Tagged definitions (7597)
Showing 1801-1810 from 7597

1. Το γυφτιλίκι, το γκεϊλίκι και η εξουσία που ασκείται μέσω αυτών.

2. Κάτι σαν το γκεϊμπέκικο, αλλά με στοιχεία τσιφτετελιού.

Άνδρας ή γκομενίξ με έφεση στο ψυχικό - δεν αναφερόμεθα εις το ομώνυμο ντεμέκ βουπού, αλλά εις το γαμήσι του ελέους. Ή σε κάθε συμπονετική αγαθοεργία του πέοντος, με την ευρύτερη έννοια.

Επίσης, το αρχέτυπο της πουτάνας με την χρυσή καρδιά, όπως μας υπενθύμισε ο Hoxha στο παρακάτω σχόλιό του.

Παμπάλαια μάγκικη έκφραση, που επιβιώνει ως απειλή σε καβγάδες συνήθως συνταξιούχων. Συναντάται και ως σεντεγκλέρια. Τί σκατά είναι όμως το σιντεγκλέρι / σεντεγκλέρι; Και γιατί τραβιούνται; Έλαμου, ντε.

Αφού έσπασα το κεφάλι μου, προκρίνοντας τούρκικη προέλευση (sinek-sinekler = μύγα-μύγες) άρα τραβιέμαι/τσακώνομαι «σαν τις μύγες», κατά την τούρκικη παροιμία, βλ. και τούρκικη μετάφραση Sineklerin Tanrisi = Lord of the Flies (William Golding 1954), ο δαιμόνιος Μπετατζής μου επέστησε την προσοχή, στην μορφή σαντικλέρι, διότι κάπου ανακάλυψε στη νεοελληνική λογοτεχνία την λέξη αυτή ως γυναικείο κοκαλάκι για τα μαλλιά.

Επίσης, υπάρχει Μη Κερδοσκοπικό Σωματείο www.santikleri.gr στην πόλη του Βόλου.

Φτου κι απ’ την αρχή.

Πάμε στους φρατέλλους μας λοιπόν.

Υπάρχει και μια σύγχυση με την γαλλική λέξη Santéclair = καλή υγεία / ευζωία και την ρουμανική Santicler = ένα γλυκό με αβγό, ζάχαρη κι αλεύρι.

Υπάρχει όμως κι η φραγκισκανή Αγία Κλαίρη της Ασσίζης (1194-1253) ή Saint Clair[e] ή Σάντα Κλάρα ή Κιάρα (εξού και το επώνυμο Sinclair), ιδρύτρια του Τάγματος της Πενίας των Γυναικών, η οποία inter alia, λατρεύεται ως πατρόνα των διακριτών συντεχνιών (guilds) των χρυσοχόων (goldsmiths) και των διακοσμητών επίχρυσων αντικειμένων (gilders).

Η Αγία Κλαίρη λοιπόν, στην Καθολική αγιογραφία, εικονίζεται να κουβαλάει πάνω της ένα φυλαχτό (monstrance < λατ. monstrare = επιδεικνύω ή pyx < pyxis < ελ. πυξίς = ξύλινο κουτί/δοχείο), το οποίο περιείχε το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου.
Τούτο προς ανάμνηση της θρυλούμενης εκδίωξης των στρατιωτών του Φρειδερίκου του ΙΙ Χόχενστάουφεν, με την Επίδειξη-Έκθεση της Θείας Μετάληψης προς αυτούς, ενώ προσεύχονταν γονυκλινής (ποιος ξέρει τί παίχτηκε)...

Μάλιστα, στην Αγγλία ακόμα και σήμερα εφαρμόζεται ένα ιδιότυπο δικαστήριο για το Trial of the Pyx, δηλ. την εξακρίβωση-πιστοποίηση της περιεκτικότητας των νομισμάτων της Βασιλικής Μήτρας σε συγκεκριμένα και αποδεκτά μέταλλα.

Τέτοια φυλαχτά με Σώμα & Αίμα είτε σε μορφή στρογγυλού μεταλλικού μενταγιόν είτε ως μικρά ξύλινα ή μεταλλικά κουτάκια (τα οποία έσερναν μαζί τους σε μια δερμάτινη τσάντα [burse]), είχαν πάντοτε μαζί τους οι Δυτικοί ιερωμένοι, προκειμένου να τελέσουν το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, εις όφελος όσων λόγω π.χ. ασθενείας ή φυλάκισης, αδυνατούσαν να προσέλθουν σε ναό.

Εξ άλλου και σήμερα πολλοί πιστοί έχουν μαζί τους ένα φυλαχτό μ’ ένα μικρό κομμάτι από original Τίμιο Ξύλο, που το γράφει στην ούγια και πωλείται σε ελάχιστες ποσότητες (για να φτάσει για όλους). Οπότε ο Ζωρζ Πιλαλί, μάλλον υπερέβαλε λιγάκι, όταν σε κάποια μωραϊτο-αμερικάνικη πρόζα του, περιέγραψε την φάση όπου καλούσε τη γκόμενα ν’ αράξει στον καναπέ του, που ήτανε ολάκερος από Τίμιο Ξύλο (σμιλεμένος στο χέρι)!

Αν ισχύουν όλ’ αυτά, εδώ στην έκφραση έχουμε το ρήμα «τραβιέμαι», με την κυριολεκτική έννοια (τραβολογάω-ώ-ιέμαι), δεδομένου ότι στους καβγάδες, το πρώτο πράγμα που σηματοδοτεί πάλη, ήταν να βουτήξει ο ένας τον άλλο απ’ τα πέτα (βλ. έκφραση «ήρθαμε πέτο με πέτο») ή απ’ το σταυρό-φυλαχτό κλπ, ενώ κατά τις ιστορικές λεηλασίες ή ακόμα και σήμερα ληστείες, το πρώτο πράγμα που διαρπάζεται-κόβεται με την βία είναι τυχόν πολύτιμο κόσμημα στο στήθος (πολλές φορές πάνω στη φούρια κόβονταν και αυτιά που φορούσαν σκουλαρίκια! – Σ.Σ. το ίδιο κάνουν σήμερα τα σεπτά όργανα της Τάξης, όταν διενεργούν την προβληματικής συνταγματικότητας «εξακρίβωση» ή «προσαγωγή υπόπτου», όταν ο «ύποπτος» δηλ. κανας 20άχρονος φοράει σκουλαρίκια = τον τραβάνε απ’ το σκουλαρίκι με πίκα, έτσι, να πονέσει ο πούστης) και όχι η μεταφορική έννοια τραβιέμαι = ταλαιπωρούμαι, κάνω μακρά οδοιπορικά, έχω μπλεξίματα («τραβηχτικές») κλπ.

Την λέξη σαντικλέρι = φυλαχτό, διακοσμητικό, τιτριμίδι, στολίδι για τα μαλλιά, την απαντά κανείς και σήμερα (κομμάτι περιορισμένα όμως λόγω παλαιότητας) στα παρ’ ημίν εργαστήρια αργυροχρυσοχοΐας.

Άλλωστε, τα επιστήθια -και μη- στολίδια είχαν διάφορα είδη και ονόματα (φυλαχτά, εγκόλπια/γκό[ρ-λ]φια, χαϊμαλιά, κιουστέκια, τρέμολα, σπίλες, σπλίγγες, ξελίτσια, καμπάνες, καράβελα, πρεπενδούλια, κριτσάπια, μποτόνια, αμπράκαμοι, κωνσταντινάτα / κωσταντιά-ντινά, βενετιά, διμισκιά κλπ), αναλόγως προς την εξάρτηση-συνάφεια των τεχνιτών με την Δύση ή την Ανατολή (π.χ. το ισνάφι τους λέγονταν ελ. χρυσικοί ή ιταλ. τζογιελιέρηδες ή τουρκ. κουγιουμτζήδες/κοϊμτσήδες/κοεμτζήδες ή αραβ. τζιοβαερτζήδες). Μύλος...

Έπειτα, ας μην ξενίζει η «έκπτωση» λατρευτικού αντικειμένου σε διακοσμητικούς χαριεντισμούς. Το καθ’ ημάς κομπολόι, ελάχιστα χρησιμοποιείται στα καφενεία ως ροζάριο...

Αν η έκφραση προήλθε κατ’ ευθείαν από την χρήση ως διακοσμητικό της γυναικείας κώμης, τότε για την σημασία της δεν χρειάζεται να πάμε μακριά... (βλ. μαδομούνι, ήρθαμε μαλλί με μαλλί / εξτένσιον με εξτένσιον, γατοκαβγάς κλπ).

Αυτήν την ερμηνεία μπορώ ν’ ανασυνθέσω προς το παρόν, μέχρι να εμφανισθεί κανάς επιστήμων από την Γαλλία, που να τα’ χει πεί πρωτύτερα και να’ ναι πιο προικισμένος...

Ψέμα, παραμύθι, απάτη (συνδυασμένο με το τρώγω ή ταΐζω).

Χαρακτηριστικός πόνος στη βάση της σπονδυλικής στήλης, νταν στη μέση, συνήθως υπόκωφος και αμβλύς, αλλά πάντα έντονος και ενοχλητικός έως ανυπόφορος, αποτέλεσμα μεγάλης σωματικής κόπωσης (πολλή δουλειά - παρ. 1, ορθοστασία - παρ. 2), ενίοτε και θεμάτων ορμονικών, ενδυματολογικών και προεορτίων (παρ. 3).

Όποιος έχει νιώσει νιώθει, μιλάμε για εκείνο τον συγκεκριμένο βαθύ και βουβό πόνο που δίνει την εντύπωση ότι η μέση έχει ανοίξει και σιωπηλά χωριστεί σε δύο μέρη, τα οποία σταδιακά απομακρύνονται το ένα από το άλλο για να αφήσουν στη θέση τους κενό, όπου θα πέσει το υπόλοιπο κορμί από πάνω, που παύει πια να στηρίζεται. Το σώμα δεν κρατιέται στη θέση του, έχει χτυπηθεί ακριβώς στο κέντρο, στη μέση, próxima estación: Κατάρρευση.

Σε πιο χαρκόρ χρήση για οτιδήποτε μπορεί να εκραγεί η καταρρεύσει. (παρ. 3)

Σκάω μύτη, ξεμυτίζω. Ξεφυτρώνω. Ξεπετάγομαι. Παίρνω θάρρος και, προσεκτικά και δειλά, τσουπ, εμφανίζομαι. Παράδειγμα 1.

Ξετσουπίζω - ξεπετάγομαι: το παιδάκι που ως εκείνη τη στιγμή κρύβεται πίσω από τη μαμά, αρχίζει να αποκτά αυτοπεποίθηση ωριμάζοντας και τσουπ, αποκτά δειλά και προσεκτικά πρωτοβουλίες - δοκιμή και σφάλμα. Η οικεία εικόνα του μπόμπιρα που ζητάει με το βλέμμα την άδεια της μαμάς, τσουπ, αφήνει το χέρι και πάει να παίξει μπάλα λίγα μέτρα πιο κει - ξετσούπισε (και σε λίγο θα φάει τη χύμα γιατί δεν έχει καλή ισορροπία ακόμα, αλλά θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία). Παράδειγμα 2.

Ξετσουπίζω - ξεθαρρεύω: η ποντικομαμή που κρυβόταν πίσω από τα θαμνάκια καιροφυλακτώντας, βρήκε την κατάλληλη συγκυρία να πεταχτεί από την κρυψώνα, τσουπ, γύρισε ο τροχός τώρα θα γαμήσει κι εκείνος που ένιωθε φτωχός, τώωωρα θα σας δείξω εγώ, θα δείτε τι θα πάθετε. Παράδειγμα 3 (με την έννοια που χρησιμοποιείται από τον συγγραφέα, δεν τον ξέρω τον Αρκάδα).

Λεξικογραφημένες σημασίες εδώ.

1. Στην οδήγηση, είναι οι μη ελεγχόμενες κινήσεις υπερστροφής του οχήματος, κυρίως μετά από ελιγμό πανικού σε μεγάλες ταχύτητες. Νιώθεις σαν να έχει φάει σφαλιάρα το αυτοκίνητο (πλευρικές επιταχύνσεις, πλαγιολίσθηση).

Επίσης είναι και η επιτάχυνση που προκαλείται εν πορεία όταν ενεργοποιείται το τούρμπο - η σφαλιάρα νοείται σαν σκαμπίλι στον κώλο. Υπαρκτή αλλά πιθανώς μη διαδεδομένη είναι η σημασία του χτυπήματος, ήτοι τρακαρίσματος.

1. Μεταφορικά ένα γεγονός που μας ταράζει και μας αιφνιδιάζει και το οποίο δεν ξεχνιέται εύκολα αλλά ορίζει εν μέρει τις μελλοντικές μας επιλογές.

2. «παίζω σφαλιάρες με κάποιον»: Έχω πολύ μεγάλη οικειότητα ή και φιλία με κάποιον. Ιδίως όταν αυτός για πολλούς άλλους ανθρώπους είναι απλησίαστος λόγω θέσης ή χαρακτήρα.

Αλλά και βρίσκομαι σε σύρραξη με κάποιον, μεταφορικά ή και κυριολεκτικά (με τσαμπουκάδες και βία).

Είναι στιγμές που σε πνίγει το δίκιο. Σε τσεκάρεις μήπως χειραγωγείς την κατάστα, μήπως ο θυμός σου είναι παράλογος, μήπως κάτι δεν έχεις πιάσει και τελικά καταλαβαίνεις ότι και δίκιο έχεις και σωστά θυμώνεις και πέρα από εγωισμούς είσαι. Οπότε μιλάς κι έχει τον ατελείωτο η κουβέντα, επιμένεις να λύσεις το θέμα ον δα σποτ και προσπαθείς εντατικά να εξασφαλίσεις ότι τα κίνητρα είναι τα ίδια εκατέρωθεν.

Ο άλλος όμως; Ε, ο άλλος έχει τα δικά του δαιμόνια και βλέπει τα κίνητρά σου για τούγκουντ τουμπιτρού, προσπάθειες χειραγώγησης κτλ.

Οπότε μύλος.

Πας λοιπόν στον κολλητό/ή, ξαναπαίζεις τον δίσκο και κλείνεις το παρολί δηλώνοντας «ό,τι είπα, ένα μπούτσο κατάλαβε». Σύνδεση με Κάιρο δηλαδή.

Ομολογώ ή καταδίδω ενώπιον των ανακριτικών αρχών.

Μνημειώδης, διχαστική, πατερναλιστική όσο και υπεραπλουστευτική παραίνεση για να γίνει αποδεκτό κάποιο πρόσωπο ως η καλύτερη δυνατή λύση προκειμένου ν' αποφευχθούν τα χειρότερα.

Η φράση έλκει την πατρότητά της από τον Μίκη Θεοδωράκη, που εν μέσω του χάους και της ακυβερνησίας που προκάλεσαν τα τραγικά γεγονότα της Κύπρου το 1974, είχε υπερβεί παλιότερες προσωπικές πολιτικές αντιπαραθέσεις, θέτοντας στο λαό το δίλημμα «Ή ο Καραμανλής ή τα τανκς.»

Συνώνυμο (περίπου): Το μη χοίρον, πρόβατον.