Tagged definitions (43)
Showing 21-30 from 43

Ο χοντροκομμένος πατσάς.

Σαλονικιώτικο, τολμώ να είπω. Και μάλιστα από την εποχή που άνθιζε το πατσατζίδικο στη Θεσσαλονίκη (Ηλίας - Λευτέρης - Θρακικόν κλπ.), τώρα με τις σουπερί έχουνε μπερδευτεί τα πράγματα.

Ο κλασικός πατσάς Θεσσαλονίκης λοιπόν, ήταν τρισυπόστατος, το μενού παρείχε τρεις επιλογές: 1) ψιλοκομμένος, 2) χοντροκομμένος = ντουσλαμάς και 3) ποδαράκια. Ενώ έπαιζε και ο ανάμικτος = σκεμπές με ποδαράκια. Ο πατσάς κοβόταν παρουσία του πελάτη, δηλαδή μετά την παραγγελία ο μάγειρας έβγαζε τον σκεμπές από το καζάνι (που ήταν στην ίδια αίθουσα με τα τραπέζια), τον άπλωνε στον πάγκο και τον έκανε κομματάκια στο επιθυμητό μέγεθος (ψιλο- ή χοντροκομμένο). Οι δε ρυθμικές και συνεχόμενες μπαλταδιές του μάγειρα στον πάγκο, παρείχαν και το ακουστικό συμπλήρωμα στη γευστική και οσφρητική απόλαυση του πατσά.

Η συγκεκριμένη φράση είναι το αποτέλεσμα της κόντρας μεταξύ των οπαδών των ομάδων της Θεσσαλονίκης και της συνεχούς πεποίθησης κάποιων αρειανών ότι πίσω από κάθε τι κακό που τους συμβαίνει κρύβεται και ένας παοκτζής. Υπάρχουν μαρτυρίες για στοές κάτω από την πόλη της Θεσσαλονίκης, για τρομερά μυστικά που κρύβονται πίσω από κλειδωμένες πόρτες και θρύλους γύρω από τους μεγάλους μάγιστρους της ομάδος. Παρακάτω παραθέτω μια λίστα με τα ονόματα των πιθανών ηγετών αυτής της μυστικής οργάνωσης που καταδυναστεύει τις ζωές των φτωχών πλην τίμιων αρειανών της Θεσσαλονίκης:

• Μπάμπης ο σουβλατζής
• Σήφης ο περιπτεράς
• Μπίλης ο χασάπης
• Τάκης ο άνεργος

(η φράση ενίοτε χρησιμοποιείται και ανάποδα. Δηλαδή «Κάνας αρειανός θα είναι»)

Περισσότερο στη Θεσσαλονίκη και μία-δύο γενιές πριν, το γκαγκάν, (άπαξ αυτή τη φορά) σημαίνει κάτι ωραίο και πετυχημένο. Όπως το τζιτζί.

Πρέπει να είναι προϊόν της γενιάς των γουέστερν, αλλά σαν τον μπρούκλη, στην αρχή ήτανε ο πλούσιος ελληνοαμερικάνος, ντυμένος στην πένα, με αμάξι, που τον ζηλεύανε όλοι, ενώ μετά έγινε ο κιτσάτος, κραυγαλέος τύπος που κάνει τον καμπόσο.

Υπάρχουν στο slang.gr κάποια λήμματα (τέσσερα, προς το παρόν) με κοινό τους χαρακτηριστικό ότι περιέχουν τη λέξη μπουγάτσα. Συγκεκριμένα, είναι τα:

• μπουγάτσα με φλουρί
• μπουγάτσα με τουρίστα
• μπουγάτσα με πουλί
• μπουγάτσα με κεριά

Στη Βόρεια Ελλάδα, που ξέρουμε τι είναι μπουγάτσα, εννοείται ότι αυτές τις φράσεις δεν τις λέμε. Τις θεωρούμε παραδείγματα του λεγόμενου Αθηναϊκού χιούμορ που, βασικά, δεν το καταλαβαίνουμε και όταν το καταλαβαίνουμε δεν το βρίσκουμε αστείο αλλά, επειδή είμαστε πολιτισμένοι άνθρωποι (ξέρεις, δεύτερη πόλη σε δυο αυτοκρατορίες, η Μεσευρώπη είναι η ενδοχώρα μας κλπ), χαμογελούμε συγκαταβατικά. Νταξ, και το μπουγάτσα με τουρίστα έχει μια πλάκα, ωσαύτως και το μπουγάτσα με λεφτά που δεν υπάρχει ως λήμμα αλλά να μη σας βάζω ιδέες τώρα.

Τέσπα, εμείς που τρώμε μπουγάτσα - Σαλονικιοί, αλλά και οι Σερραίοι είναι ακόμα πιο δυνατοί και Βερροιώτες, Καβαλιώτες, Δραμινοί επίσης γνωρίζουν - όταν λέμε μπουγάτσα εννοούμε αυτό που τρώμε - με κρέμα, με τυρί, με σπανάκι, με κιμά η και σκέτη.

Εδώ ήρθαμε.

Σκέτη μπουγάτσα είναι η μπουγάτσα χωρίς γέμιση - τίποτα. Στη σοφτκόρ έκδοση βάζεις από πάνω ζάχαρη άχνη και κανέλα. Στο πιο χαρκόρ βάζεις λίγη ζάχαρη χοντρή. Και σε καταστάσεις μόνο μπλακ δε βάζεις τίποτε - τρως το φύλλο κι αν είναι σωστό ως φύλλο κωλολέει.

Σκέτη μπουγάτσα, εξ αυτού, είναι ευρύτερα και ο,τιδήποτε το γουστάρουμε χωρίς ψιμμύθια, φρου φρου αρώματα και φραμπαλάδες - το γνήσιο, το απέριττο, αυτό που η ποιότητα του δεν χρειάζεται support act για να αναδειχθεί. Σκέτη μπουγάτσα, καφές σκέτος, ούζο ανέρωτο - όλα αυτά ζουν στο ίδιο μεταφορικό, μυθολογικό σύμπαν όπου οι άντρες είναι άντρες και οι γυναίκες ξέρουν να τηγανίζουν μελιτζάνες.

Η συγκεκριμένη έκφραση είναι μάλλον και το μόνο παράδειγμα όπου η λέξη μπουγάτσα γνησίως εμπλέκεται σε μεταφορικές περιπέτειες.

ΟΚ, φτάνει. Όποιος θέλει να μάθει περισσότερα για τη μπουγάτσα να πάει σε αυτό το Σερρέικο σάιτ. Οι άνθρωποι έχουν κάνει παγκόσμιο ρεκόρ στη μπουγάτσα κι εσείς τους λέτε ακανέδες.

Ο υπνόσακος, το sleeping-bag στα Θεσσαλονικιώτικα. Η γέμιση σε αυτή τη μπουγάτσα έχει γεύση χιλιοφορεμένης σαγιονάρας.

Απλό παιδικό παιχνιδάκι που αποτελείται από μια φτερωτή στηριγμένη σ' ένα ξυλάκι - περιστρέφεται με τον αέρα ή μ' ένα ελαφρύ φύσημα. (Παρ. 1)

Επίσης, η φτερωτή του πισιού - το fan. (Παρ. 2)

Βορειοελλαδίτικη λέξη. Στη Νότια Ελλάδα το φουρφούρι λέγεται μύλος, ανεμόμυλος ή ανεμιστήρας. (Παρ. 3)

Βορειοελλαδίτικη ακραιφνώς και η έκφραση θα σε κάνω φουρφούρι. Απειλή ή και υπόσχεση με σφιγμένα δόντια - σημαίνει θα σου ξηγηθώ αλμυρό φυστίκι και θα φας τέτοια ήττα που θα χάσεις τη μπάλα και θα βολοδέρνεις από δω κι από 'κει σαν το φουρφούρι στον άνεμο. (Παρ. 4) Κατά μία πιο ακραία εκδοχή, θα σου ρίξω τέτοιο γαμήσι απ' όλες τις τρύπες που θα μπάζεις αέρα. (Παρ. 5)

Μια ενδιαφέρουσα ετυμολογία που έχει προταθεί εδώ λέει ότι το φουρφούρι προέρχεται από το λατινικό furfur, γεν. furfuris που σημαίνει πίτουρο. Στη Δυτική Μακεδονία, φουρφούρια λένε τα ξερά, λεπτά χόρτα που μοιάζουν με πίτουρα και χρησιμοποιούνται για προσάναμμα. Έχουνε δε και την έκφραση «η πίτα έγινε φουρφούρι» που σημαίνει ότι η πίτα ψήθηκε τόσο καλά που το πάνω φύλλο έγινε λεπτό και τραγανιστό και θρυμματίζεται σαν ξερό χόρτο.

Άκρως ενδιαφέρουσα λέξη, αυτήκοος μάρτυρας της οποίας έγινα στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης. Τσιλάγρα είναι μεταφορικώς η ακατάπαυστη συζήτηση, όταν δηλαδή πιάνουμε ατελείωτη κουβέντα. Κυριολεκτικώς είναι το λάδι που πετάγεται από το τηγάνι, όταν τηγανίζουμε.

Άγνωστη η ετυμολογική προέλευση της λέξης, αλλά λογικά παραπέμπει στις νοικοκυρές που πιάνουν την άσκοπη κουβέντα, όταν τηγανίζουν και ξεχνιούνται, οπότε το λάδι αρχίζει να πιτσιλάει από την υπερβολική θερμότητα που αναπτύσσεται.

ΤΕΛΟΣ ΑΓΡΑΣ (από krepsinis, 26/02/09)

Κυριολεκτικά:
κατιμάς ο (ουσιαστικό) [ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ :τουρκ.λ. katma = συμπληρωματικός] μικρό κομμάτι κρέας κατώτερης ποιότητας που προσθέτει ο κρεοπώλης στο ζύγισμα του καλού, για να καταναλωθεί κι αυτό. Αλλιώς κατμάς.

Μεταφορικά και σλαγκικά: Ό,τι μας περίσσεψε, με όλες τις εκφάνσεις της φράσης. Κάτι που σου πασάρουν υπούλως (σαν τον χασάπη ανωτέρω) ή επιλέγεις εξ ανάγκης (επειδή δεν έμεινε τίποτα καλύτερο, ή δεν σε παίρνει να ψωνίσεις καλύτερη ποιότητα λόγω τιμής). Κανείς δεν είπε ότι ο κατιμάς δεν τρώγεται - απλά είναι υποτιμημένος. Συχνά αναφέρεται σε ερωτικούς συντρόφους (Παραδείγματα 1, 2) ή σε παίκτες για διάφορα αγωνίσματα (Παράδειγμα 3).

Στον ερωτικό τομέα, η επιλογή του κατιμά λόγω ανάγκης, δεν αποτελεί απαραίτητα απόδειξη ότι κάποιος είναι σαβουρογάμης / σαβουρογάμα. Ίσα ίσα αποτελεί ένδειξη ότι το υποκείμενο είναι ευέλικτο και έχει αντιληφθεί ότι, λόγω νομοτελειακών καταστάσεων όπως η φυσική επιλογή, όποιο είδος δεν προσαρμόζεται στις συνθήκες είναι καταδικασμένο να εκλείψει.

Ο λαός είναι σοφός και το να ακολουθεί κανείς τις λαϊκές ρήσεις είναι σοφία. Στην περίπτωση επιλογής του κατιμά ακολουθείται το ρητό «Στην αναβροχιά καλό και το χαλάζι».

Το υποκείμενο, για να αποφύγει τις συνέπειες των επιλογών του και την κοινωνική κατακραυγή μπορεί να ισχυριστεί ότι διετέλεσε μια εξυπηρέτηση, οπότε τελικά από δακτυλοδεικτούμενος με την κακή έννοια, γίνεται ήρωας.

Σχετικά λήμματα (μη εξαντλητική λίστα): σαβούρα, πατσαβούρα, πλέμπα, διπλοσάκουλο, τελειωμένος, γαμίκος κ.λπ.

Δεν πρέπει να συγχέεται με έννοιες όπως: Καπαμάς (φαγητό από κρέας με λάχανα), καπλαμάς (επικάλυμμα), κάτι μας... (-συνέβη, -βρήκε, -έτυχε κλπ ρήματα).

Παράφραση της γνωστής, και κάποτε χρήσιμης και αντικειμενικής από ότι μου λέει ο πατέρας μου, ο θείος μου και ο Τάσος που έχει το καφενείο Το Στέκι Του Φιλάθλου, αθλητικής εκπομπής από τότε που μετακόμισε στην ΝΕΤ εκ της ΕΤ1. Ο λόγος είναι ότι την Κυριακή ασχολείται αποκλειστικά με τα θέματα που αφορούν τις τρεις μεγάλες Αθηναϊκές ομάδες ενώ για τις υπόλοιπες παίρνει μπρος μετά τα μεσάνυχτα δηλαδή Δευτέρα. Ωσεκτουτού, για κάποιους η εκπομπή χωρίζεται σε δύο features: την Αθηναϊκή Κυριακή και την Για Τους Υπόλοιπους Δευτέρα.

Η σκέψη, φαντάζομαι, πίσω από αυτή την ενέργεια είναι ότι οι οπαδοί της τριάδας είναι αντικειμενικά περισσότεροι οπότε και έχουν προτεραιότητα. Αλλά μάλλον κανείς δεν σκέφτηκε πως όλοι πληρώνουν το «πάνελ» της εκπομπής και επιπλέον αυτοί οι όλοι δεν είναι βαμπίρ, δεν έχουν αϋπνίες, δεν είναι δημόσιοι υπάλληλοι/φοιτητές/αργόσχολοι, δεν είναι οπαδοί των τριών μεγάλων ομάδων αλλά κανονικοί άνθρωποι που το τραγούδι των Λουκιανού Κηλαηδόνη και Ημισκουμπρίων Νωρίς τους αγγίζει. Μάλιστα, η εν λόγω καθυστέρηση δεν οφείλεται σε ο,τιδήποτε μπορεί να κατανοήσει ή έστω να δικαιολογήσει κανείς αλλά στην φλυαρία και στην, ενσωματωμένη στο ελληνικό γένος, ανάγκη να δείξει ποιος τα έχει βαρύτερα το κάθε φερέφωνο παλιός ποδοσφαιριστής (ισχύει και για το θηλυκό του πάνελ αυτό αλλά στην ζυγαριά μπαίνει άλλο ζευγάρι πράματα %:)=Β).

Παραδόξως, αυτό που συμβαίνει ενοχλεί όλους ανεξαιρέτως τους οπαδούς. Δυστυχώς μέχρι τώρα δεν έχει βρεθεί αντίδοτο στην απέραντη βλακεία που θα έσωζε πολύ κόσμο αλλά και όλοι όσοι βρίσκονται κοντά στους «συντελεστές» έχουν αρνηθεί τεράστια ποσά, σύμφωνα με πληροφορίες, για να εκτελέσουν μερικά απλά συμβόλαια θανάτου. Τέλος, υπάρχουν και οι περίεργοι που, πως να το κάνουμε ρε παιδί μου, γουστάρουν Μίνο και πουρουπουπού. Για αυτούς δεν υπάρχει γυρισμός.

Τα λιβάδια, τα βοσκοτόπια. Επίπεδες εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση από χόρτα και θάμνους.

Από το τούρκικο cayir που σημαίνει το ίδιο - cayir στα Τούρκικα μπορεί να δηλώνει επιπλέον και τη σαβάνα και τα αμερικάνικα prairies.

«Πάω στα τσαΐρια» σημαίνει περιπλανώμαι σε τόπο αφιλόξενο, στην ερημιά. «Για τα τσαΐρια» όταν λέμε σημαίνει ότι κάτι ή κάποιος δεν είναι για κόσμο - τουλάχιστον, για κόσμο πολιτισμένο, για τα σαλόνια.

Παράγωγη είναι και η λέξη τσαϊράδα που σημαίνει εκδρομή στην εξοχή άλλα σε μέρη μάλλον άγρια ή κι έναν άσκοπο περίπατο στα χωράφια. Η λέξη τσαϊράδα έχει εξασφαλίσει την αθανασία χάρη στο ομώνυμο ποίημα του Ντίνου Χριστιανόπουλου.

Η λέξη τσαΐρια επιβιώνει και σε διάφορα τοπωνύμια - π.χ. ήξερα περιοχές που οι ντόπιοι αποκαλούσαν «τα Τσαΐρια» στην Επανομή και στον Άγιο Μάμα της Χαλκιδικής.

Παράβαλε και το λήμμα μπαΐρια.