Tagged definitions (1575)
Showing 681-690 from 1575

Αναφέρεται για ζώα χωρίς κέρατα.

Κυκλοφορεί παντού στα Βαλκάνια (βλάχικα sut- αλβανικά shyt- σλάβικα šutu) με πιθανή λατινική ρίζα. Εδώ έφτασε απ’ τα Αλβανικά.

Είναι μειωτικός χαρακτηρισμός και σημαίνει:

• Βλάκας, μπουνταλάς, ουγκ (αφού αναφέρεται σε ζώα).
• Αυτόν που είναι του χεριού μου, που δεν φέρνει αντίσταση, που κωλώνει (αφού δεν έχει κέρατα - όπλα - μέσα άμυνας).

• Χαντούμης, σεξουαλικά ανίκανος – ανήμπορος (το βαρβάτον των αρσενικών και το μέγεθος των κεράτων τους σχετίζονται τα μάλα, αναντάμ παπαντάμ, σε όλες τις βουκολικές μικροκενωνίες).

  Για το θηλυκό, σιούτα, ο Πετρόπουλος διασώζει την ερμηνεία:

• Γυναίκα χωρίς στήθος, με στήθος σανίδα / πλάκα / κόντρα πλακέ / σιδερώστρα (επίσης απ’ την έλλειψη κεράτων).

Τουρκομερίτικος χαρακτηρισμός για κάποιον που δεν έχει καμία απολύτως αίσθηση της ποσότητας και του μέτρου (συχνά στα φαγώσιμα, αλλά όχι μόνο) και πάντα υπολογίζει - και αγοράζει ή παραγγέλνει - πολύ παραπάνω απ' όσο χρειάζεται.

Ο μπολμπολτζής θέλει να υπάρχει αφθονία. Όταν πάει για ψώνια, γυρίζει φορτωμένος με δεκαεφτά οικογενειακές συσκευασίες για κάθε είδος, αγνοώντας παντελώς τον παράγοντα «πού θα τα βάλουμε». Όταν πάει στη λαϊκή, γυρίζει με δέκα κιλά απ' το κάθε ζαρζαβατικό, αγνοώντας παντελώς τον παράγοντα «πότε θα τα φάμε». Αν χρειάζεται ένα κιλό χρώμα κι ένα πινέλο για να βάψει τα κάγκελα του μπαλκονιού, θα αγοράσει χρώματα και εργαλεία που φτάνουν για να βαφτεί ολόκληρο το Ολυμπιακό Στάδιο. Κι αν του πεις τίποτα, θα σου πει «ε, να βρίσκονται» ή «ε, να 'χουμε».

Ωστόσο, δεν πρόκειται τόσο για αρνητικό χαρακτηρισμό, όσο για πειραχτικό: ο μπολμπολτζής αποκλείεται να είναι τσιγγούνης και σφιχτοχέρης. Συνηθέστερα, όλο αυτό πάει πακέτο με το χουβαρνταλίκι. Και με τι καρδιά θα πεις κακιά κουβέντα για χουβαρντά άνθρωπο;

Ετυμ. > τουρκ. bol: πολύς, άφθονος (απ' όπου και το μπόλικος, βέβαια). Εις διπλούν, bol bol, είναι έκφραση που σημαίνει ακριβώς «μεγάλη αφθονία».

1. Μικρός πάσσαλος (παλουκάκι) που καρφώνεται στο χώμα και δένονται σ' αυτόν τα σκοινιά των ζώων. Υπάρχουν τα ξυλότζενα (φτιαγμένα από ξύλο) και τα σιντερότζενα / σιδερότζενα (φτιαγμένα από σίδερο).

Εξού τα:

• τζενώνω/τζενιώνω (καρφώνω στη γη το τζένιο, στο οποίο είναι ήδη δεμένο το σκοινί κάποιου ζώου που μεταφορικά σημαίνει και σκλαβώνω),
• ξετζενώνω (βγάζω απ’ τη γη το τζένιο - ελευθερώνω) και

• το τζένωμα (το μπήξιμο, το χώσιμο, το κάρφωμα του τζενιού).

  Όλ’ αυτά λέγονται στην Κρήτη. Αλλού χρησιμοποιείται όπως ακριβώς και το παλούκι.

2. Επίσης, σημαίνει εργαλείο, εξάρτημα (μ’ αυτήν την έννοια το διασώζει ο Πετρόπουλος). Ειδικά: ξύλινο πασαλάκι που καρφώνεται στη διάστρα υποβοηθώντας τη διάστρουσα.

Εξού:

3. Ο πούτσος και

4. (στον πληθυντικό) τα τζένια (ντζένια -Καρπαθιώτικο) που σημαίνουν

• τ’ αχαμνά,

• τις γυναικείες ιδιοτροπίες.

  5. Κυριολεκτικά σημαίνει το άτομο με μεγάλη διάνοια, τη μεγαλοφυΐα, τον ταλαντούχο, που το μυαλό του γεννά συνέχεια κι οι ιδέες του είναι πρωτότυπες, αυτόν που είναι σπίρτο/τσακμακόπετρα/γάτα/Αϊνστάιν.

Συχνότερα ακούγεται ειρωνικά. Σημαίνει αυτόν που

• είναι μπάζο, αλλά θεωρείται ή (και) το παίζει τζένιο

• οι μηχανισμοί των ΜΜΕ τον σερβίρουν σαν τζένιο –οπότε έχει κι ανάλογο υφάκι.

  (Από το λατινικό genius -δαιμόνιο σε ρόλο φύλακα αγγέλου- από όπου προέρχονται: το τζίνι -ίσως και του παραμυθιού-, το τζίνιους -από το αγγλικό genius- που έχουν την ίδια έννοια κι αναφέρονται κι αλλού στο σάη).

Αρχικά για να ξέρουμε για τι πράγμα μιλάμε να σας ενημερώσω ότι:

Τα γκόρτσα είναι τα φρούτα του δένδρου Αγκορτσιά (ή αλλιώς Γκορτσιά). Η Αγκορτσιά είναι ένα είδος αγριαχλαδιάς. Κατά βάση λοιπόν τα γκόρτσα είναι κάτι σαν αχλάδια ένα πράγμα.

Πάμε τώρα στον καθεαυτό ορισμό. Ορισμούς μάλλον, γιατί η έκφραση είναι πολυσήμαντη.

1. Η φράση μου τίναξες τα γκόρτσα σημαίνει με κούρασες πάρα πολύ, με ξεθέωσες, με ξεπάτωσες, με ξεκώλωσες, με ξέκανες, με ξέσκισες, με ξεμούνιασες, μου έδωσες το μουνί στο χέρι, με πέθανες, με εξουθένωσες, με έφτασες στα όρια της φυσικής μου αντοχής. Όλα αυτά, το καθένα ξεχωριστά και όλα μαζί.

2. Από τον παραπάνω ορισμό προκύπτει η δεύτερη σημασία της έκφρασης. Ένας άντρας μπορεί να χρησιμοποιήσει την έκφραση αυτή για να παινέψει τον εαυτό του σχετικά με την μεγάλη του αντοχή κατά τη διάρκεια του σεξ, καθώς και για την ποσότητα και την ποιότητα των οργασμών, της ευχαρίστησης και της ηδονής που μπορεί να προσφέρει στη σύντροφό του.

3. Τέλος το τινάζω τα γκόρτσα σημαίνει δέρνω, πλακώνω στο ξύλο, αρχίζω στα μπουνίδια, με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι θα είμαι ο αδιαμφισβήτητος νικητής του όλου διαπληκτισμού. Γενικεύοντας, σημαίνει ότι υπερνικώ με διαφορά τους αντιπάλους μου, ότι επιβάλλομαι δυναμικά, ότι είμαι ο καλύτερος με διαφορά.

Ετυμολογικά θα πρέπει να υποθέσω ότι το τίναγμα της Αγκορτσιάς για να μαζέψουμε τα φρούτα της θα πρέπει να είναι πάρα πολύ σκληρή και κουραστική εργασία. Γιαυτό και η έκφραση έμεινε υποδηλωτική μιας τέτοιας κατάστασης.

Να μην μπερδεύεται με το λήμμα κουράδας.

1. Ο πολύ χοντρός άνθρωπος. Το κινούμενο βουνό από κρέας. Χρησιμοποιείται κυρίως όταν αναφερόμαστε σε άνδρα. Ο τύπος κουραδού, για μια γυναίκα, είναι σαφώς σπανιότερος, αλλά και πολύ περισσότερο υποτιμητικός-προσβλητικός.

Εννοιολογικά αναλύεται ως εξής: ο χοντρός άνθρωπος τρώει πολύ. Αυτός που τρώει πολύ, χέζει πολύ. Άρα, κάνει πολλές κουράδες. Επομένως, κουραδάς ίσον χοντρός.

1. Ο αργοκίνητος, ο δυσκίνητος άνθρωπος. Κατά πάσα πιθανότητα είναι και γεματούλης έως και χοντρός, αλλά δεν είναι απαραίτητο.

Εννοιολογικά μπορούμε να πούμε ότι εκ των πραγμάτων ο υπέρβαρος είναι πιο δυσκίνητος σε σχέση με τον μέσο άνθρωπο. Από την φυσική γνωρίζουμε ότι μεγαλύτερη μάζα σημαίνει μεγαλύτερη αδράνεια. Με τον όρο Αδράνεια, στη Φυσική, ονομάζεται η χαρακτηριστική ιδιότητα των σωμάτων να αντιστέκονται στην οποιαδήποτε μεταβολή της κινητικής τους κατάστασης.

1. Από τον δεύτερο ορισμό του κουραδά προκύπτει και μια καινούρια σημασία της λέξης κουράδα.

Το σχετικά ογκώδες, δυσκίνητο και/ή αργοκίνητο όχημα ή γενικότερα πράγμα.

Ετυμολογικά προκύπτει από τον ορισμό του κουραδά.

Ανοιχτή πίτα με άγρια χόρτα και φέτα που παρασκευάζεται στην περιοχή της Ηπείρου. Λέγεται και μπλατσαριά και προέρχεται από την τοπική λέξη μπλετς που θα πει γυμνός, ασκεπής.

Ο λαίμαργος, ο φαταούλας στην αργκό των Ιωαννίνων. Απαντάται συνήθως ως π'στόβλιακο.

Ο ζωηρός, αυτός που κάνει ζημιές, αταξίες. Χαρακτηρισμός κυρίως για μικρά παιδιά. Ίσως το δεύτερο συνθετικό, αν πούμε ότι είναι σύνθετη λέξη, αναφέρεται στην ταραχή που προκαλεί ο χαρακτηριζόμενος.

Ιδιωματισμός της Λέσβου που εκφράζει τον πολύ μεθυσμένο άνθρωπο. Συνώνυμο του κομμάτια. Από το τούρκικο davul που σημαίνει τύμπανο. Συνήθως το λάμδα και το γιώτα συγχωνεύονται στο τέλος, λόγω της Μυτιληναϊκής διαλέκτου.