον, προσέτι δε γλώσσαν ξυλίνην, λες και κάνομε αδοκήτως σπικραμέντο σε πριμάτσους. (Μπουντουσουμού).

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Λέξη που πέρασε στα ελληνικά από τα αραβικά, μέσω τουρκικών [τουρ. tekke, το μουσουλμανικό μοναστήρι].

Στα νέα ελληνικά βέβαια, ο όρος δε χρησιμοποιείται με τη θρησκευτική του διάσταση, αλλά αναφέρεται στο καταγώγιο που συχνάζουν οι χασισοπότες και είναι γεμάτο καπνό από τους ναργιλέδες που «εργάζονται» αδιάκοπα.

Με άλλα λόγια, ο χώρος των «Μοιραίων» του Κ. Βάρναλη.

  1. Άσμα Τζίμη Πανούση, από το δίσκο Μουσικές Ταξιαρχίες:

Ο τεκές

Μόλις μπουκάρω στον τεκέ
τον αργιλέ τσακώνω
και μες στα φυλλοκάρδια μου
τραβώ τον ξελιγώνω.

Του τεκετζή ξηγήθηκα
να τον ξαναγεμίσει,
μα για κακή μου σύμπτωση
σώθηκε το χασίσι.

Και ξεμπουκάρω απ' τον τεκέ
μες την ταβέρνα πάω,
δυο ποτηράκια εφετινό
κάθομαι κοπανάω.

Ζούλα τρελός στη σούρα μου
βγαίνω απ' την ταβέρνα,
για το τσαρδί μου πάγαινα
είχα γενεί στην πένα.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified