Further tags

Είναι το πέσιμο που ως κατάληξη έχει την πτώση με τον κώλο απο γλίστρημα ή απο ζαλάδα, βλ. σαβούρδα, σαβούρτα, σαβούρντα.

Άσε, ρίχνει ενα σουτ ο Μήτσος, με παίρνει στο κεφάλι, μου ήρθε ο ουρανός κολοκύθα και τουρλοκωλιάστηκα χάμου.

από το «τουρλώνω» και «κώλος»

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Ουσιαστικό που παραπέμπει στην σπόντα, το «καρφί», την λεγόμενη σφήνα ρε παιδί μου, που μπαίνει ανάμεσα σε ζευγάρια / παρέες από τρίτους.

Ακούστηκε πρώτη φορά (;) σε μεσημεριανή εκπομπή, κάνοντας την ομιλούσα να καραφλιάσει, αλλά και να googl-άρει μήπως νοιώσει καλύτερα βρίσκοντας την ετυμολογία. Μάταιος κόπος.

Λέγεται και μαλαφούκι. Σπανίως γίνεται χρήση της λόγω της περίεργης προφοράς της.

- Λοιπόν άκουσα πως αυτή η καημένη, η βήτα διαλογής, βάζει κέρατο στον άντρα της.
- Άι μωρή! γιατί βάζεις μαλαφούκια;

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Ακατάστατος, αλλά και τσαπατσούλης, βρωμιάρης. Θηλυκό: η μουρδούλα. Ο μουρδούλης μουρδουλεύει και η κατάσταση (α-καταστασία) που δημιουργεί είναι η μουρδουλιά που μπορεί να φτάνει έως δημιουργία αχουριού / μπουρδέλου / σταυλώνα.

Λέγεται στην Κέρκυρα, στην Κεφαλονιά και, στάνταρ, το λεγε και μια σλανγκογιαγιά αρβανίτισσα θεοσχωρέστη. Στο νετ ελάχιστες αναφορές, το σλάνγκρ παϊονίρ.

Εδώ: Και ζαλίστηκε όπου λες ο πράκτορας και πήρε το κινητό να κατέβει στην πλατεία να πιει μιαν τζιτζιμπίρα και [...] τονε βρήκε ο Κορωνιάς που έψαχνε να βρει καπιτάνιο για τη σκάφη του [...] και ο μουρδούλης μπιορδεύτηκε, άφηκε το κινητό δίπλα στο άγαλμα τσι Αλίκης και 'φυγε να γίνει θαλασσόλυκος και γνωρίστηκε μ' ένανε Σουηδέζο [...] κ' αγριεύτηκε ο έρμος ο μουρδούλης.

-Να σου πω εσένα, τι έφτιαξες την ομελέτα και παράτησες τα τσουμπλέκια μέσ' στη μέση; Ποιος θα τα μαζέψει;
-Ωχ, σόρυ ρε γιαγιάκα, χτύπησε το τηλέφωνο και ξεχάστηκα!
-Σόρυ, σόρυ, λες και δε σε ξέρω τι μουρδούλα είσαι, άστα, θα τα μαζέψω εγώ.

-Πω πω περιστέρια που έχει εδώ στη μουσμουλιά, δεν το αφήνω το αυτοκίνητο, δεν φαντάζεσαι τι μουρδουλιά είναι η κουτσουλιά.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Ο τυπάς και μερικές φορές ο μάγκας.

Κλασικός γιαννιώτικος ιδιωματισμός της περιοχής του κάστρου Ιωαννίνων.

Εεεε, τον τζε... πολύ τζες ο τύπος!

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Εκτός από χωριό της Τζίμπρου, το στρουμπί είναι κατά περίπτωση:

  1. Πανί ή ρούχο τσαλακωμένο σαν πατσαβούρι, συχνά μετά από κουβάριασμα και τσαλαπάτημα. Προέρχεται από το ανύπαρκτο ρήμα «στρουμπάω», συνώνυμου του «ζουπάω», που σημαίνει σπρώχνω πιέζοντας κόντρα σε κάτι άλλο. Πελλοπονjήσιο.

  2. Στον Άγιο Κοσμά Γρεβενών: στρουμπί λέμε το κάθισμα, το σκαμνάκι (γούγλε γούγλε). Παράδειγμα από τούτο δε βρήκα, αν είναι κάποιος από τα Γρεβενά ας εκτιμήσει τουλάχιστον ότι αναφέρθηκε κι ας συμπληρώσει χρήση.

Εδώ: Μου θύμισες τότε που παρέα με τα παιδιά της γειτονιάς (με τα άλλα βλοημένα) τρέχαμε μέσα στα χωράφια και κυλιόμασταν στα χόρτα και την έκπληξή μας, όταν για πρώτη φορά σπάζοντας τις πράσινες μικρές φούσκες, διαπιστώσαμε ότι μέσα κρυβότανε μια κόκκινη τσαλακωμένη (στρουμπί) παπαρούνα.

-Σου χω πει, όταν έρχεσαι από το γραφείο, μην το πετάς το παντελόνι πάνω στην καρέκλα, γίνεται στρουμπί εντελώς, ούτε με το σίδερο δεν ισιώνει τώρα, ε ρε πούστη μου, αλλά δε φταις εσύ, εγώ φταίω που σ' έχω καλομάθει και πολύ που το εκτιμάς, ούτε αλβανή να 'μουνα, πιο πολύ θα με σεβόσουνα τότε γιατί θα σε χρέωνα και δέκα ευρά την ώρα, σιχτίρι πια, νατο, δες το, το βλέπεις, πατσαβούρι έγινε, πώς θα το φτιάξω μου λες; ΕΕΕ;
-Πέτα το στα σκουπίδια. Πάω έξω.

Got a better definition? Add it!

Published

  1. Κορμός, συνήθως μεγάλου δέντρου.

  2. Χαρακτηρισμός για σωματαράδες άντρες ψηλούς και ογκώδεις συνώνυμο με αρκούδα, γομάρι, θηρίο, μπιλντέρι, (δίφυλλη) ντουλάπα (όπως και στον άλλο ορισμό). Το κατά πόσο υπονοείται το ατσούμπαλο ή το επιβλητικό της παρουσίας τους, εξαρτάται απ’ τα συμφραζόμενα.
    Ειρωνικά, μπορεί να σημαίνει τα ακριβώς αντίθετα.

  3. Στη ντοπιολαλιά του Πύργου Ηλείας: αδέσποτος σκύλος, κοπρόσκυλο, και μεταφορικά για πρόσωπα: αλήτης, αχαΐρευτος, άχρηστος, μούτρο, ρεμάλι, χαμένο κορμί, αυτός που αδιαφορεί να κάνει σωστά τη δουλειά του για ύποπτους λόγους.

Αυτή είναι κι η πιο συνηθισμένη χρήση του όρου ακόμη και σκωπτικά (εξού και τ’ ανέβασμα).

1i) «…Ενιότε, κάποια δένδρα και κυρίως δρύες, εκκρίνουν στα κορμάδια τους ένα υγρό και γίνονται σαν λαδωμένα…».

ii) «…μη κατεβαίνεις έτσι το βουνό για θα κολλήσεις σε κάνα κορμάδι ή θα αδειάσεις σε κάνα γκρεμό…».

2. «….η είσοδος του Σκαλαμπρίνε (2,04m) για τα τελευταία δευτερόλεπτα της 3ης περιόδου για να πάρει το τελευταίο σουτ. ….. Ο υπέρβαρος Γουάλας (2,11m) φαίνεται απίστευτο κορμάδι μπροστά στο Σκάλα...»

3i) «…Υπερβολική ρε μινάρα; Θεώρησε ότι είναι φράγμα ρε τρόμπα; Τι άλλο θα πείτε ρε κορμάδια;..».

ii) «…Έχουμε εδώ στην πόλη, κάτι κορμάδια για συνδικαλιστές και στο εργατικό κέντρο και στο δημόσιο. Ούτε για φτύσιμο δεν κάνουν. Και το παίζουν και βαρύ πεπόνι έτσι; Ρε πότε θα σαλτάρω και θα αρχίσω τις κλωτσές!....»

iii) «…Να κρατήσεις τα λεφτά σου να χτίσουμε κανένα σπίτι κορμάδι και να αφήσεις τους σταθμούς! Ορίστε μας!!..»

2 & 3) «…Δε με ενοχλεί τόσο που είμαστε πουθενάδες, δε με ενοχλεί που θ’ αποκλειστούμε από μια άθλια ομάδα. Με ενοχλεί που βλέπω 11 κορμάδια που δεν θυμώνουν με την ήττα…»

(όλα απ' το δίχτυ)

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Πρόκειται για αυτό που λέμε τούμπανο με την πρησμένη έννοια. Με άλλα λόγια το πρήσκαλο είναι το αποτέλεσμα διόγκωσης, φουσκώματος, γενικώς.

Η χαρακτηριστική και σχετικά συχνή χρήση κάτω από τ' αυλάκι τ. «έγινα πρήσκαλο» έχει εφαρμογή κυρίως σε περιπτώσεις στομαχιών που έχουν τουμπανιάσει από τις τρελές μάσες του ελέους. (Παράδειγμα 1).

Εκτός αυτής της χρήσης μπορεί να αναφέρεται και σε πρηξίματα γενικώς, από διαστρέμματα, τσιμπήματα εντόμων, αναβόλες κλπ. (Παράδειγμα 2).

Οι αναφορές στο γούγλε ελάχιστες, παρόλα αυτά σε σοβαρότατο άρθρο εδώ το πρήσκαλο αναφέρεται ότι ετυμολογικά έχει συγγένεια με το άγουρο σύκο με την έννοια της φούσκας ή κάτι, πάτε να δείτε.

  1. Μανούλα: Να σου βάλω και λίγο χαλβά αγόρι μου, μου άρπαξε λιγάκι γιατί είχα στο νου μου το μπακλαβά στο φούρνο και τη χύτρα με το μοσχαράκι κοκκινιστό, ευτυχώς είχα ετοιμάσει από χτες το αρνάκι με τις πατάτες και το φρικασέ γιατί σήμερα, είχα να κόψω και τέσσερις σαλάτες, δε θα προλάβαινα να σας ταΐσω πέντε άτομα...
    Γιόκας: Τελέρε μάνα, δεν αντέχω ούτε πηρουνιά, δε βλέπεις την κοιλιά μου πρήσκαλο... Μαγείρεψες για ένα στρατό πάλι!
    Μανούλα: Τι λες αγόρι μου, θα έρθει το παιδί μου σπίτι, η νυφούλα μου (σ.ς. χχχχκ φτου η ξένη η γαϊδούρα ούτε ένα ποτήρι δεν κουβάλησε), το εγγονάκι μου, και θα σας βγάλω μακαρόνια με κιμά (σ.ς. σαν τη συμπεθέρα τη σκατοτσιφούτα);
    Γιόκας, νυφούλα, εγγονάκι: Μπερπ!.

  2. -Ρε μαλάκα τι κουνούπια είναι αυτά που έχετε εδώ πέρα, μεταλλαγμένα είναι; Φακ! Με τσίμπησε ένα και κοίτα πώς έχει γίνει το χέρι μου πρήσκαλο!
    -Ου ρε μπούλη, σου τσίμπησε το χεράκι ο κουνούπαρος, μπουχουχού, είσαι εσύ να πας και ειδικές δυνάμεις τρομάρα σου.

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

  1. Το γνωστό, θεωρούμενο μεγαλύτερο σε μήκος ποτάμι του πλανήτη στενά συνδεδεμένο με την Αίγυπτο.

  2. Αρκετές δεκαετίες πριν, στην Σαλονίκη, έτσι αποκαλούσαν οι μάγκες κάτοικοι των δυτικών συνοικιών (ακόμη και σήμερα θεωρείται πως απ’ εκείνη τη μεριά της πόλης κατοικεί η μπασκλασαρία σε σχέση π.χ. με την Καλαμαριά) την οδό Τσιμισκή (όπου και τα καλά μαγαζιά της πόλης). Κι αυτό γιατί ο σικ τότε κόσμος που σύχναζε εκεί, είχε ανακαλύψει (σε βαθμό συρμού) σαν σύμβολο στάτους τα «κροκοδειλάκια» τουτέστι τα μπλουζάκια Lacoste.

  1. – Πού να σεργιανίσω το Σοφάκι ρε; Ρίξε καμιά ιδέα.
    - Κάτω απ’ το Νείλο να ‘ναι και θα σε πάει αυτή.

Τα κροκοδειλάκια της Lacoste (από sstteffannoss, 07/12/10)

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Ανακεφαλαιώνοντας και συμπληρώνοντας:

Προέρχεται απ’ το βλάχικο čiona που σημαίνει σπουργίτι. (άσχετο: στ’ Αρβανίτικα τσόνι= βρίσκω -παθητική φωνή, τσόνεμ= βρίσκομαι)

Είναι το στρουθιόμορφο πουλί σπίνος - σπίζα η άγαμος - (επίσης πίπιζα και τσουνάς). Ακριβώς επειδή είναι στρουθιόμορφο και λόγω ετυμολογίας, πολλές φορές σημαίνει και το σπουργίτι και γενικότερα ένα οποιοδήποτε πουλάκι.

Καθότι μικρό, χαϊδευτικά «τσόνι μου»: μικρό μου / πουλάκι μου / παιδάκι μου.

Σημαίνει:

  1. Τον έξυπνο και συνετό άνθρωπο, που αποφεύγει τις παγίδες και ξέρει να επιβιώνει. Ειρωνικά, το ντεμέκ τζένιο που σ’ ό,τι μπλέκεται «τα χέζει» / «τα γαμάει τη μάνα» (βλ & 6).

  2. Σε κυνηγετικά σινάφια: μικρό θήραμα χωρίς αξία, που δεν γεμίζει το μάτι, ένα τίποτα.

  3. Η τσουτσούνα (της παιδικής slang) οπότε και το πέος.

  4. Στην Λαρισαίϊκη έκφραση – γείωση «Τρία π’λιά (πουλιά) κι ένα τσόν» σημαίνει ό,τι και τα: «Άσχετο», «άλλ’ αντί άλλων», «από την πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλα», «Τι κάνεις Γιάννη; Κουκιά σπέρνω» στην καλύτερη εκδοχή - και στη χειρότερη: «μιλούνε όλοι, μιλούν κι οι κώλοι» για κάποιον που πετάγεται σαν πούτσα / πορδή εκεί που δεν τον σπέρνουν.

  5. Στην έκφραση: «Μυαλό από τσόνι» σημαίνει ό,τι και το «μυαλό κουκούτσι» κι αναφέρεται σε βλάκες, ουγκ, στόκους δηλώνοντας κάτι που δεν υπάρχει και μοιάζει πολύ με το «Μαλλιά από τσόνια, και γάλα από χελώνες» (βλ σχόλιο του krepsinis στον έτερο ορισμό)

  6. Σε πιο slang χρήσεις μπορεί να σημαίνει (συνήθως υποτιμητικά):
    α) τον σφίχτερμαν / μπρατσαρά (απ’ το μπρατσόνι),
    β) τον μπάτσο (απ’ το μπατσόνι) των ΜΑΤ.

Αναφέρω παραδείγματα όπου γίνεται παιχνίδι με πολλές έννοιες ταυτόχρονα.

  1. - Εγώ λέω μπήκε ένα τσόνι κάτω απ’ τη σέλα ... λίγο πιο πάνω απ’ τη μπαταρία περίπου και κελαηδάει σε κάθε αλλαγή ταχύτητας γιατί γουστάρει τα γκάζια!!! πάντως ειλικρινά... δεν έχω καταλάβει τίποτα γι’ αυτό το θόρυβο... γι’ αυτό δεν μπορώ να δώσω σοβαρότερη απάντηση. Πάντως ψάξε και για το τσόνι, ποτέ δεν ξέρεις!
    - Τι είναι το τσόνι; Εδώ στο χωριό μου δεν τα ξέρουμε αυτά!
    - Χα χα χα!! Από πού είσαι;
    - Ανήκω στην φυλή των δρομιάρηδων. Εμείς δεν έχουμε τέτοια πράγματα. Μόνο γράσο, λάδι και καμένο λάστιχο!
    - Το ξέρεις το τσόνι! Σίγουρα! Είναι αυτό που κελαηδάει ανάμεσα απ’ τα πόδια σου όταν είσαι με κοπέλα! Εκτός αν είσαι απ’ το χωριό Συκιές. (αγορασμένο)

  2. - Κι αν είναι προβοκάτσια που λες, μη την ψάχνεις σε ξένες πρεσβείες! Αν ήταν τέτοια, θα την έστηνε μια χαρά ο Κ..κος, που ψάχνει εναγωνίως διάψευση ότι η ΝΔ του Σαμαρά, τον οποίον έτρεξαν να στηρίξουν τα πρώην τσόνια που τον είχαν προτιμήσει για τους λόγους που περιγράφονται, αρνείται την ανάγκη υπεράσπισης και τον ανένδοτο αγώνα για το όνομα!
    - Όχι ρε φίλε! Τσόνι είμαι! Πάω όπου μπορώ να σταθώ! Κοιτώντας αν μου παρέχουν ενδιαίτημα! Όχι Ξόβεργες! (από εφημερίδα)

  3. – Χτύπησες τίποτα;
    - Μπα!! Ούτε τσόνι, γαμώ την γκαντεμιά μου.

  4. «Μιλώντας ο υφυπουργός άκουσε τον Γ. Τ..κη να τον διακόπτει λέγοντας κάτι άσχετο με την ομιλία. Έτσι, λοιπόν, επιστράτευσε κάτι που λένε στην πατρίδα του για να του «κόψει τον αέρα». «Στη Λάρισα λέμε “τρία πλιά κι ένα τσόνι” κυνηγάνε τον Αντώνη»! (προσαρμοσμένο από το δίχτυ)

  5. – Μωρό μου; Γουστάρεις τις καινούργιες μου γόβες - στιλέτο;
    – Πού θα τις βάλεις μωρή;
    - Στην εκδρομή.
    - Στο Καϊμάκ για σκι; Ε!! ρε!! μυαλό από τσόνι.
    - Κλαψ! Λυγμ!. Κι εγώ που άκουσα ξεσκί.
    - Νταξ!! Μ’ αρέσει ο τρόπος που …ακούς.

  6. α. «…Ο C…la δεν είναι άγνωστος παίχτης αλλά είναι αστείο να αναφέρεται σαν λύση, επειδή είναι τσόνι και ντούκι! Ο τύπος είναι κοκάκιας και μπασκετικά δεν είναι και τίποτα σπουδαίο! Αλλά το μπάσκετ θέλει μυαλό και μετά μούσκουλα!...» (από μπλογκ)

ένα τσόνι  (από sstteffannoss, 07/12/10)

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified

Λέγεται και (ο) ζαερές. Οι προμήθειες, τα εφόδια, οι ζωοτροφές, η κουμπάνια.

Το ακούμε στην Κρήτη να χρησιμοποιείται από βοσκούς ορεινών περιοχών. Την λέξη δίνουν: (α) ο Ξανθινάκης στο Γλωσσάρι της Δυτικής Κρήτης και (β) ο Τσιριγωτάκης στον Θησαυρό της Κρητικής Διαλέκτου, ως προερχόμενη από το χωριό Ακούμια της επαρχίας Σπηλίου, στο Ρέθυμνο, την χαρακτηρίζει όμως ως φθίνουσα.

Την βρίσκουμε και σε ένα γλωσσάρι της κοζανίτικης διαλέκτου, εδώ.

Στην Μακεδονία υπάρχει και η φράση: Κοίτα το ζ(α)ερέ σου, με την έννοια «κοίτα την δουλειά σου», «ασχολήσου με τις υποθέσεις σου και μην ξανοίγεσαι», κατά το αγγλικό mind your own business. Ακούστηκε να λέγεται από μητέρα προς γιο. Η μητέρα είναι απ' τη Χαλάστρα (επίσης «Πύργος» ή «Κουλιακιά»), κοντά στη Θεσσαλονίκη και η φράση καταγράφηκε πρόσφατα, άρα λέγεται ακόμα.

Την λέξη διασώζει και ένας τύπος που ανεβάζει στιχάκια στο διαδίκτυο, εν έτει 2009, βλ. 3ο παράδειγμα.

Προέρχεται από το τούρκικο zahire (= εφόδια).

Βίκαρ κατέγραψε σε δημόσιο πρόχειρο, Μπετατζής συνέγραψε, Βίκαρ βοήθησε.

  1. Κάμε κουμάντο το ζαϊρέ, γιατί θα 'χομε βαρύ χειμώνα οφέτος.

  2. Δημοτικό τραγούδι, από εδώ :

Σαββάτο βράδυ πέρασα από το Mεσολόγγι
κι ήταν Σαββάτο των Bαγιών, Σαββάτο τ' Aϊ-Λαζάρου
κι άκουσ' αντρίκεια κλάιματα, γυναίκεια μοιρολόγια.
Δεν κλαίνε για το σκοτωμό, δεν κλαίνε για το φόνο,
μόν' κλαιν που σώσαν το ψωμί κι η πείνα δε βαστιέται.
Στες εκκλησιές μαζώχτηκαν, όλοι, μικροί-μεγάλοι,
ένας στον άλλο έλεγε, ένας στον άλλον λέγει:
«Aδέρφια, τι θα κάμουμε στο χάλι που μας βρήκε;
Δυο μήνες τώρα πέρασαν που ο ζαϊρές εσώθη,
φάγαμε ακάθαρτα σκυλιά και γάτες και ποντίκια.

  1. Από εδώ

Κάτω στο μεγάλο πέρασμα,
στη μεγάλη την μπασιά,
σε βαστάν' για ένα κέρασμα,
σταματάς για δυο κρασιά...

Κοκκινέλι αγιορείτικο,
παστουρμά για ζαϊρέ,
τσιφτετέλι μερακλίδικο
και παθιάρικο αμανέ.

...............................

Ωχ αμάν κι αμάν αμάν
τα κορμάκια μας πού πάν' ,
-φανταράκια στη σειρά,
διψασμένα, νηστικά;

Zαουάντ Ζαϊρί (από allivegp, 26/01/11)

Got a better definition? Add it!

Published
Last modified