Further tags

Καρίτζαφλας: το «καρύδι», το «μήλο του Αδάμ» - η διόγκωση στο (περίπου) κεντρικό σημείο του λαιμού - βλ. μήδι.

Ο καρίτζαφλας, ανατομικά:
Δεν έχει κάποια συγκεκριμένη λειτουργία, αλλά εκεί ενώνονται δύο βασικοί χόνδροι του λάρυγγα και ο αγωγός που συνδέει την στοματική κοιλότητα με την τραχεία.

Επειδή συγκρατεί τον λάρυγγα, εμφανίζεται πιο έντονος σε άτομα με βαριά φωνή (μεγαλύτερες φωνητικές χορδές, μεγαλύτερο το τύμπανο που αντηχεί όταν αυτές δονούνται, μεγαλύτερο καρούμπαλο για το λαρύγγι) και, παρόλο που βεβαίως υπάρχει και στα δύο φύλα, στους άνδρες είναι μεγαλύτερος. Θεωρείται ένα από τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του ανδρικού φύλου, όπως η γενειάδα ή το μουστάκι.

Ο καρίτζαφλας, κοινωνικά:
Δεν είναι δυνατή η εξάλειψή του με τεχνητά μέσα. Ενώ με το ξύρισμα ή άλλα μέσα (περιλαμβάνονται εδώ, μην λέμε τα ίδια) μπορεί να εξαλειφθεί η γενιάδα και το μουστάκι, ενώ με την πλαστική χειρουργική μπορεί να φυτρώσουν βυζιά και να ξηλωθούν τα περιττά γεννητικά όργανα, τον καρίτζαφλα δεν μπορείς να τον μαζέψεις. Συνεπώς αποτελεί βασικό σημείο αναγνώρισης του τρίτου φύλου.

Ο καρίτζαφλας, «παντού-υπάρχει-ένας-μύθος»:
Έχουν καταγραφεί ισχυρισμοί που υποστηρίζουν ότι, ο καρίτζαφλας αποτελεί κομμάτι του μήλου που δάγκασε ο πρωτόπλαστος, το οποίο του κάθισε στο λαιμό, θέση που θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με επιφύλαξη, δεδομένου ότι δεν υποστηρίζεται από στοιχεία επιστημονικών ερευνών.

Ο καρίτζαφλας, γλωσσικά:
Από τις λέξεις που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν το ίδιο ανατομικό σημείο, η συγκεκριμένη αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέρος απειλής: τι να κλάσει τώρα το «θα σου κόψω το μήλο του Αδάμ, ρε πούστη» (νιεεε) - ενώ το «θα σου κόψω τον καρίτζαφλα ρε πούστη», ε, όσο να ‘ναι, δημιουργεί έναν τρόμο σε φάση.

Χρησιμοποιείται (ή, τέλος πάντων, χρησιμοποιούνταν στα χρόνια της σ’χωρεμένης της γιαγιάκας μου) στην δυτική Πελοπόννησο και, αν κρίνει κανείς από τα (σχεδόν ανύπαρκτα) αποτελέσματα του γούγλε γούγλε, δεν είναι συνήθης, επομένως το συγκεκριμένο λήμμα ήρθε να καλύψει αυτό το τρομερό κενό της βιβλιογραφίας.

Τιμή και δόξα στην ironick για την ενθάρρυνση.

Παράδειγμα 1:

Συνταγή για μαγείρεμα κυνηγιού:
«Πολλά πουλιά μπορούν να γίνουν παστά. [...] Μετά το μάδημα, καψαλίζουμε για λίγο τα πουλιά στο καμινέτο. [...] Κόβουμε τα ποδαράκια και τη μύτη, από πάνω προς τα κάτω, για να βγει και [...] ο καρίτζαφλας. Στη συνέχεια, τρυπάμε την τσίχλα στο στήθος με τη μύτη του ψαλιδιού και τη μισοκόβουμε.»

Παράδειγμα 2:

Η γιαγιά της οκτάχρονης Μεσούλας πλένει πιάτα. Η Μεσούλα που έχει ξυπνήσει με τον κώλο ανάποδα γυρνάει γύρω γύρω σαν τον δαίμονα και στο τέλος σπάει κι ένα πιάτο.

Η γιαγιά (σταδιακό ανέβασμα του τόνου):
- Τι έχεις πάθει παιδί μου σήμερα (μουρμουρητό), δεν σε αναγνωρίζω (πιο δυνατά), ελύσσαξες (ακόμα πιο δυνατά), φύγε ΤΩΡΑ και πήγαινε στο δωμάτιό σου (ακόμα πιο πιο δυνατά) και σταμάτα αυτά τα καμώματα (πιάσαμε υψίσυχνα), γιατί θα σου κόψω τον καρίτζαφλα (υπερηχητικά) - αααα.

Μεσούλα κλαίει «μην μου κόψεις το καρίιιι» (η απειλή κατανοητή, αλλά όχι και η λέξη). Γιαγιά παίρνει Μεσούλα αγκαλίτσα. Μεσούλα δεν κλαίει. Λα λα λα, όλα καλά.

Στο απώτερο μέλλον αλλάζουν οι παιδαγωγικές μέθοδοι, καταργούνται οι απειλές και έτσι χάνονται οι όμορφοι ιδιωματισμοί. Μέχρι που καταγράφονται στο σλανγκ και μένουν στην ιστορία. Όλε.

Βλ. και καρύτσαφλος και γκαρίτσαφλος, καρύτζαφλος.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Στην Καλαμάτα και Μεσσηνjία (προσπάθεια απόδοσης του μεσσηνjιακού -νj, όπως στο σχιζοφρενjής δολοφόνος με το πριόνjι δεν κωλώνjει) είναι ευρύτατη αδιαφοροποίητη κλητική προσφώνηση προς πάντες και μάλιστα κυρίως προς άντρες συνομιλητές.

Γιατί όλοι μας θυμίζουν την φουκαριάρα τη μάνα μας και γι' αυτό τους αγαπάμε!...

-Έλα μου, ο Βρασίδας είμαι!
-Έλα μάνα μου, τι μου κάνjεις;

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Όπως και το Ελλάντα, πρόκειται για έναν χαρακτηριστικά Ελληνο-αμερικλάνικο τρόπο να αναφερθείς στην «πατρίδα», αποκαλύπτοντας ότι, παρά τις πλέον φιλότιμες των προσπαθειών σου, έχεις τελικά αλλοτριωθεί. Βλ. και δώσε κώλο στον ρουφιάνο!.

- Μαζευτήκαμε όλοι μαζί στην Αστόρια, να φάμε κανά σουβλάκι, να δούμε και Φίνος Φιλμ, να θυμηθούμε το πατρίντα.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Κυριολεκτικά, οι λάσπες στα ποντιακά.

Στην Θεσσαλονίκη, τσαμούρια αποκαλούνται οι οπαδοί του Απόλλωνα Καλαμαριάς από τους υπολοίπους, δηλαδή από τους γύφτους, τα σκουλήκια και τις γριές.

Το παρατσούκλι προέκυψε από το γεγονός ότι εκείνα τα χρόνια (πάλι καρφώθηκα...) η Καλαμαριά ήταν εκτός Θεσσαλονίκης, και ως εξοχή ήταν τίγκα στη λάσπη. Επειδή στην Καλαμαριά ήταν και είναι τόπος που κατ' εξοχήν πήγαν κι έμειναν οι πρόσφυγες από τον Πόντο, αντί να λέμε τους οπαδούς της τοπικής ομάδας «λασπούρια», τους λέμε τσαμούρια. αατα

- Ου βρωμοσκούληκο! Σκουλήκια βρωμερά που ζείτε μες στο χώμα...
- Άι ρε σκατόγυφτε...
- Καλά ρε,τι κάφροι είστε... Είναι επίπεδο αυτό;
- Ρε, ρε... Μιλάν' όλοι, μιλάν' κι οι κώλοι. Ρε τσαμούρι, εσύ από τις μεγάλες ομάδες, τι είσαι;

Το γηπεδο του Απολλωνα οταν φτιαχνοταν - ποοοοολλη λασπη ρε παιδακι μου... (από acg, 26/03/09)

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Δόγκας, από το Dogas, που σημαίνει Δούκας στα Ιταλικά

Ρίζα είναι η «Δόγα»: η κάθε κυρτή σανίδα βαρελιού (ιταλικό) doga.

Οι Δούκες, ιστορικά, έλεγχαν τα δουκάτα, περιοχές με αμπέλια και φόρος ήταν τα βαρέλια με το κρασί, από εκεί και το Dogas = Δόγκας ελληνιστί.

Il doga di Venezia e il suo vino.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Ύβρις ιδιαίτερα εύχρηστη στην Δ.Κρήτη, της οποίας το νόημα κινείται στο φάσμα του ατσούμπαλου, χαρμπαγιάγκαλο, αμπλαούμπλη, αρούγκανου, χαλικούτη και μπαραμπάκου, αλλά με λίγο περισσότερη έμφαση στο ατημέλητο της εμφάνισης (ξεζωσμένα πουκάμισα ή μπλουζάκια, λυτά κορδόνια που σέρνονται, κωλοπατημένα παπούτσια κ.λπ.)...

Πρέπει να διαδόθηκε στην Κρήτη με τους Μαμαλούκους στρατιώτες της Αιγυπτιακής εξουσίας (1830-1941).

Σημείωση: υπάρχει και το λήμμα μαμελούκος με άλλη, εξαιρετικά ευφάνταστη σημασία.

- Μα δεκαεφτά χρονώ να καβαλικεύγει bmx και να κυκλοφορεί σαν το μαμαλούκο...
- Είναι ραπ...

(διάλογος στα Χανιά των early 90s).

(από xalikoutis, 23/03/09)

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Ο παμπόνηρος άνθρωπος, ο πιο πονηρός και από γάτα.

Δεν χαρακτηρίζει τον έξυπνο, αλλά και δεν φέρει μειωτική χροιά. Είναι ο καλών προθέσεων πονηρός, που δεν είναι απατεώνας.

Ακόμα χρησιμοποιείται και για χαϊδευτικό μεταξύ ερωτευμένων, ή από γονείς προς παιδιά (ενίοτε με καμάρι).

Σύνθετη λέξη, παιδί του μπαμπά «πονηρός» και της μαμάς «κατσούλα (γάτα)». Η δε μαμά προέρχεται από το μεσαιωνικό «κάτα» = γάτα, και «κατ(σ)ίον» = γατάκι, από τα οποία έγινε η κατσούλα που ακόμα χρησιμοποιείται σε όλη σχεδόν την Πελοπόννησο και ιδιαίτερα στη νότια.

Χαρακτηριστική η διήγηση για τον πρωτευουσιάνο δάσκαλο που μάθαινε ανάγνωση τα πρωτάκια σε χωριό της Πελοποννήσου.

Δάσκαλος: - Εσύ Κωστάκη, Γ+Α;
Κωστάκης: - ΓΑ, κύριε.
Δάσκαλος: - Μπράβο, Τ+Α;
Κωστάκης: - ΤΑ, κύριε.
Δάσκαλος: - Μπράβο, και όλο μαζί;
Κωστάκης: - Κατσούλα κύριε.

Η κατσούλα = γάτα, δεν έχει την ίδια καταγωγή με την κατσούλα = σκούφια. Η τελευταία προέρχεται από την Ρουμάνικη λέξη για την τριγωνική σκούφια του κεφαλιού.

  1. - Πώς σου φάνηκε ο Τάκης;
    - Συμπαθής, είναι και πονηροκατσούλα.

  2. - Μπαμπά, ήμουν καλό παιδί, θα μου πάρεις παγωτό;
    - Θα σου πάρω, αλλά είσαι μια πονηροκατσούλα εσύ!

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Χανιώτικη ιδιωματική έκφραση που σημαίνει μου στρίβει ή μου λασκάρει (η βίδα), τρελαίνομαι... Κυριολεκτικά σημαίνει κάτι παραπλήσιο, δηλαδή, αφαιρώ τα καρφιά, ξεκαρφώνω.

«Περτσίνια» λέγονταν τα καρφιά, βενετσιάνικη λέξη - στα ιταλικά percini = καρφί). Επειδή η παράδοση πουλάει, θα μπορούσα να ισχυριστώ ότι προέρχεται από την ιδιόλεκτο των κατασκευαστών παραδοσιακών υποδημάτων (στιβανάδων) αλλά, αλίμονο, το λένε καμιά φορά και οι μαστόροι όταν ξεκαλουπώνουνε με το σκεπάρνι στην οικοδομή...

Εναλλακτικά λέγεται και «ξεπερτσικώνω» και καμιά φορά (εσφαλμένα) «περτσικώνω» ή περτσινιάζω».

- Κι ο Χρήστος, ίντα κάνει αυτός;
- Εξεπερτσίκωσε... εχώρισε τη γυναίκα του με το μωρό για μια Βουλγάρα, και μετά τονε παράτησε αυτή, κι εδά κάθεται στο λιμάνι και μιλεί μοναχός του σαν τον τροζό... - Μωρέ...!

Δες και περτσινώνω

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Ο τρύπιος από την Κρήτη.

— Πονάς Αντώνη μ';
— Όι!
— Πονάς Αντώνη μ';
— Όι.
Πονάνε ωρέ τα παλληκάρια;

Αυτός ήταν ο τρυπαντωνάκης! Για την ορίτζιναλ κρητική προφορά απευθυνθείτε στον Χαλικούτη.

Χαρακτηρισμοί με κύριο όνομα για συνθετικό: αστραπόγιαννος, βιαστικοθοδώρα, βουβαντώνης, γερολάζαρος, γυναικοθόδωρος, λωλοστεφανής, μαλακαντρέας, μαλακαντώνης, μουγγοθόδωρος, ντελημπάσχος, ντελήσαββας, παστρικοθοδώρα, στραβόγιαννος, τρελαντώνης, τρεμολάζαρος, τρομπογιώργης, τρυπαντωνάκης, ψευτοθόδωρος.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Στην πατρινή αργκό, το κατώτατο είδος μινάρα. Ο εντελώς γελοίος και άχρηστος μαλάκας. Αν πεις κάποιον στην Πάτρα μιναροκεφτέ μπροστά σε γκόμενες, ετοιμάσου για κλωτσίδι.

Μερικές φορές χρησιμοποιείται και ως φιλική επίπληξη ή προσφώνηση, αλλά μόνο μεταξύ κολλητών.

  1. Τράβα ρε μιναροκεφτέ!

  2. Έλα ρε μιναροκεφτέ, πλάκα σου κάνω.

Ψίτ, γκαρσόν !  Μιά μερίδα μιναροκεφτέδες...  (από Marco De Sade, 17/03/09)

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified