Tagged definitions (62)
Showing 1-10 from 62

Κορυφαία, all time classic ατάκα, προερχόμενη από ένα εξίσου διάσημο και υπέρ-καλτ film, τον Ταξιτζή (Taxi Driver, 1976) του Martin Scorsese, με πρωταγωνιστές τον τιτανοτρισμεγιστοτεράστιο Ροβέρτο Δε Νίρο και το καυλοπίπινο τότε Jodie Foster.

H ατάκα, καθώς και η όλη σκηνή στο πλαίσιο της οποίας εκστομίζεται, θεωρούνται από τα πλέον αναγνωρίσιμα σύμβολα του παμφάγου, μαζοποιητικού και τερατώδους μηχανισμού που ακούει στο όνομα Ποπ Κουλτούρα. Αποτελούν στερεότυπα μοτίβα της εικονογραφίας της. Πανηγυρική επιβεβαίωση των παραπάνω, η ψήφισή της το 2005 ως της δέκατης καλύτερης κινηματογραφικής ατάκας όλων των εποχών, και η συνακόλουθη αναβίβασή της ως αυτοτελούς λήμματος στη Βικούλα.

Σε τι στο μπούτσο αναφέρεται τελοσπάντων αυτή η ατάκα; Για να απαντήσουμε, ας θυμηθούμε λίγο τα συμφραζόμενα: πρόκειται για την περίφημη σκηνή του Καθρέφτη, προς τον οποίο ο φρικαρισμένος και σε φάση δεν-την-παλεύω-κάστανο Travis Bickle εξαπολύει έναν αριστουργηματικό, εμβριθέστατο και ποιητικό μονόλογο.

[I]«You talkin' to me; You talkin' to me; You talkin' to me; Then who the hell else are you talkin' to; You talkin' to me; Well I'm the only one here. Who the fuck do you think you're talking to;»[/I]

Ο Travis, ο μοναχικός, πορνόβιος και ψιλοαϊζενχάουερ ταρίφας, προβάρει το λογύδριο αυτό στον καθρέφτη του, προπονούμενος ψυχολογικά για αχαλίνωτους τσαμπουκάδες / μανούρες / ξυλίκια και λοιπά ζοριλίκια στους κακόφημους δρόμους της Πόλης-που-ποτέ-δεν-Κοιμάται (Νέα Υόρκη). Εξασκείται στο να παίρνει το κατάλληλο ψαρωτικό ύφος και τη μαγκιόρικη φωνή, πράγματα που θα του χαρίσουν το τακτικό πλεονέκτημα έναντι του αντιπάλου του στο αναμενόμενο street fighting πατιρντί.

Η πλάκα είναι πως, σύμφωνα με το σεναριογράφο του φιλμ, η συγκεκριμένη ατάκα δεν υπήρχε πουθενά γραμμένη στο σενάριο, το οποίο απλά προέβλεπε - γενικώς και αορίστως - «τον ήρωα να μιλά στον καθρέφτη του». Τυπική λοιπόν περίπτωση υποκριτικού αυτοσχεδιασμού, που συνέβαλε ουκ ολίγον στο χτίσιμο του μύθου που λέγεται Ντε Νίρο.

To Αre you talking to me λοιπόν, γεννιέται και καθιερώνεται ως μια αυθεντικά street έκφραση, που χρησιμοποιείται ως προανάκρουσμα κάποιου τσαμπουκαλίδικου σκηνικού / κλοτσοπατινάδας. Γίνεται το motto κάθε προκλητικού μαλάκα κάγκουρα / αλητάμπουρα / τσογλαναραίου που έχει βγει στο δρόμο καυλωμένος και ψάχνεται εναγωνίως για φασαρίες, για να μας αποδείξει πόσο άντρακλας και γαμίκλας είναι...

Αυτά στην αρχή. Διότι κάπου στο δρόμο, το σημαινόμενο (τσαμπουκάς / ξυλίκι / αναίδεια / προκλητικότητα κλπ) εξαφανίστηκε. Κι απέμεινε η έκφραση μονάχη της, ξεκρέμαστη και ξεκάρφωτη, αποκομμένη απ' το ορίτζιναλ context της, να ακολουθεί μια δική της αυτόνομη πορεία, άλλο ένα ορφανό σημαίνον μέσα στη φαντασμαγορία των σημαινόντων και τη χρυσόσκονη των φαινομενικοτήτων μιας μεταμοντερνιάρικης εποχής...

Ήταν αναπόφευκτο να συμβεί αυτό; Μάλλον ναι, τη στιγμή που η ταινία - αλλά και ο Σκορσέζε γενικότερα - εμπίπτουν σ' αυτό που λέμε κουλτουριάρικη προσέγγιση. Παρεμπίπταμπλυ, ο υποφαινό δε γουστάρει ιδιαίτερα ούτε την ταινία ούτε το σκηνοθέτη, που κατά την ιδίαν ημών άποψη είναι αργός, βαρετός, ψιλοκοιμήσης, τούφας...

Που / πώς / πότε παίζει να ακούσεις την ατάκα today; Μάλλον ως ένα τιραμισουρεάλ πασπαρτού που πάει με όλους και με όλα, κατά κανόνα σε φάση παρεΐστικου χαβαλέ κι έτσι. Η «σοβαρή» χρήση της έχει εκλείψει, αν το επιχειρήσεις θα θεωρηθείς γραφικός, για τα πανηγύρια. Συνήθως το πετάμε ως αποστομωτική - τηλεγραφική απάντηση σε κάποιο φίλο που μας ζαλίζει τ' αρχίδια με τις επίμονες / ανούσιες ερωτήσεις του. Του καθιστούμε έτσι σαφές πως τον γράφουμε οριστικά στα βυζιά μας, πως δεν πρόκειται να ασχοληθούμε άλλο με την πάρτη του και πως καλά θα κάνει να μας ξεφορτώσει και να βρει άλλο βιολάκι...

(Από τα σχόλια στο λήμμα κουδουνάτος)

Να γνωριστούμε καλύτερα.

Πρωτοακούστηκε στην ταινία Ο κατεργάρης του Δαλιανίδη του 1971.

Η Νόρα Βαλσάμη κόρη πτωχού πλην τιμίου υπαλλήλου (Χρόνης Εξαρχάκος) ερωτεύεται τον κανακάρη του εργοστασιάρχη αφεντικού του πατέρα της και ζητάει την άδειά του για να κάνει πάρτυ για «to know us better», το οποίο παραφράζεται από την αμόρφωτη μάνα της (Κατερίνα Γιουλάκη) σε αζμπέτε. Μια από τις γλυκανάλες του Δαλιανίδη πριν το γυρίσει στις ταινίες κοινωνικής διαμαρτυρίας ή «κουλτούρα να φύγουμε» όπως το Βασικά καλησπέρα σας και Τα τσακάλια.

Παράφραση της γνωστής, και κάποτε χρήσιμης και αντικειμενικής από ότι μου λέει ο πατέρας μου, ο θείος μου και ο Τάσος που έχει το καφενείο Το Στέκι Του Φιλάθλου, αθλητικής εκπομπής από τότε που μετακόμισε στην ΝΕΤ εκ της ΕΤ1. Ο λόγος είναι ότι την Κυριακή ασχολείται αποκλειστικά με τα θέματα που αφορούν τις τρεις μεγάλες Αθηναϊκές ομάδες ενώ για τις υπόλοιπες παίρνει μπρος μετά τα μεσάνυχτα δηλαδή Δευτέρα. Ωσεκτουτού, για κάποιους η εκπομπή χωρίζεται σε δύο features: την Αθηναϊκή Κυριακή και την Για Τους Υπόλοιπους Δευτέρα.

Η σκέψη, φαντάζομαι, πίσω από αυτή την ενέργεια είναι ότι οι οπαδοί της τριάδας είναι αντικειμενικά περισσότεροι οπότε και έχουν προτεραιότητα. Αλλά μάλλον κανείς δεν σκέφτηκε πως όλοι πληρώνουν το «πάνελ» της εκπομπής και επιπλέον αυτοί οι όλοι δεν είναι βαμπίρ, δεν έχουν αϋπνίες, δεν είναι δημόσιοι υπάλληλοι/φοιτητές/αργόσχολοι, δεν είναι οπαδοί των τριών μεγάλων ομάδων αλλά κανονικοί άνθρωποι που το τραγούδι των Λουκιανού Κηλαηδόνη και Ημισκουμπρίων Νωρίς τους αγγίζει. Μάλιστα, η εν λόγω καθυστέρηση δεν οφείλεται σε ο,τιδήποτε μπορεί να κατανοήσει ή έστω να δικαιολογήσει κανείς αλλά στην φλυαρία και στην, ενσωματωμένη στο ελληνικό γένος, ανάγκη να δείξει ποιος τα έχει βαρύτερα το κάθε φερέφωνο παλιός ποδοσφαιριστής (ισχύει και για το θηλυκό του πάνελ αυτό αλλά στην ζυγαριά μπαίνει άλλο ζευγάρι πράματα %:)=Β).

Παραδόξως, αυτό που συμβαίνει ενοχλεί όλους ανεξαιρέτως τους οπαδούς. Δυστυχώς μέχρι τώρα δεν έχει βρεθεί αντίδοτο στην απέραντη βλακεία που θα έσωζε πολύ κόσμο αλλά και όλοι όσοι βρίσκονται κοντά στους «συντελεστές» έχουν αρνηθεί τεράστια ποσά, σύμφωνα με πληροφορίες, για να εκτελέσουν μερικά απλά συμβόλαια θανάτου. Τέλος, υπάρχουν και οι περίεργοι που, πως να το κάνουμε ρε παιδί μου, γουστάρουν Μίνο και πουρουπουπού. Για αυτούς δεν υπάρχει γυρισμός.

Πάλι από παλιά διαφήμιση, αλλά δεν θυμάμαι πια το προϊόν. Λάδι ήντουνα, ή απορρυπαντικό πιάτων; Ή μήπως κάτι σε μινέρβα, φυτίνη ή βιτάμ; Πάντως η γιαγιά Ευτυχία (θα σας εξηγήσω άλλην ώρα τον συμβολισμό του ονόματος αυτού, είναι τόσο δύσκολο που δεν θα μπορέσω εδώ, θα πάρει πολύ), η γιαγιά Ευτυχία λοιπόν έδωσε για άλλη μια φορά τα φώτα της γνώσης της και της πολύχρονης εμπειρίας της σε όλη την οικογένεια. Αυτό είναι το ρεζουμέ και έτσι χρησιμοποιούμε την έκφραση όταν θέλουμε να επιβεβαιώσουμε τον οποιονδήποτε συνομιλητή μας για το σοφόν και το σαφές της ρήσης του. Το λέμε δε και λίγο τραγουδιστά και γυναικεία: «α!-κριβώως,γιαγιαευτυχίααα...»

Ο βλάκας. Αυτός που δεν του κόβει. Χρησιμοποιείται όταν δε θέλουμε να καταφύγουμε σε χυδαίες εκφράσεις εναντίον κάποιου.

1) Κανονικά (και λεξικογραφημένα), αύρα λέγεται ένα ελαφρά θωρακισμένο αστυνομικό όχημα, που στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε για την καταστολή πλήθους. Αναφέρεται συχνά ως «της χούντας» (τότε τις είχαν για περιπολίες -για να μη γαμάνε το οδόστρωμα με τα τανκς κάθε τρεις και λίγο), αλλά ήταν σαφώς και της «δημοκρατίας».

Τα πρώτα μοντέλα (βρετανικής κατασκευής και προελεύσεως, αρχικά για στρατιωτική χρήση γύρω στον Α' Παγκόσμιο) δρούσαν και πριν την επταετία, ενώ το 1975 αντικαταστάθηκαν από κάτι καινούργια βελγικά, που γνώρισαν μεγάλες δόξες στις διαδηλώσεις της Μεταπολίτευσης. Αποσύρθηκαν οριστικά το 1981, τουλάχιστον απ' τους δρόμους. Τελευταία χρήση τους ήταν στη φύλαξη του αεροδρομίου.

Ο Τριαντάφυλλος εικάζει ότι «ίσως [λέγεται έτσι] επειδή είναι ελαφρύτερο από τα θωρακισμένα με ερπύστριες». Ο δε Μπάμπης δίνει την περιγραφή «οχήματα για την ταχεία μεταφορά αστυνομικής δύναμης». Μπορεί να λέει έτσι το προσπέκτους, αλλά οι αύρες δεν ήταν ταξί. Το ατού τους ήταν, πρώτον, ότι μπορούσαν να γκαζώσουν ατρόμητα μέσα από πλήθος και οδοφράγματα. Και δεύτερον, ότι δυο-τρεις μπάτσοι μπορούσαν άνετα να κατσικωθούν εκεί πάνω και να εκτοξεύουν δακρυγόνα, εν κινήσει άμα λάχει. Αυτά για τις παλιές αύρες.

2) Σήμερα όμως, αύρα λέμε ένα εντελώς διαφορετικό αστυνομικό όχημα: το κανόνι νερού (ή υδροβόλο, ή «Αίαντας» κατά την αστυνομική επιχειρησιακή ορολογία). Πάλι ελαφρά θωρακισμένο, αλλά πολύ μεγαλύτερο, ρίχνει νερό υπό πίεση -ακούγεται ακίνδυνο, αλλά να μη σου τύχει. Καινούργιο φρούτο στην Ελλάδα, έχει γράψει ιστορία σε άλλες χώρες (π.χ. στην Αμερική ενάντια σε μαύρους διαδηλωτές, στα ηρωικά σίξτιζ).

Εδώ σε μας πρωτοεμφανίστηκε στην Κερατέα, τώρα συχνάζει και στο Σύνταγμα ή όπου έχουμε ντράβαλα τέλος πάντων. Το μοντελάκι είναι ισραηλινό, και οι δυνατότητές του πολλές: διασκορπίζει πλήθος, καθηλώνει τους ευκίνητους, ενώ θεωρητικά επιτρέπει τη μίξη νερού με χημικά ή δακρυγόνο (κοινή πρακτική στη Γαλλία), ή με μπογιά («δεν ήμουν στη διαδήλωση, κυρ-αστυνόμε!» «αφού είσαι ροζ, ρε!»). Και φυσικά, τρομοκρατεί.

3) Τέλος, να σημειώσουμε ότι η λέξη αύρα δεν εξαφανίστηκε απότομα το '81 (που αποσύρθηκαν οι αύρες της μεταπολίτευσης), για να επανέλθει ως δια μαγείας το 2010. Ενδιαμέσως, χρησιμοποιήθηκε στον λαϊκό λόγο για να περιγράψει κάθε μυστήριο αστυνομικό όχημα (τζιπάκια, βανάκια, κλούβες, ό,τι), άλλοτε λόγω άγνοιας και άλλοτε μεταφορικά. Με αποτέλεσμα ένα τεράστιο μπέρδεμα αφενός, και να μείνει ζωντανή η λέξη αφεδύο -ώστε να πάρει καινούργιο σημαινόμενο 30 χρόνια μετά, που χρειάστηκε.

Πηγές: Ιός, Ελευθεροτυπία, Θεοδοσίου, βικούλα, Χότζας, deinosavros, jesus.

Η φράση λέγεται για να τονίσει ότι, αυτό στο οποίο αναφερόμαστε, αποτελεί τη μοναδική λογική επιλογή στις τρέχουσες περιστάσεις, ότι πρόκειται για κάτι δοκιμασμένο, για «αξία σταθερή στο χρόνο».

Έχει παρατηρηθεί να δηλώνει και τη λύση ανάγκης.

Από παλιά διαφήμιση της χλωρίνης Klinex, στο τέλος της οποίας ακουγόταν εκείνη η γνωστή, αντρική φωνή με την ιδιαίτερη χροιά που παρέπεμπε σε αυθεντία: «Χλωρίνη Klinex. Αυτήν ξέρετε, αυτήν εμπιστεύεστε!»

Είναι slang τώρα αυτό;

Πέρα από την σεξουαλική σημασία του όρου (που καλύπτεται στον προηγούμενο ορισμό), το βαθύ λαρύγγι είναι επίσης συνώνυμο αυτού που αποκαλύπτει απόρρητα μυστικά, του πληροφοριοδότη.

Ο χαρακτηρισμός αυτός είναι μάλλον εμπνευσμένος από την κλασική ταινία πορνό «Το βαθύ λαρύγγι», η οποία είχε κάνει πάταγο εκείνον τον καιρό (1972) που ξέσπασε το σκάνδαλο Watergate στην Αμερική. Χρησιμοποιήθηκε τότε για να χαρακτηρίσει έναν συγκεκριμένο άγνωστο πληροφοριοδότη (τον Mark Felt), έκτοτε όμως η σημασία του γενικεύτηκε. Για περισσότερες λεπτομέρειες δες το παράδειγμα 1, όπως επίσης και αυτό το λινκ.

Όταν ο όρος «γαριδάκι» χαρακτηρίζει το πέος, διαθέτει αμφισημία. Βλ. παράδειγμα.

Μετωνυμία, εκ του παλαιού ιχθυοποιού (sic) Φαίδωνος, που δηλώνει τον καθηλωμένον άνδρα σε σεβεντίστικα πρότυπα, ιδίως στο άνοιγμα των κουμπιών του πουκαμίσου μέχρι τον αφαλό, για να φαίνεται το θυσανωτόν τρίχωμα, όπου υποφώσκει και χρυσή καδένα (ασορτί με την καρδιά του φέροντος). Επί 80’ετίας διανθίσθηκε με πακέτο «μάλμπορο», τυλιγμένο στο ανασκουμπωμένο μανίκι της πουκαμίσας ή σφιγμένο στο μαγιώ, τσόκαρο «γάτα με πέταλα», ανώνυμο γυαλί ηλίου και ψάθινο καου-μπόικο…

Λέγεται και τραβόλτας ο τύπος, ενώ ο βιρτουόζος Ζώρζ Πιλαλί, υπήρξε και ο πρώτος που γιουχάισε μουσικώς και στυλιστικώς το φαινόμενον.

Πρόκειται λοιπόν για μια εκ της σειράς μετωνυμιών, που αποδίδουν σε διάφορους σελεμπριτέους, ορισμένην ιδιότητα, όπως:

• Γκιζίκης, για τον φέροντα χουντικό γυαλί.
• Πάρλας, γι' αυτόν-ήν που έχει κύκλους στα μάτια,
• Ντεμιρέλ, που έχει προκοίλι ετοιμόγεννης,
• Γκιζέλα Ντάλι, για χαζο-ξανθιά λατέρνα (σε προκεχωρημένη ηλικία προτιμάται ο όρος «η θεία μου η χίππισσα»),
• Παναγιωταρέα / Κούβελας, για γκριζομάλλη-α, με κούπ μέςς, που αφήνει τεχνηέντως κατάλευκο τσουλούφι,
• Μονσελλάς, για τον μπακουρέο απάλευτο μακρυμάλλη άνω των 40, που μυρίζει ναφθαλίνη (εκ της πολύκροτης υπόθεσης συμμετοχής σε αυτοκτονία),
• Καζαντζίδης, για τον κλαψομούνης μεμψίμοιρο,
• Ιάσονας / Μουρατίδης, για το νεάζοντα και καλλιτεχνίζοντα μεσόκοπο πουσταράκο,
• Σουγκλάκος, για τον βαράο,
• Χριστός, γι'αυτόν-ήν που δεν κλείνει την πόρτα πίσω του (διότι γεννήθηκε κατά τα φαινόμενα σε φάτνη, όπως ο Κύριος),
• Αρτέμης Μάτσας / Δήμος Σταρένιος, για τον γλοιώδη σπιούνο,
• Μπαρμπα-Γιώργος, για τον καράβλαχο,
• Ντρογκμπά, για το μαύρο που πουλάει σι-ντι και

• (για να μη μείνουν 13=γρουσουζιά) Καΐλας, για τον αναξιοπαθούντα πτωχό-πλην-τίμιο δουλευταρά

  και άπειρα άλλα, αφού της επινοητικότητος ουκ έσται τέλος...