Tagged definitions (15)
Showing 1-10 from 15

Τεχνική ανάκρισης. Ο Ε και ο Φ ανακρίνουν τον Χ· ο Ε υιοθετεί εχθρική στάση απέναντι στον Χ ενώ ο Φ φιλική, με απώτερο στόχο ο Χ να εμπιστευθεί τον Φ αντιδρώντας στην πίεση του Ε. Ευνόητα, ο Φ είναι ο Καλογιάννης και ο Ε ο Κακογιάννης.

Η τεχνική είναι ψιλοπασίγνωστη χάρη στην αστυνομική λογοτεχνία και, κυρίως, φιλμογραφία. Δε γνωρίζω αν η κουβέντα όντως ακούγεται στην πιάτσα, ή αν πρόκειται απλώς για ευφάνταστη επινόηση του Πέτρου Μάρκαρη (βλέπε παράδειγμα)· με μία πρόχειρη αναζήτηση στο διαδίκτυο συμπεραίνουμε μάλλον το δεύτερο, αλλά όποιος ξέρει θετικά ας μας πει. Πρόκειται πάντως για μία εκδοχή του καλός μπάτσος - κακός μπάτσος που ακούγεται ενδεχομένως ομαλότερα στο αφτί ως απόδοση του αντίστοιχου αγγλικού και είπα να το θέσω υπόψιν των υποτιτλιστών ανάμεσά μας.

Αναφορά στην εικαστική αισθητική των κινηματογραφικών οδοιπορικών εκδίκησης του ωτέρ Κουέντιν Ταραντίνο.

Οι εμμονές και επιρροές του Ταραντίνο περιλαμβάνουν το γαλλικό νέο κύμα, τα σπαγγέτι γουέστερν του Λεόνε, σπλατεριές τ. grindhouse, τζαπανάκια του Κουροσάβα, ταινίες blaxploitation και πάσης φύσεως περιθωριακές καλτιές των εξήνταζ και εβδομήνταζ. Το αίμα πάντα ρέει άφθονο, το χιούμορ είναι μαύρο, οι διάλογοι μένουν διαχρονικοί και οι μουσικές επιλογές προσεγγίζουν σε εκλεκτισμό εκείνες του Κιούμπρικ.

Μερικές εκσλανγκευμένες ταραντινιές: γουίνστον γουλφ, γουόκ δη ερθ, η αράχνη έπιασε δυο μύγες, κιλ μπιλ, να συνεχίσουμε εδώ ή στη στενή;

α) Το ουίσκι μάρκας Jack Daniel's με μια δόση οικειότητας, σχεδόν τρυφερότητας, ή

β) Ο ηθοποιός Jack Nicholson, αποκαλούμενος έτσι κυρίως από φανς του, συνήθως αναφορικά με την περίοδο γύρω από τις ταινίες One Flew Over the Cuckoo's Nest (1975) και The Shining (1980).

Κορυφαία, all time classic ατάκα, προερχόμενη από ένα εξίσου διάσημο και υπέρ-καλτ film, τον Ταξιτζή (Taxi Driver, 1976) του Martin Scorsese, με πρωταγωνιστές τον τιτανοτρισμεγιστοτεράστιο Ροβέρτο Δε Νίρο και το καυλοπίπινο τότε Jodie Foster.

H ατάκα, καθώς και η όλη σκηνή στο πλαίσιο της οποίας εκστομίζεται, θεωρούνται από τα πλέον αναγνωρίσιμα σύμβολα του παμφάγου, μαζοποιητικού και τερατώδους μηχανισμού που ακούει στο όνομα Ποπ Κουλτούρα. Αποτελούν στερεότυπα μοτίβα της εικονογραφίας της. Πανηγυρική επιβεβαίωση των παραπάνω, η ψήφισή της το 2005 ως της δέκατης καλύτερης κινηματογραφικής ατάκας όλων των εποχών, και η συνακόλουθη αναβίβασή της ως αυτοτελούς λήμματος στη Βικούλα.

Σε τι στο μπούτσο αναφέρεται τελοσπάντων αυτή η ατάκα; Για να απαντήσουμε, ας θυμηθούμε λίγο τα συμφραζόμενα: πρόκειται για την περίφημη σκηνή του Καθρέφτη, προς τον οποίο ο φρικαρισμένος και σε φάση δεν-την-παλεύω-κάστανο Travis Bickle εξαπολύει έναν αριστουργηματικό, εμβριθέστατο και ποιητικό μονόλογο.

[I]«You talkin' to me; You talkin' to me; You talkin' to me; Then who the hell else are you talkin' to; You talkin' to me; Well I'm the only one here. Who the fuck do you think you're talking to;»[/I]

Ο Travis, ο μοναχικός, πορνόβιος και ψιλοαϊζενχάουερ ταρίφας, προβάρει το λογύδριο αυτό στον καθρέφτη του, προπονούμενος ψυχολογικά για αχαλίνωτους τσαμπουκάδες / μανούρες / ξυλίκια και λοιπά ζοριλίκια στους κακόφημους δρόμους της Πόλης-που-ποτέ-δεν-Κοιμάται (Νέα Υόρκη). Εξασκείται στο να παίρνει το κατάλληλο ψαρωτικό ύφος και τη μαγκιόρικη φωνή, πράγματα που θα του χαρίσουν το τακτικό πλεονέκτημα έναντι του αντιπάλου του στο αναμενόμενο street fighting πατιρντί.

Η πλάκα είναι πως, σύμφωνα με το σεναριογράφο του φιλμ, η συγκεκριμένη ατάκα δεν υπήρχε πουθενά γραμμένη στο σενάριο, το οποίο απλά προέβλεπε - γενικώς και αορίστως - «τον ήρωα να μιλά στον καθρέφτη του». Τυπική λοιπόν περίπτωση υποκριτικού αυτοσχεδιασμού, που συνέβαλε ουκ ολίγον στο χτίσιμο του μύθου που λέγεται Ντε Νίρο.

To Αre you talking to me λοιπόν, γεννιέται και καθιερώνεται ως μια αυθεντικά street έκφραση, που χρησιμοποιείται ως προανάκρουσμα κάποιου τσαμπουκαλίδικου σκηνικού / κλοτσοπατινάδας. Γίνεται το motto κάθε προκλητικού μαλάκα κάγκουρα / αλητάμπουρα / τσογλαναραίου που έχει βγει στο δρόμο καυλωμένος και ψάχνεται εναγωνίως για φασαρίες, για να μας αποδείξει πόσο άντρακλας και γαμίκλας είναι...

Αυτά στην αρχή. Διότι κάπου στο δρόμο, το σημαινόμενο (τσαμπουκάς / ξυλίκι / αναίδεια / προκλητικότητα κλπ) εξαφανίστηκε. Κι απέμεινε η έκφραση μονάχη της, ξεκρέμαστη και ξεκάρφωτη, αποκομμένη απ' το ορίτζιναλ context της, να ακολουθεί μια δική της αυτόνομη πορεία, άλλο ένα ορφανό σημαίνον μέσα στη φαντασμαγορία των σημαινόντων και τη χρυσόσκονη των φαινομενικοτήτων μιας μεταμοντερνιάρικης εποχής...

Ήταν αναπόφευκτο να συμβεί αυτό; Μάλλον ναι, τη στιγμή που η ταινία - αλλά και ο Σκορσέζε γενικότερα - εμπίπτουν σ' αυτό που λέμε κουλτουριάρικη προσέγγιση. Παρεμπίπταμπλυ, ο υποφαινό δε γουστάρει ιδιαίτερα ούτε την ταινία ούτε το σκηνοθέτη, που κατά την ιδίαν ημών άποψη είναι αργός, βαρετός, ψιλοκοιμήσης, τούφας...

Που / πώς / πότε παίζει να ακούσεις την ατάκα today; Μάλλον ως ένα τιραμισουρεάλ πασπαρτού που πάει με όλους και με όλα, κατά κανόνα σε φάση παρεΐστικου χαβαλέ κι έτσι. Η «σοβαρή» χρήση της έχει εκλείψει, αν το επιχειρήσεις θα θεωρηθείς γραφικός, για τα πανηγύρια. Συνήθως το πετάμε ως αποστομωτική - τηλεγραφική απάντηση σε κάποιο φίλο που μας ζαλίζει τ' αρχίδια με τις επίμονες / ανούσιες ερωτήσεις του. Του καθιστούμε έτσι σαφές πως τον γράφουμε οριστικά στα βυζιά μας, πως δεν πρόκειται να ασχοληθούμε άλλο με την πάρτη του και πως καλά θα κάνει να μας ξεφορτώσει και να βρει άλλο βιολάκι...

(Από τα σχόλια στο λήμμα κουδουνάτος)

Το au revoir (ο ρεβουάρ) όπως το είπε στην ταινία «ο μπακαλόγατος» ο μεγάλος Κώστας Χατζηχρήστος (παράδειγμα 1), και χρησιμοποιείται και σήμερα με χιουμοριστική διάθεση (παράδειγμα 2).

Από το τρίο κωμικών ηθοποιών The Three Stooges, που έδρασαν στην Αμερική στις αρχές και μέσα του 20ου αιώνα: Λάρυ, Μόε, Κάρλυ.

Χρησιμοποιούσαν χοντρά αστεία, φυσικό χιούμορ. Οπότε μπορεί να λέγεται για τρίο Αγίας Παρασκευής ή για σάρα, μάρα και κακό συναπάντημα, ή για γελοίους, γκροτέσκους τύπους. Βλ. και τον άλλο ορισμό για τα περαιτέρω.

• Η νιρβάνα, η απόλυτη ευδαιμονία, η έκσταση, το bliss (προφέρεται «μπλjις» στα καθ' ημάς).

Στο ψυχαναλυτικό παράδειγμα του β-Lacan, τον φαλλό ως αντικείμενο της επιθυμίας και σημαίνον αυτού του απολύτου, τον κατέχει ο πατέρας. Όμως στην ελληνική ιδιοτυπία, δεν τον κατέχει ο πατέρας, μα ο μπάρμπας. Τουτέστιν, από τον μπάρμπα περιμένουμε να μας δοθεί ως διά μαγείας η ευτυχία, η επιτυχία, η ευδαιμονία, ή απλώς το χαρτζηλίκι. Ο μπάρμπας είναι ο κάτοχος της αλήθειας και του ψεύδους ως «ο μπάρμπας μου ο ψεύτης» , ή ο Μπαρμπαλήθειας, also known as μπαρμπα-truthman. Ο μπάρμπας είναι αυτός που κατέχει τα μυστικά του γυναικείου οργασμού, αφού αυτός ανοίγει και κλείνει τη βάνα (βρύση), και γενικότερα σ' αυτόν αποβλέπουμε για οποιαδήποτε οργασμική εμπειρία μας στην Κορώνη, στην Αμερική (έχω μπάρμπα στην Αμερική) ή αλλού.

Αφού ετυμολογικώς ο μπάρμπας συνδέεται με την βαρβατίλα (παράβαλε τις ετυμολογικές παρατηρήσεις στο αντίστοιχο λήμμα), ο μπάρμπας είναι ο νούμερο 1, ο κατ' εξοχήν βαρβάτος, κι ο πατέρας ακολουθεί καταϊδρωμένος. Ετυμολογική ρίζα είναι το λατινικό barba = γένεια (βλ. μπαρμπιέρης), απ' όπου το ιταλικό barba, δηλαδή ο σεβάσμιος γενειοφόρος, αλλά και το βαρβάτος, με την γνωστή έννοια (βλ. τα ρουμάνικα, που επικαλείται το Πονηρόσκυλο εδώ). Οπότε ο μπάρμπας κερδίζει τον θαυμασμό και την εμπιστοσύνη χάρη και μόνο στην εγνωσμένη βαρβατίλα που αποπνέει, πρώτος αυτός, και μετά τα λοιπά αρσενικά, πατεράδες, παππούδες, παππούστηδες ξάδερφοι, μπατζανάκηδες και λοιποί. Συχνότατα είναι ο αδερφός της μητέρας. Στην ιδιοτυπία της παραδοσιακής ελληνικής κοινωνίας έχουμε ένα κράμα πατριαρχίας και μητριαρχίας, όπου υπάρχουν μεν οι παραδοσιακές πατριαρχικές δομές, πλην η γυναίκα είναι μητριάρχης στο νοικοκυριό (λέμε για παλιά χρόνια τώρα), κι εκεί η μεγάλη αυθεντία είναι ο μητραδελφός. Άλλωστε ποιος είναι ο πατέρας τους δεν το ήξεραν ούτε τα παιδιά του Ζεβεδαίου, αλλά όλοι ξέρουν ποιος είναι ο μπάρμπας τους. Αν προσθέσουμε και τον παραδοσιακό νεποτισμό του ελληνικού / ελληνορωμαϊκού / ρωμαίικου κόσμου, τότε έχουμε ένα εκρηκτικό μίγμα, όπου ο μπάρμπας είναι η αυθεντία στον οποίο προστρέχουμε σε κάθε δύσκολη στιγμή και δεόμαστε για τα πάντα. (Δεν είναι τυχαίο ότι μόνο τα Ελληνάκια αποκαλούν όλους τους μεγάλους σε ηλικία φίλους της οικογένειας «θείο, θείο», το οποίο κάνει μπαμ στην Διασπορά, λ.χ. στην ελληνοαμερικάνικη κοινωνία του My Big Fat Greek Wedding).

Επειδή, όμως, ο μπάρμπας δεν έχει μόνο εμάς για ανήψια, είναι αναμενόμενο όπου περνάει ο μπάρμπας, να γίνεται το έλα να δεις, το λαϊκό προσκύνημα, το πατείς με πατώ σε, το αδιαχώρητο άμα και ανυποχώρητο. Και βέβαια, είναι μοιραίο ο μπάρμπας να έχει δύο πρόσωπα, ως άλλος Ιανός. Το ένα είναι το ευμενές, του πράου μπάρμπα, που ικανοποιεί σπλαχνικά την δέησή σου. Το άλλο είναι του αδυσώπητου αποτρόπαιου μπαρμπόιλ, που απαντά στο αίτημά σου μ' ένα παγερό «Μπαρμπαριά και Τούνεζι»! Ή «μπαρμπούτσαλα κι αντίδια καπαμά»! Συμπερασματικά, το δώσε και μένα μπάρμπα είναι ως αίτημα, καημός, όνειρο κ.τ.ό. η ευδαιμονία, το μπερεκέτι, η νιρβάνα, ο οργασμός, γενικά ότι περιμένουμε απ' την ζωή να μας το επιδαψιλεύσει χωρίς ανταλλάγματα ο μπάρμπας μας απ' την Κορώνη ή ο μπάρμπας απ' την Αμερική. Αλλά μέχρι να γίνει αυτό πραγματικότητα, αν γίνει, είναι το τρομαχτικό κομφούζιο, και χάος που επικρατεί από την προσέλευση όλων των αιτούντων ανηψιών. Με λίγα λόγια το χάος στο οποίο βρίσκεται η Ελλάδα στις τελευταίες δύο χιλιετίες και βάλε.

• Όλα τα παραπάνω ισχύουν αν το «μπάρμπα» στην έκφραση είναι κλητική προσφώνηση και με μικρό το αρχικό «μ». Υπάρχει και η περίπτωση, όπου το «Μπάρμπα» είναι με μεγάλο «Μ», (το λεγόμενο «μι εις τη νιοστή», πού 'λεγε κι ο Ανδρουλάκης), και τότε μιλάμε για την γνωστή και μη εξαιρετέα ηθοποιό Βάνα Μπάρμπα.

Οι δύο περιπτώσεις δεν διαφέρουν τόσο όσο μπορεί να νομίσει κανείς. Και στην δεύτερη περίπτωση έχουμε εναγώνιο αίτημα - δέηση, μόνο που τώρα αναφερόμαστε στο οργασμικό αντικείμενο των προσδοκιών μας, το οποίο είναι η μεγάλη νταρντανογυναίκα, ο μπάρμπας με Μ κεφαλαίο, που μπορεί να τα κατάφερει όλα με τοσπαθί της.
Επομένως, ουσιαστικά η ίδια και απαράλλακτη έκφραση λέγεται διττώς, αναφορικά α) προς τον πάροχο της αιτήματος, και β) το εκπληρωμένο αίτημα καθαυτό. Για να θυμηθούμε και τον β-Lacan, ο πατέρας (μπάρμπας στην Ελλάδα) έχει τον φαλλό, ενώ η μητέρα (Μπάρμπα εδώ, η απόλυτη μητρική φιγούρα - μανάρα) είναι ο φαλλός.

Μερικές περαιτέρω ομοιότητες μεταξύ μπάρμπα και Μπάρμπα: Και οι δύο μπορούν να καταφέρουν τα πάντα, τίποτα δεν είναι αδύνατο γι' αυτούς. Ο μεν πρώτος ως Ρήγας - μπαστούνι, άλλως μπαστουνόβλαχος, με το μπαστούνι - γκλίτσα του, η δε δεύτερη, ως (Μα)ντάμα - σπαθί (κατά GATZMAN, βλέπε εδώ) τα καταφέρνει όλα με το σπαθί της. (Φαλλικά σύμβολα και τα δύο, για να θυμηθούμε τον β-Lacan). Και ο μεν μπάρμπας είναι αυτός πουανοίγει και κλείνει την βάνα, όμως η Βάνα Μπάρμπα είναι αυτή που, κατά την εναλλακτική ανάγνωση της ίδιας έκφρασης, χύνει. Ο μπάρμπας είναι ο δρόμος προς τον οργασμό, η Μπάρμπα είναι ο ίδιος ο οργασμός.

Δώσε και μένα Μπάρμπα, τελικά σημαίνει την ευχή, το αίτημα για το ανεκπλήρωτο, αυτό που ο β-Lacan αποκαλεί «το πραγματικό» (le reel), και όπου ενώνονται το αρσενικό και το θηλυκό, ο έρωτας και ο θάνατος. Να σας θυμίσω ότι η Μπάρμπα είναι το μεγάλο θηλυκό - νταρντάνα με την υψηλή τεστοστερόνη, η βαρβάτη γκόμενα, η Barbarella, η κατεξοχήν Ελλεεινίδα! Αλλά κι αυτή που ο οργασμός μαζί της είναι θανατηφόρος, ολετήριος (πολλά έχουν ακουστεί γι' αυτό!). Οπότε πρέπει να το αναρωτηθούμε καλά: Θέλουμε πράγματι να μας δώσουν την Μπάρμπα;

Θα έλεγα ναι, αφού ακόμη κι ο οργασμικός θάνατος στην αγκαλιά μιας Μπάρμπα είναι ένα «μακάριον τέλος» με την αρχαιοελληνική έννοια, ότι ευτυχισμένος θνητός είναι αυτός που πεθαίνει όμορφα στην κορύφωση της ζωής του (του οργασμού του θα προσέθετα εγώ). Απλώς θέλει αρετήν και τόλμην!

Ο αείμνηστος Σωτήρης Μουστάκας έκανε ένα update της παραδοσιακής έκφρασης, λέγοντας σε μια συνέντευξη ότι η απόλυτη φαντασίωσή του θα ήταν να περάσει μια ειδυλλιακή βραδιά με την γνωστή ηθοποιό Βάνα Μπάρμπα στην Κορώνη, ώστε να μπορεί να αναφωνήσει: «έχω Μπάρμπα στην Κορώνη»!

Η φράση μπαίνει βγαίνει χιλλ προέρχεται από τη συνένωση της φράσης: «Μπένι Χιλλ», με τη φράση «Μπαίνει βγαίνει».

Η πρώτη παραπέμπει στο σόου του Άγγλου κωμικού ηθοποιού Benny Hill (Μπένι Χιλλ), το Benny Hill show, το οποίο ήταν σόου χιουμοριστικού χαρακτήρα που περιείχε πικάντικα σεξουαλικά πειράγματα. Εκεί ο Βenny Hill μηχανευόταν διάφορα τερτίπια με στόχο να γδύσει ωραίες κοπέλες.

Η δεύτερη φράση παραπέμπει στις εισαγωγές-εξαγωγές του ανδρικού μορίου κατά τη σεξουαλική πράξη.

Ας εστιάσουμε όμως λίγο και στη λέξη χιλλ. Ως σύντμηση της λέξης χίλια παραπέμπει στη φράση: με τα χίλια, που παραπέμπει στη λέξη ένταση, ενώ παράλληλα η λέξη Χιλλ (αγγλιστί Hill που σημαίνει στα ελληνικά λόφος) παραπέμπει σε κορύφωση.

Άρα η φράση Μπαίνει βγαίνει χιλλ υποδηλώνει το εντεινόμενο μπαινοβγάλσιμο του ανδρικού μορίου με στόχο τη σεξουαλική κορύφωση. Η φράση κάνοντας παραπομπές στο Benny Hill show δίνει χιουμοριστική χροιά, ενώ σαφές είναι πως ο όρος συσχετίζεται και με τον όρο επαναληπτική καραμπίνα.

Παλιά φράση που εμπνεύστηκε από τη μαγκιά, την αντρίλα και το ζοριλίκι που απέπνεε στους κινηματογραφικούς του ρόλους ο γνωστός έλληνας ηθοποιός. Οι χαρακτήρες που ενσάρκωνε είχαν κοινό παρονομαστή την «σκληράδα» που δεν του επέτρεπε να κωλώνει πουθενά και μπροστά σε τίποτα - σε κακούς, καλούς, άντρες, γυναίκες, με ιδιαίτερη σπεσιαλιτέ τα τσαμπουκαλέματα πάσης φύσεως.

Ο Γιώργος Φούντας απόδωσε αυτούς τους χαρακτήρες με τόσο ζήλο που η υποκριτική του τέχνη παραστρατούσε συχνά-πυκνά προς τη γραφικότητα και την υπερβολή. Σε κάθε περίπτωση όμως άφησε εποχή με την έντονη παρουσία του στον ελληνικό (και διεθνή κάποιες φορές) κινηματογράφο των δεκαετιών του '50 και του '60.

Αυτή η γραφικότητα και η υπερβολή αποτυπώθηκαν σε αυτήν την φράση που λεγόταν/λέγεται όταν κάποιος είναι στα πρόθυρα λήψης ρίσκου, λίγο πριν προβεί σε απονενοημένο διάβημα που (εκ πρώτης τουλάχιστον) φαίνεται καταδικασμένο. Λέγεται από κάποιον είτε αυτοσαρκαστικά ή με κομπασμό για το μέγεθος των αρχιδιών του (αναλόγως των αποθεμάτων χιούμορ που διαθέτει).