Definitions by xalikoutis (322)
Showing 1-10 from 322

Ο γομαράς, το ντερέκι, ο γεροδεμένος από φυσικού του ή από τη δουλειά. Όχι δηλαδή ο σφίχτερμαν και σίγουρα όχι ο μπρατσορακέτας, αλλά ο παιδαράς. Λέγεται στη Δ. Κρήτη και κυριολεκτικά είναι το πέτρινο πεζούλι (η λέξη έχει τούρκικη προέλευση - beden = έπαλξη, πολεμίστρα). Λέγεται και ειρωνικά για τύπους που τους κάνεις φου και πάνε 4 μέτρα πιο κάτω.

Χανιώτικη ιδιωματική έκφραση που σημαίνει μου στρίβει ή μου λασκάρει (η βίδα), τρελαίνομαι... Κυριολεκτικά σημαίνει κάτι παραπλήσιο, δηλαδή, αφαιρώ τα καρφιά, ξεκαρφώνω.

«Περτσίνια» λέγονταν τα καρφιά, βενετσιάνικη λέξη - στα ιταλικά percini = καρφί). Επειδή η παράδοση πουλάει, θα μπορούσα να ισχυριστώ ότι προέρχεται από την ιδιόλεκτο των κατασκευαστών παραδοσιακών υποδημάτων (στιβανάδων) αλλά, αλίμονο, το λένε καμιά φορά και οι μαστόροι όταν ξεκαλουπώνουνε με το σκεπάρνι στην οικοδομή...

Εναλλακτικά λέγεται και «ξεπερτσικώνω» και καμιά φορά (εσφαλμένα) «περτσικώνω» ή περτσινιάζω».

Το «Χασμωδείον» είναι εδώ και 2μιση μήνες το κλασικό πια στέκι για όλους όσους θέλουν να ακούσουν παραδοσιακές ελληνικές μουσικές από τη Θούλη μέχρι τη Βακτριανή, να απολαύσουν χειροποίητους μεζέδες (δοκιμάστε ειδικά το απάκι από άρκαλο, και συνοδέψτε το με γεροντάκο) και καταπληκτικό ρακόμελο. Ο Τάλκης και η Γέλη αφήνουν το χειμώνα το σπιτικό τους στις Μπαρικάδες και μεταφέρουν στην καρδιά της Αθήνας όλη την ατμόσφαιρα και τη χαλαρότητα της Ιφκίνθου.

Επίθετο, που έχει καταλήξει συχνά να σημαίνει απλά πάρα πολύ, σε υπερθετικό/υπερβολικό βαθμό, για το ουσιαστικό που προσδιορίζει. (Εδώ, λοιπόν, δε μας ενδιαφέρει η πιο δόκιμη έννοια, που σημαίνει πολύ σύνθετο ή παράξενο ή ανεξέλεγκτο, και η οποία πάντως απαντά σε σλανγκικά συμφραζόμενα, π.χ. χαοτικός πάνκης ή σε μια πάγια έκφραση όπως είναι το "χαοτικό σκηνικό").

Ίσως έχετε ακούσει για ένα νόμο της διαλεχτικής που λέει ότι η ποσότητα από ένα σημείο και μετά λεβελιάζει και γίνεται πχιότητα, ή κι αν δεν έχετε ακούσει απ' αυτούνα, ίσως, έχετε ακούσει για τα χαοτικά φαινόμενα, αυτά που όταν κάτι γίνεται πολύ σύνθετο, αποκτά ένα βαθμό απροσδιοριστίας (όχι όμως, αν δεν κάνω λάθος, τυχαιότητας). Τέσπα, για να μην λέω κι εγώ ράντομ πράματα, αυτό που θέλω να επισημάνω είναι ότι στην περίπτωση του νοήματος του χαοτικός στη σλανγκ έχουμε την αντίστροφη διαδικασία, από την ποιότητα ρέπουμε πίσω στην ποσότητα (διαλεκτικό είναι κι αυτό, μάλλον):

απλό -> σύνθετο -> χαοτικό = απλά πάρα πολύ (και πάρα πολύ απλά, δηλαδή, σλανγκικώς στακάτα).

Μολονότι η λέξη χαοτικός στα πλαίσια αυτής της σημασίας συνήθως προσδιορίζει το μαλάκας, θεωρώ ότι χρησιμοποιείται για να προσδιορίσει και πολλές άλλες λέξεις στην καθομιλουμένη. Λ.χ καταγράφω κάποια που μου έρχονται ταιριαστά:

Σε όλα αυτά τα παραδείγματα το χαοτικός σημαίνει ότι κάποιος παρουσιάζει πάρα πολύ αυτές τις ιδιότητες. Για να παπαρολογήσουμε, όμως, λίγο παραπάνω, όταν χρησιμοποιείται ο όρος για να προσδιορίσει κάτι ως πάρα πολύ, φέρνει μαζί τους λεπτές και διάφορες αποχρώσεις νοήματος και πραγματολογίας, όπως τις εξής:

α) "χαοτικός-ή-ό x" σημαίνει ότι αποδίδεται η ιδιότητα x σε τόσο μεγάλο βαθμό, επειδή κάποιος/α ή κάτι την έχει επιδείξει τόσο ποικιλότροπα και υπό τόσο διαφορετικές συνθήκες, ώστε να περιττεύει η περαιτέρω συζήτηση, δηλαδή, είναι τόσο πολυσύνθετα και πλέρια x, ώστε να καταντά τετριμμένο το να συνεχιστεί η συζήτηση για το ιδίωμα και το βαθμό του x στη συγκεκριμένη περίπτωση. Ο προσδιορισμός, λοιπόν, χαοτικός, επιτελεί την χρήσιμη και χαρακτηριστική σλανγκική λειτουργία να λήγει τη συζήτηση. Ας μη λησμονούμε ότι στη σλάνγκ η μείωση και η γείωση είναι κεντρικά φαινόμενα, και το χαοτικός, λήγοντας το ζήτημα, έχει σχέση και με τις δύο.

β) χαοτικός μπορεί να σημαίνει και δεινός, δηλάδή πάρα πολύ καλός και ικανός, κατά έναν μάλλον οξύμωρο τρόπο, αντίστροφα ευφημιστικό, πώς να το πω/πώς λέγεται αυτό;

γ) η χρήση του χαοτικός-ή-ό ως προσδιορισμού, πριν από κάποιο δόκιμο/λόγιο ουσιαστικό, εκσλανγκεύει το τελευταίο και καθημερνοποιεί το επίπεδο λόγου (είναι και ένας είδος σλανγιωτατισμού).

Για να δείξω τα (β) και (γ):

κ.λπ.

Οφθαλμολογική πάθηση που πήρε το όνομά της από το εξωτικό πτηνό τουκάν (βλ. και μήντιο). Για πρώτη φορά τουκανισμός διαγνώστηκε σε Βέλγο φυσιοδίφη, ο οποίος περιέγραψε το εξωτικό αυτό πουλί ως «το πτηνό με το χαρακτηριστικό μαύρο φτέρωμα», αγνοώντας πλήρως τη μύτη του.

Στη σημερινή εκδοχή της η πάθηση προσβάλλει χρήστες του internet που αφήνουν σχόλια σε οπτικό υλικό (φωτογραφίες, βίντεο youtube κυρίως, κλπ). Κατά κύριο λόγο ευάλωτοι είναι αστειάτορες χρήστες, αλλά όχι μόνο. Το βασικό σύμπτωμα της πάθησης είναι το εξής: σε μια συγκεκριμένη φωτογραφία ή βίντεο που κυριαρχεί ολοφάνερα ένα δυνατό οπτικό ερέθισμα (κυρίως γκόμενες-τούμπανα, αλλά όχι μόνο, σε κάθε περίπτωση 99% σεξ και βία) κάποιος προσέχει και σχολιάζει ασήμαντες λεπτομέρειες, του φόντου και γενικότερα (λ.χ. σε βίντεο όπου τρελό μωρό webcam γδύνεται στο you tube, κάποιος σχολιάζει το φωτιστικό δαπέδου στην άκρη του πλάνου).

Για να δείτε αν πάσχετε από τουκανισμό κάντε το εξής τεστ: τι βλέπετε στη φωτό 1;

• Αν βλέπετε Τουκάν, πάσχετε από τουκανισμό.
• Αν βλέπετε ένα ωραίο τατού ή ξεκωλόσημο, πάσχετε από μετροσεξουαλισμό.

Για την ιστορία, τουκανισμό εκδήλωσε ο χρήστης του slang.gr Βράσταμαν στη συγκεκριμένη φωτό που αναρτήθηκε συνοδευτικά στη φωτό του λήμματος μύτινγκ.

Ο τουκανισμός είναι ένας δύσκολος ομολογουμένως όρος που έψαχνα για να περιγράψω το φαινόμενο αυτό της εποχής του διαδικτύου των σχολιαστών.

Έκφραση με την οποία ο χρήστης δηλώνει προς το συνομιλητή του τη βαθιά και μάλλον αγεφύρωτη διαφωνία του, που έχει να κάνει με ζητήματα κοσμοθεωρίας και αρχών. Σημαίνει, πιο κοντά στην κυριολεξία, ότι τα διαβάσματα με τα οποία ο χρήστης συγκρότησε τη σκέψη και κατάλαβε τον κόσμο είναι πολύ διαφορετικά ή και αντιθετικά με του συνομιλητή.

Μάλλον οι πιο συνηθισμένες εκδοχές της φράσης: εγώ ξέρω/έχω διαβάσει/είμαι (από) άλλα βιβλία, με επιτονισμό στο άλλα βιβλία.

Κουράζοντάς το λιγάκι περισσότερο, με τη φράση ο χρήστης δηλώνει ότι είναι "από άλλο ανέκδοτο", ώστε από ένα σημείο και μετά η συζήτηση είναι άσκοπη και η πρόθεση συνέχισής της από πλευράς του άλλου του φαίνεται σάπια στο βαθμό που μοιάζει να εκβιάζει το να βρεθεί κοινό έδαφος και άρα κάποια συναίνεση / νομιμοποίηση εκεί που δεν υπάρχει.

Ακούγεται, λοιπόν, και είναι αμυντικό, γιατί σηματοδοτεί μια διάθεση να την Κάνιγγος από το διάλογο, χωρίς όμως να παραχωρήσουμε καν στο συνομιλητή ένα πολιτισμένο συμφωνούμε ότι διαφωνούμε (σημαντική διαφορά) αν και ως έκφραση είναι σε χρήση ακριβώς ως γείωση ενάντια σε μεταμοντερνιάρικους ή μη αναθεωρητισμούς και, αν και λιγάκι - ως πολύ - μπαμπαδίστικη, ενάντια σε πατερναλιάρικους σχετικισμούς ακριβώς του στυλ διαφωνούμε ότι συμφωνούμε.

Όποιος, λοιπόν, λέει για "άλλα βιβλία" θέλει να φαίνεται ότι απεκδύεται ή αγνοεί την αστική ευγένεια, όχι, όμως, και την (αστική, με την έννοια του διαφωτισμού) παιδεία του, θέλει να δηλώσει ότι είναι από χωριό (εφόσον ούτε παραχωρεί ούτε αξιώνει ιδιαίτερα το σεβασμό με την έννοια της ανοχής) όπου χωριό, όμως, δεν είναι συνήθως κάποια πατροπαράδοτη αγράμματη μούχλα, αλλά μάλλον κάποια "μεγάλη αφήγηση", συνήθως προοδευτική - ριζοσπαστική, από αυτές που κάτι έχουν οι έρμες και ψοφάνε - ψοφάνε; μπροστά στη θολή νεοφιλελέρα.

Η παγίωση και διάδοση της έκφρασης «γενική προσωπική + γαμάω + (αντικ.): την ψυχολογία» (αυτή είναι η πιο συχνή μορφής της) ανακλά μια σειρά μεταβολές στην αυτοαντίληψή μας (των ελληνοφώνων) για το «θυμοειδές» μας. Προτού αναφερθούμε στο γιατί συνιστά ένα είδος «τομής» θα πρέπει να εντάξουμε τη φράση σε ένα γλωσσικό και εννοιολογικό πλαίσιο και να σημειώσουμε τα εξής:

Tο ρήμα «γαμάω» έχει την έννοια εδώ του «χαλάω», «διαταράσσω», ενώ η «ψυχολογία» δεν είναι η ψυχοπαθολογική κατάσταση (αντιπαράβαλε εδώ τα ψυχολογία, ψυχολογικό καραμπεγλέρι) αλλά, απλοποιώντας πρόσκαιρα, η «ψυχολογική» διάθεση ή αλλιώς το κέφι, τα κέφια - τόσο με την έννοια της ευθυμίας, οπότε με το να «γαμιέται» η διάθεση η ευθυμία χάνεται, όσο και με την έννοια της «ουδέτερης» διάθεσης, η οποία με το να «γαμιέται» καταβαραθρώνεται.

Ασφαλώς, λοιπόν, και η φράση εντάσσεται, στο γενικό δίπολο μέσω του οποίου εκφράζουμε την πρόκληση αλλαγής της διάθεσης (από βελτίωση μέχρι καταρράκωση) και που αντλεί από μια εικονοπλασία οικοδόμησης και κατεδάφισης αντίστοιχα*:

• από τη μία έχουμε τα «φτιάχνω κάποιον» ή «φτιάχνομαι, φτιαχτικός, που πρέπει να προέρχονται από το «γεν.προσ. + φτιάχνω το κέφι/τη διάθεση» (σχετικό είναι κάπως και το γίνομαι - φτιάχνομαι με ναρκωτικά) (βλ. και το αγγλικό: make s'one's day).

• από την άλλη έχουμε τα χαλάω («γεν.προσ. + τη χαλάω» ή «το χαλάω + γεν. προσ.») χαλιέμαι, με χαλάει (χαλούλου», χαλούμι, χαλάουα κλπ) που μάλλον έχουν προέλθει από το «χαλάω το κέφι». Ίδια σε γενικές γραμμές χρήση και σύνταξη έχουμε και στο «γεν.προσ.+τη σπαω» και στο σπάζομαι» με το «συναισθηματικό τόνο», ωστόσο, να δίνει εδώ ο εκνευρισμός και όχι η δυσθυμία - δε μπορώ να φανταστώ, όμως, σε τι μπορεί να αναφέρεται αυτό το «τη».

  Η τομή, λοιπόν, δεν αφορά τόσο στο «γαμάω» (=χαλάω) της φράσης (άλλωστε, φράσεις όπως «γαμάω τη(ν) (καλή) φάση/το κέφι/τη διάθεση» δεν είναι καινούργιες), όσο στην «ψυχολογία».

Δεν κομίζουμε ντάκους εις Αθήνας αν πούμε ότι η χρήση του συγκεκριμένου όρου ανακλά το τελευταίο βήμα (χήνας, ίσως, αν αναλογιστούμε και τα συμπαρομαρτούντα αυτών των «εσωτερικών» αλλαγών) προς την «ψυχολογιοποίηση» του συναισθηματικού «μας» κόσμου. Εξηγούμαι.

• Ενώ το «κέφι» ως όρος για την περιγραφή της μέσης συναισθηματικής διάθεσης απηχεί το βίωμα ενός κόσμου «υπό κανονικές συνθήκες» ανακλούντος σχετικά αδιαμεσολαβήτως στη συναισθηματική μας κατάσταση (βλ και την αγνότητα/απλότητα της φράσης «μου κάνει κέφι» =όρεξη)

• η χρήση της λέξης «ψυχολογία» φανερώνει μια πολλαπλά αναστοχαστική και μεσολαβημένη σχέση με το συναισθηματικό μας κόσμο, και απηχεί την αντίληψη ότι η διάθεσή μας είναι αντικείμενο ενεργητικής και λεπτομερούς διαμόρφωσης από εμάς τους ίδιους με την πληθώρα φυσικά των ψυχο-ειδικοτήτων και ψυχο-τεχνικών αναπόδραστους αρωγούς προκειμένου να κάνουμε δουλειά με τον εαυτό μας.

  Έτσι και το «γαμάω την ψυχολογία» δε σημαίνει απλά «χαλάω το κέφι», αλλά καταστρέφω το με κόπο, χρόνο και focus κατασκευασμένο αλλά παρ' όλ' αυτά επισφαλές οικοδόμημα γαλήνης. «ασφάλειας» ή ευθυμίας σε ένα μετα-νευρωτικό κόσμο.

Το πλέγμα νοημάτων, λοιπόν, που επιχειρούν να περιγράψουν τα όψιμα «φτιάχνω ψυχολογία» και «γαμάω την ψυχολογία» είναι αρκετά διαφορετικό από το πλέγμα νοημάτων γύρω από τα «φτιάχνω/κάνω/βγαίνω στο/χαλάω το κέφι» - άντε, ας το πω, τόσο διαφορετικό όσο το να βγεις στο κέφι (και μετά να ξενερώσεις) από ξύδια του Θεού ή από κοκό - του Θεού επίσης, για να μην παραξηγούμαστε.

---

*Μια άλλη δεξαμενή μεταφορών που δε θα μας απασχολήσει εδώ είναι αυτή της ανύψωσης και πτώσης: βλ. ανεβάζω, ρίχνω, πέφτω, πετάω, σέρνομαι, χάι χου, νταουνιάζω κλπ).

Η χρηματική απάτη στη γλώσσα του «υποκόσμου». Ο όρος δεν αφορά μόνο σε ξέπλυμα χρήματος, αν και από αυτό το συμφραζόμενο πρέπει να έλκει την καταγωγή του. Μπουγάδες είναι οι «δουλειές» των απατεώνων του τύπου «επιχειρηματίας φάντασμα» κλπ., ανθρώπων που γδέρνουν αφελείς ιδιώτες με επιχειρηματικές ιδέες για επενδύσεις κλπ ή πιστολιάζουν τράπεζες εξασφαλίζοντας δάνεια (την πρώτη δόση) με πλαστές ταυτότητες κλπ. (προ κρίσης αυτά όλα δεν ήταν και τόσο δύσκολα).

Οι απατεώνες αυτοί μπορεί και να μη λερώνουν τα χέρια τους με γκάνια κ.λπ. και οι μπουγάδες είναι οι καθαρές σχετικά δουλειές (π.χ. οι απαγωγές δεν είναι μπουγάδες). Αλλά ως άνθρωποι σαφώς και προέρχονται ή διασυνδέονται με τη νύχτα, έτσι ή αλλιώς. Και σε κάθε περίπτωση, μιλάμε για ένα έγκλημα ακριβώς ούτε του λευκού ούτε του μπλε κολάρου.

Βγάζω (το ψυχολογικόν)

Το ρήμα βγάζω + αντικείμενο (λ.χ. βγάζω θυμό) τείνει να γίνει σλανγκικό ρήμα αναφοράς στην περιγραφή ψυχολογικών νοημάτων. Σήμερα, κατά κόρον βγάζουμε όλο και πιο ψυχολογικά πράματα, όπως:

Η συγκεκριμένη μορφή με το βγάζω + δεν περιορίζεται στα ψυχολογικά νοήματα, αλλά χρησιμοποιείται γενικά για να περιγράψει ανθρώπινες ποιότητες - ηθικές, αισθητικές κ.λπ. Πιθανόν, άλλωστε, τέτοιες χρήσεις να προηγήθηκαν και να έγιναν η "μήτρα" για τις πιο ψυχολογίστικες. Π.χ. τα βγάζω κακία, βγάζω ζήλεια (περισσότερο με την ηθική έννοια) ή τα βγάζω (μια) αρχοντιά, βγάζω (μια) γυφτιά/βλαχιά/κακομοιριά μοι φαίνονται κάπως πιο παλιά, όπως και ένα σωρό άλλα, ηθικοψυχολογικοαισθητικά: βγάζω εγωισμό, βγάζω σνομπισμό, βγάζω ερωτισμό κ.λπ.

Τώρα πια, όμως, είναι σαφές ότι το μεγαλύτερο μερίδιο στην αυξημένη πίτα χρήσης του βγάζω (με τις πάμπολλες περιφράσεις του βγάζω +, που αν ήμασταν δεξιούρες θα λέγαμε ότι είναι κατάχρηση, ισοπέδωση της γλώσσας κ.λπ.) το έχουν οι ψυχολογικές περιγραφές, οι οποίες ακριβώς συνετέλεσαν στη μεγέθυνσή της.

Όπως ίσως έχετε ήδη παρατηρήσει ή σκεφτεί, υπάρχουν...

2 + 1 βασικές σημασίες του ψυχολογικού βγάζω.

(1) Νιώθω κάτι ή εμφορούμαι από κάτι. Από τις δόκιμες έννοιες που καταγράφει ο Τριαντάφυλλος, το βγάζω εδώ είναι πιο κοντά στην έννοια του εμφανίζω, με την βιολογική έννοια. Στις ψυχολογικές χρήσεις, θα λέγαμε ότι εννοείται: βγάζω προς τα πάνω, στην (ψυχική) επιφάνεια.

(2) Εκδηλώνω ή αποπνέω κάτι (ηθελημένα ή αθέλητα, συνειδητά ή ασυνείδητα). Αυτό που νιώθω βρωμάει από μακριά, "αναδούδει". Το βγάζω, σημαίνει βγάζω προς τα έξω, στις διαπροσωπικές σχέσεις ώστε οι άλλοι το καταλαβαίνουν.

Αλλά υπάρχει και μια 3η σημασία (που θα χρειαστεί και λίγο περισσότερη γραμματική ανάλυση, βλ. πιο κάτω):

(3) Προκαλώ στον άλλο ψυχολογικά κάτι, και συνήθως αυτό που και ο ίδιος νιώθω. Από τις δόκιμες τριανταφύλλιες χρήσεις, το βγάζω εδώ σημαίνει περισσότερο παράγω, δημιουργώ.

Περαιτέρω Σημασιολογική Ανάλυση

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι σημασία του βγάζω + κάτι ψυχολογικό κυμαίνεται κάθε φορά ανάμεσα στις 3 παραπάνω περιπτώσεις, και να τελειώνουμε. Αλλά δεν. Θα το κουράσουμε περισσότερο. Ουσιαστικά, η γενικευμένη χρήση του βγάζω αφορά σε μια εξίσωση του (1) βγάζω στην επιφάνεια με το (2) εκδηλώνω/αποπνέω/βγάζω στις σχέσεις. Τέτοια πράματα εξισώνονται εύκολα σε μια κοινωνία που το αυτο- και ετεροψυχοψάξιμο θεωρείται δεδομένο, σχεδόν καταναγκαστικό στοιχείο, κοινωνία στην οποία, δηλαδή, οι σχέσεις έχουν ψυχολογιοποιηθεί. Αυτοματισμός-εξίσωση, δηλαδή: Τό νιωσες; -> Τό βγάλες -> το βγάλες στον άλλο -> το βγαλες και από τον άλλο... και λοιπές παραλλαγές.

Το τσιμέντωμα έρχεται με την παραπέρα εξίσωση των (1)-(2), με το (3), δηλαδή με το προκαλώ στον άλλο το συναίσθημά μου. Γιατί, όμως; Νιώθω και βγάζω προς τα έξω δε σημαίνει απαραίτητα και προκαλώ στον άλλο, πέρα από την απαραίτητη για την αλληλοκατανόηση στοιχειώδη ενσυναίσθηση - συμπάθεια, ε; Χμμμ, αυτά λαστ γίαρ. Σήμερα υπάρχει κάτι σαν, ας μοι επιτραπεί, το συναισθηματικό αποτύπωμα - emo(tional) - footprint θα το έλεγα αν ήμουν αγγλοσάξων πουλ μουρ - αλλά δεν είμαι. Γιατί ο σύγχρονος άθρωπας οφείλει να είναι υπεύθυνος, τρόπον τινά, και για το συναίσθημα που συμβάλλει στην κοινωνία, και αν αυτό είναι αρνητικό, είναι και υπόλογος για την επιβάρυνση - των άλλων όλων. Είναι πρωθύστερα όλ' αυτά, ασφάλουσλυ, και προκύπτουν ως εξής: ο άνθρωπος (τείνει προς το να) θεωρείται αποκλειστικά υπεύθυνος για τον εαυτό του, γενικά, φουλστοπ. Τι άλλο μπορούμε να του καταλογίσουμε; Μα και το αρνητικό του συναίσθημα, φυσικά... Άρα, στη βάση του να αναζητούμε τι (μας) βγάζει ο άλλος συναισθηματικά, όλοι βιώνουμε ένα ενσυναισθητικό... αλληλοχώσιμο, έναν τούρμποεκφυλισμό ακριβώς της ενσυναίσθησης ως εκδημοκρατισμού της ψυχολογίας/ψυχολογιοποίησης.

Περαιτέρω γαμοσλανγκοτέτοια (σλανγκογραμματική) Ανάλυση

Οι σημασίες που - σχηματικά πάντα - σημειώσαμε πιο πάνω γίνονται πιο περίπλοκες όταν, όπως πολύ συχνά γίνεται, το βγάζω + κάτι ψυχολογικό συντάσσεται με μια γενική, που είναι μυστήριο τρένο, γιατί εκεί κρύβεται και η ψυχολογιοποίηση του όλου πράματος. Με την ίδια φράση, μπορούμε να λέμε και να εννοούμε διαφορετικά πράματα:

(α) ο Γιάννης μου βγάζει θυμό = ο Γιάννης με θυμώνει με αυτά που κάνει, ο Γιάννης με κάποιο τρόπο κάνει να βγάζω θυμό από μέσα μου.
(β) ο Γιάννης μου βγάζει θυμό = εγώ προκαλώ στο Γιάννη θυμό με αυτά που του κάνω, εγώ με κάποιο τρόπο κάνω τον Γιάννη να βγάλει θυμό από μέσα του.
(γ) ο Γιάννης μου βγάζει θυμό = ο Γιάννης μου δίνει την εντύπωση ότι είναι θυμωμένος, ότι έχει μέσα του θυμό, ακόμα κι αν δεν το δείχνει καθόλου ή αν το δείχνει αναιμικά.

Τελικά, έχω την εντύπωση ότι οι παραπάνω σημασίες τείνουν να κυμαίνονται/συμφυρόνται σε ένα ψυχολογίστικο αμάλγαμα όπως το παρακάτω:

(δ) ο Γιάννης μου βγάζει θυμό = ο Γιάννης μου δίνει την εντύπωση ότι είναι θυμωμένος (γ) μαζί μου (β), επειδή με θυμώνει (α) - άρα/επειδή ο ασυνείδητος στόχος του είναι να μου δείξει το θυμό του, ενδεχομένως προκαλώντας θυμό σε μένα παθητικοεπιθετικώ τω τρόπω.

[Και μπορεί ο θυμός να είναι ένα ιδιαίτερο παράδειγμα, αλλά παρόμοιας πολυπλοκοτητας - συχνά ασυνείδητα - ψυχοσημασιολογικά δυναμικά (τ' είπες τώρα!) υπάρχουν και στις άλλες χρήσεις του γενική + βγάζω + κάτι ψυχολογικό.]

Η γενική αυτή συντακτικά είναι έμμεσο αντικείμενο, αλλά με διαφορετικούς τρόπους: στην περίπτωση (α) η γενική δηλώνει τρόπον τινά τον αποδέκτη του συναισθήματος. Στην περίπτωση (β), η γενική δε δηλώνει τον αποδέκτη αλλά εκείνον από τον οποίο το συναίσθημα κατά κάποιο τρόπο αποσπάται. Και η περίπτωση (γ) αυτόν στον οποίο δίνεται η εντύπωση περί του συναισθήματος-άμεσου αντικειμένου.

Είμαστε εδώ, σε αυτό το γκλαμουροκατασκότεινο γραμματικό βασίλειο της μυστικοποίησης των σχέσεων. Τι να πούμε, λοιπόν, για την περίπτωση (δ) της διαπλοκής των σημασιών, η οποία έστω ως σπάνιο νόημα ή ως υποθετική κατασκευή θεωρώ ότι υπερκαθορίζει / διαποτίζει και τις άλλες σημασίες; Γιατί εκείνος που αποκομίζει την εντύπωση περί του συναισθήματος είναι και εκείνος που τρόπον τινά το υποκινεί (αφού το συναίσθημα είναι σχεσιακό πράμα) και το δέχεται. Νομίζω ότι μέσα στην casual πολυσημία της καθομιλουμένης, η γενική από έμμεσο αντικείμενο σταδιακά κινείται σημασιολογικά προς μια από αυτές τις "προαιρετικές" γενικές που δηλώνουν το ενδιαφερόμενο πρόσωπο (σύμφωνα με την Γραμματική Φιλιππάκη-Warburton έτσι σημαίνεται ένα φιλικό ενδιαφέρον, π.χ. τι μου κάνεις κ.λπ.). Θα λέγαμε παραπέρα ότι σχετίζεται σημασιολογικά με αυτό που θα ονομάζαμε γενική του πατροναρίσματος (βλ. κάτι σχετικό στο μη μπερδεύεσαι), η οποία ας πούμε ότι δηλώνει ειρωνικό, διαχειριστικό, ελεγκτικό, ή άσπονδα φιλικό (!) ενδιαφέρον.

Ωστόσο, στην περίπτωσή μας εδώ (μου βγάζει + κάτι (κυρίως) αρνητικό ψυχολογικό) η γενική δεν έχει να κάνει τόσο με άμεσο πατρονάρισμα, αλλά περισσότερο με έμμεσο, υπόρρητο κανονιστικό ψόγο για κάποιον/α που η ψυχολογία του/της μας χαλάει τη "συλλογική" συναισθηματική σούπα. Όταν λες ότι κάτι/κάποιος μου βγάζει ανασφάλεια, θυμό, ενοχή κλπ δε λες ότι απλά σου φαίνεται έτσι, αλλά διατυπώνεις υπόρρητα και μια κρίση ότι αυτό (σου) είναι πρόβλημα. Με άμεσο πατρονάρισμα αυτή η γενική μπορεί να έχει σχέση όπως απαντά στη jargon των ψι επαγγελματιών (βλ. παρακάτω).

Περαιτέρω ψιλο-σκόρπια ανάλυση...

Επαγγελματική jargon
Ξεκινώντας από το προαναφερθέν, πολύ συχνά όταν αλληλοbriefαρονται επαγγελματίες από ψι επαγγέλματα και συναφή, μπορεί να λένε πράγματα όπως:

Και άλλα τέτοια. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς πού ξεκινά και που τελειώνει η μετοχή του πρόσωπου που δηλώνεται με αντωνυμία σε γενική στην ενέργεια που δηλώνεται με το ρήμα. Εδώ είναι πιο ξεκάθαρο το - τεχνικά, βεβαίως (;), νοούμενο - πατρονάρισμα τ. μεταβίβαση - αντιμεταβίβαση κ.τ.ο. Ποιος, όμως, μπορεί να πει και πού αρχίζει και πού τελειώνει η ψυχολογία και η ψυχολογιοποίηση;

Άλλες μορφές

I. μου βγαίνει/δε μου βγαίνει: εδώ δεν έχουμε το βγάζω αλλά το αμετάβατο βγαίνω, υποκείμενο του οποίου ήταν κάποτε συνήθως κάποιος "λόγος-λόγια" που εδυνάμεθα ή όχι να ξεστομίσουμε, αλλά τώρα είμαστε ένα κλικ πριν από αυτό, μας βγαίνει ή δε μας βγαίνει το συναίσθημα που σε δεύτερο χρόνο θα μας επιτρέψει να πούμε ή να κάνουμε κάτι. Είναι η πιο συναισθηματική εκδοχή του μού' ρχεται/δε μού' ρχεται.

II. Μου βγαίνει σε...: και πάλι μία χρήση του βγαίνω, με σλανγκικό ενδιαφέρον, και πιο όψιμη, είναι όταν ένα εσωτερικό, μύχιο συναίσθημα, εκδηλώνεται ως κάτι άλλο.

III. Βγάζω συναίσθημα... Ιδιαίτερη φράση είναι όταν κάποιος βγάζει συναίσθημα σε κάτι που κάνει, π.χ. όταν τραγουδάει, όταν μιλάει δημοσίως, ή και σε μια κοινωνική σχέση ή και απλή αλληλεπίδραση. Αυτό που προφανώς εννοείται είναι ότι το συναίσθημα - asset ή liability - μπορεί και να μην υπάρχει, έχει, δηλαδή, νοηθεί ως κάτι εντελώς διακριτό που μπορεί κάλλιστα και να λείπει εντελώς τελείως από αυτά που βιώνουμε ή κάνουμε.

Παραλλαγή και επίταση της συμβατικής βρισιάς «γαμώ το μουνί που σε γέννησε». Κάνει τη γέννα (του υβριζόμενου) να ακούγεται ως εναπόθεση επιπλέον σκουπιδιών στον κόσμο, αλλά και το μουνί (της μάνας του) ως πρωκτό, τον ίδιο ως κουράδα κλπ...

(Παράβαλε και «το μουνί που σε ξέρναγε»)

Νομίζω ότι η όλη φράση απέκτησε μεγάλη ικανότητα να δημιουργεί νοητικές παραστάσεις και εικόνες μετά το παλιό ανέκδοτο που φωνάζουν το Σαργκάνη στο μαιευτήριο.