Tagged definitions (7597)
Showing 3381-3390 from 7597

Σκαπουλάρω σημαίνει γλιτώνω, ξεφεύγω, ξεγλιστρώ από κάποια δυσμενή κατάσταση με μικρό (συγκριτικά) ή καθόλου κόστος. Η βαρύτητα της κατάστασης ποικίλει από κάτι ανώδυνο έως τον θανάσιμο κίνδυνο.

Επίσης, λέγεται αντί του κάνω κοπάνα για ορισμένο χρονικό διάστημα από τα καθήκοντα μου (εργασία, σχολείο, οικογενειακές, νομικές υποχρεώσεις κτλ.), πάλι με μικρό τίμημα όμως.

Η πράξη του «σκαπουλάρω» λέγεται σκαπουλάρισμα.

Ετυμολογία: από το ιταλικό scapolare (λατ. *excapulare=ex-capulus «θηλιά»= λύνομαι από τα σχοινιά), το οποίο σημαίνει διαφεύγω, ξεγλιστρώ (αμετάβατο) ή βοηθάω κάτι να ξεγλιστρήσει (μεταβατικό). Αναφέρεται όμως και ως ναυτικός όρος : σημαίνει διαφεύγω κάποιον κίνδυνο ή εμπόδιο στην πλοήγηση, και επίσης, πιο συγκεκριμένα, «ξεμαγκώνω» κάτι (όπως την άγκυρα ή τον κάβο) όταν έχει κολλήσει κάπου.

Ασιστ: Mes από Δ.Π.

Πολυχρηστικός όρος. Δεν πρέπει να συγχέεται με το ομόριζο και συναφές σφαγή (όρο πιο politically correct, που έχει καθιερωθεί σχετικά ευρέως και στο γραπτό λόγο).

Σφάξιμο είναι:

1. Η συνουσία, το γαμήσι, ο πήδουλας. Εξ ου και σφάζω = γαμάω. Εν προκειμένω δλδ το σφάξιμο ταυτίζεται με το σφίξιμο, ενώ το σφάζω με εκφράσεις όπως σφίγγω, ξεκατινιάζω, της τον σφυράω, της πατάω ένα, της ξηγάω τ' όνειρο, την κάνω μάγκα, την παίρνω, της τον ακουμπάω, της αλλάζω τα υδραυλικά, της κάνω γενικό σέρβις, της πετάω τα μάτια όξω κλπ κλπ. Κλασικός ο διάλογος: «το 'σφαζες το μωρό; - στο γόνατο».

2. «Ρίξιμο» σε συναλλαγή. Όταν ο εις εκ των δύο συναλλασσομένων αποκομίζει δυσανάλογα οφέλη σε σχέση με αυτά που προσφέρει, λέμε οτι σφάζει τον άλλο. Ειδικότερα, ο όρος παίζει πολύ σε πιάτσες τοξικομανών. Είναι η άσχημη ξήγα στο νταραβέρι, όταν παίρνεις μικρή ποσότητα ή κακής ποιότητας σταφ σε ακριβή τιμή. Σφαξίματα τέτοιου είδους θα συμβαίνουν καθημερινά, όσο υπάρχουν φρικαρισμένοι χαρμάνηδες, οι νούμερο ένα εθελοντές για σφάξιμο. Στης παραμύθας την ποδιά σφάζονται παλικάρια. Tα σφαξίματα κατ' εξακολούθηση είναι μάλλον επικίνδυνη μπίζνα. Δεν παίζεις έτσι με την αρρώστια του καθενός. Παίζει καμιά μέρα να σε βρουν πεταμένο σε κανά χαντάκι ή καμιά χωματερή.

3. Εγχείρηση, χειρουργική επέμβαση. Η λαϊκή αντίληψη ήθελε ανέκαθεν τους γιατρούς σκιτζήδες, κομπογιαννίτες, τσαρλατάνους, χασάπηδες. Πριν το 19ο αιώνα κανείς δε τα αμφισβητούσε αυτά, κι ο γιατρός ήταν ο εύκολος στόχος της κάθε είδους σάτιρας (π.χ. Μολιέρος). Τα τελευταία 150 περίπου χρόνια όμως, το ιατρικό επάγγελμα κέρδισε αναπάντεχα αξιοσημείωτο κοινωνικό κύρος, σε φάση που οι γιατροί να θεωρούνται ως ένα είδος «ιερών αγελάδων» των σύγχρονων κοινωνιών. Ευτυχώς κάποιοι άνθρωποι όπως ο Michel Foucault («Η Γέννηση της Κλινικής») μας άνοιξαν τα μάτια και καταλάβαμε οτι τελικά δεν έχουν αλλάξει και τόσο τα πράγματα σε σχέση με την προνεωτερική εποχή και πως οι δόχτορες κοιτάνε πριν απ' όλα την παρτάρα τους και πως θα τα κονομήσουν στη δική μας την καμπούρα..

Υποβάλλω κάποιον σε καψώνι, τον κάνω ό,τι θέλω, του ψήνω το ψάρι στα χείλη και τον χρησιμοποιώ για να περάσει το δικό μου. Στο τέλος ενδέχεται να του ζητήσω και τα ρέστα.

Η αφθονία, ο πλούτος. Από το τουρκικό (σώωπαα!) «bereket» που πάει να πει «αφθονία, ευλογία».

Αν και το λήμμα αντλεί την προέλευση του από το γαλλ. falbala που σημαίνει ποδόγυρος (φαρδιά πτύχωση στο κάτω μέρος γυναικείου φορέματος), στην εγχώρια αργκώ χρησιμοποιείται για να περιγράψει καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από αταξία συνοδευόμενη από ιλαρή διάθεση, ή αλλιώς, καταστάσεις χαβαλέ. Συνήθως ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει συγκεντρώσεις γνώριμων και άγνωστων ατόμων (όπως για παράδειγμα συμβαίνει σε φοιτητικά πάρτι) τα οποία θορυβούν ομιλώντας, ξεφωνίζοντας ή χαχανίζοντας, με απώτερο σκοπό το καμάκωμα και τον πήδο, οπότε ξαναγυρνάμε στον ποδόγυρο, βεβαίως βεβαίως.

Συνώνυμα: τζερτζελές, τουρλουμπούκι. Παράγωγα: φραμπαλατζής

Το καλαμπαλίκι, εκτός από την καθιερωμένη του έννοια ως περιττού αντικειμένου, σημαίνει και βάσανο, ντέρτι, νταλκάς.

1. Πηγαίνω κάπου, μεταβαίνω. Το τράβηγμα = η μετάβαση. Συνήθως (αλλά όχι πάντα) η χρήση του υπονοεί ότι η μετάβαση αυτή προκαλεί δυσφορία στον μετακινούμενο, ότι είναι γι' αυτόν σκέτη ταλαιπωρία. Επί το κοσμιότερον, αλλά με την ίδια σχεδόν σημασία, χρησιμοποιείται το πολύ ευρύτερα διαδεδομένο «τρέχω» (αν δεχθούμε ότι το «τραβιέμαι» προκαλεί σεξουαλικούς συνειρμούς). Το «τρέχω» και το «τρέξιμο», αν και πιο πολιτικώς ορθά, δηλώνουν κατά κανόνα ένα βαθμό δυσφορίας του υποκειμένου. Αντίθετα, το «τραβιέμαι» παίζει να χρησιμοποιείται και ουδέτερα, ως ένας εξαιρετικά μαγκιόρικος τρόπος να πεις απλώς «πάω» κάπου.

2. Βρίσκομαι μέσα σε μια ορισμένη κατάσταση, περνάω μια ορισμένη φάση στη ζωή μου με τις ιδιαιτερότητες και τα προβλήματά της. Εν προκειμένω δλδ, το ρήμα δηλώνει περισσότερο την εν χρόνω διάρκεια μιας κατάστασης ενώ στην περίπτωση 1 δηλώνει την κίνηση.

Παραδείγματα: τραβιέμαι με τα ναρκωτικά απ' τα 14, τραβιέμαι πολύ με τη δουλειά αυτό τον καιρό, τραβιέμαι τώρα 3 μήνες μ' ένα γκομενάκι, η Ρούλα τραβιέται με τα ψυχολογικά της τα τελευταία 2 χρόνια κ.ο.κ.

Τράβηγμα = η όλη φάση, το όλο σκηνικό με τα παλούκια του και τις μανούρες του (αλλά ενίοτε και τις καλές του στιγμές). Και εδώ παίζουν εναλλακτικά τα «τρέχω» και «τρέξιμο», αλλά σε λιγότερες περιπτώσεις. Π.χ. μπορείς να πεις «η Ρούλα τρέχει με τα ψυχολογικά της τα τελευταία 2 χρόνια» αλλά χλωμό να ακούσεις «τρέχει με τα ναρκωτικά από μικρός».

1. Βρίσκομαι σε μπελάδες. Σημασία συναφής με την 2 (της οποίας ενδεχομένως θα μπορούσε να θεωρηθεί υποκατηγορία). Εδώ τα τραβήγματα είναι απλώς και μόνο μπελάδες, ενώ η όλη φάση μπορεί ανέτως να χαρακτηριστεί ως εξόχως μανουριάρικη. Τα «τρέχω» και «τρέξιμο» χρησιμοποιούνται σε απόλυτη αντιστοιχία, διαφέρουν όμως όσον αφορά την ένταση της μανούρας. Όταν σε έχει χώσει το αφεντικό να δουλεύεις υπερωρίες απλήρωτες, το λες «τρέξιμο», το λες και «τράβηγμα». Όταν όμως σε κυνηγάει κάποιος πιστωτής σου να τον ξοφλήσεις και απειλεί ότι, αν δε το κάνεις, θα σε θάψει, τότε έχεις απλά πολύ χοντρά τραβήγματα.

Γενικά και για τις τρεις περιπτώσεις: το «τραβιέμαι» είναι πιασάρικο διότι γραμματικώς ανήκει στη μέση φωνή, η οποία διατηρεί στενές επαφές τρίτου τύπου με την παθητική φωνή (και κλίνεται όπως αυτή). Τονίζει δλδ τη διάσταση του πάθους, του ακούσιου, του αναγκαστικού. Βλ. και το κλασικό «τραβάτε με κι ας κλαίω». Γιατί όλους μας αρέσει κατά βάθος να μας τραβολογάνε κι ας μη το παραδεχόμαστε. Έχει τη καύλα του ενίοτε να αφήνεσαι, να παρασύρεσαι, να άγεσαι και να φέρεσαι, να είσαι άθυρμα στον άνεμο, να μην προσπαθείς ψυχαναγκαστικά να τα έχεις διαρκώς όλα υπό τον έλεγχό σου, να αφήνεις και λίγο τα πράματα στην τύχη.

Some of them want to be abused, όπως έλεγαν και οι Ευρυθμικοί.

Με τη φράση άνοιξε το κλανίδι εννοούμε ότι έγινε η αρχή και έπεται συνέχεια.

Πάντοτε η αρχή αποτελεί το πιο δύσκολο μέρος ενός εγχειρήματος, αλλά αφότου πραγματοποιηθεί, επέρχεται κάμψη των αντιστάσεων, αποκαθίσταται η βατότητα, διευρύνονται τα όρια, ανοίγει ο δρόμος και η συνέχεια γίνεται πιο εύκολη.

Μεγάλος θόρυβος που προκαλείται από συγκεντρωμένο πλήθος, οχλαγωγία, οχλοβοή, χάβρα. Από τουρκική λέξη για το πλήθος. Επίσης, καλαμπαλίκια ονομάζονται και τα αρχίδια. Ελπίζω όχι με την σημασία του «περιττού αντικείμενου»...

(άκλ.) Ο χώρος. Λογοπαίγνιο με τις λέξεις χώρος και horror (αγγλ.: τρόμος, φρίκη). Μαθηματικό χούμορ.

Τα Μαθηματικά, από καθαρά φορμαλιστική άποψη, πραγματεύονται πάντοτε χώρους, ή αλλιώς δομές, σύνολα πάντως από πράγματα, τα οποία σχετίζονται μεταξύ τους είτε με απλούς είτε με φρικιαστικά πολύπλοκους τρόπους. Η δεύτερη κατηγορία μάλιστα έχει τέτοιο εύρος, που στην πιάτσα θ' ακούσεις να λεν ότι έτσι παίρνουν οι περισσότεροι χώροι τ' όνομά τους: προστιμήν δηλαδή του ανθρώπου που τρελάθηκε πρώτος, όταν τους βρήκε και τους μελέτησε. Πρώτος, μα όχι και τελευταίος...

Ευκλείδης λοιπόν και Μινκόβσκι, και Χίλμπερτ και Μπάναχ και Σομπόλεφ, και Κολμογκόροφ και Φρεσέ και Χάουσντορφ και Τιχόνοφ, καί καί καί —μα τί λεμε τώρα, εδώ κοτζαμάν πολωνικό έθνος έχει βογκήξει κάτ' απ' το αφύσικο βάρος αυτού που είν' εκεί, εσύ όμως δέν το βλέπεις (αυτό είναι σχήμα λόγου για τα μαθηματικά).

Κι' αν ποτέ —κούφια η ώρα που διαβάζει— ακούσετε για «χώρο vikar» στα μαθηματικά, μη με κλάψτε, αλλά να φέρνετε τσιγάρα, κάπου εκεί στο Άρκαμ θα μ' έχουνε, πιστεύω πως ξέρω και πού, τρίτη πόρτα κάτω, τρίτη κόμμα πρώτη τέταρτη πρώτη πέμπτη ένατη, δεύτερη έκτη πέμπτη τρίτη πέμπτη, όγδοη ένατη έβδομη ένατη τρίτη, και τα λοιπά και τα λοιπά και τα λοιπά, εις τους αιώνας των αιώνων, αατά.